ΠΑΤΡΑ. ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΟΛΛΩΝ

Δημοτικό Θέατρο Απόλλων

Στην Δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης φυλάσσονται τα σχέδια του νεοαναγεννησιακού “Δημοτικού θεάτρου, Απόλλων” (1871-2) έργο του Ερνέστο Τσίλερ, πανομοιότυπο της Ζακύνθου. Από τα παλαιότερα σωζόμενα του είδους του στην Ελλάδα και σε λειτουργία. Ο Βούλγαρης εσκεμμένα ονειρεύτηκε την θέση του στην πλατεία Βασ. Γεωργίου, ώστε να είναι μακριά από την εμπορική βουή του λιμανιού και του Μαρκάτο αλλά κοντά στην αστική κάτω πόλη και με πρόσβαση της Άνω πόλης από τις σκάλες της Γεροκωστοπούλου, αντίβαρο στον Εμπορικό Σύλλογο.

Το 1869 συστάθηκε από τον Δήμο Μετοχική Εταιρεία που εξέδωσε μετοχές. Τα 2/3 καλύφθηκαν από αστούς της πόλης αλλά και του Αιγίου συν δάνειο και κάποιες συνεισφορές, ενώ το 1/3 από τον Δήμο. Επιτροπή «επί της ανεγέρσεως και διακοσμήσεως» ανέλαβε την πραγμάτωση του έργου. Στην δεκαετία οι μετοχές καλύφθηκαν από τον Δήμο κι έτσι το θέατρο ήταν αμιγώς Δημοτικό με την επιγραφή «Νέον Ωδείον» σε αντιδιαστολή με το αρχαίο. Αγοράστηκε λοιπόν το 1869 οικόπεδο με κτίσματα από τους Φαρσή και Κωνστακόπουλο έναντι 11.000 δρχ και σε χρόνο ρεκόρ θεμελιώθηκε και λειτούργησε με χωρητικότητα 450 ατόμων.

Αντικατέστησε ένα παραλιακό παράπηγμα το «Ζακυνθινό» που είχαν στήσει οι Γάλλοι το 1829 υποφέροντας από την μνήμη του τρόπου ζωής στην πατρίδα τους. Το θέατρο ήταν πολιτισμική ανάγκη της αναπτυσσόμενης αστικής τάξης που απαρτίζονταν από ετερόχθονες ξένους (Γερμανούς, Γάλλους..) και επήλυδες Έλληνες αλλά και αυτόχθονες. Απότοκο του συγκερασμού της Δύσης με την Ανατολή. Οι σπουδές στο εξωτερικό, το πολύγλωσσο των κατοίκων που ασχολούνταν όχι μόνο με το εμπόριο και την πολιτική αλλά και με την αναζήτηση αισθητικής βελτίωσης της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας σε συνδυασμό με την αγωγή και την παιδεία εμφορούμενη με φιλελεύθερες αντιλήψεις, έφερε στο επίπεδο την κοινωνία να αναζητά την καλλιτεχνική παιδεία. Το 1860 έστησε το «Μικρό θέατρο», ένα παράπηγμα για σχολικές, ερασιτεχνικές και «περαστικές» παραστάσεις, πριν αποφασίσει για το αντάξιο της αναπτυσσόμενης πόλεως θέατρο.

Δεσπόζει στην βόρεια πλευρά της πλατείας Βασιλέως Γεωργίου. Πέτρα από την Τεργέστη, μάρμαρα από το Λιβόρνο, κάγκελα από την Αγγλία, έξι γυναικεία πήλινα αγάλματα από την Βιέννη, κεραμίδια Μασσαλίας, πέτρα Αστακού για το δάπεδο. Πρόβλεψη για ύδρευση, αποχέτευση, εξαερισμό και φωτισμό. Στην πρόσοψη στο ισόγειο έξι μαρμάρινοι κίονες στηρίζουν τα πέντε τοξωτά ανοίγματα που οδηγούν στην στοά, ενώ άνωθεν τέσσερεις ιωνικού ρυθμού μαρμάρινοι κίονες στηρίζουν τον εξωτερικό εξώστη του πρώτου ορόφου με κάγκελα από χυτοσίδηρο σχεδιασμένα από τον Τσίλερ που απεικονίζουν φυτικά θέματα. Η στέγη στέφεται από τα έξι γυναικεία πήλινα αγάλματα (από Βιέννη προερχόμενα).

Ξύλινες θύρες με επενδυμένες ξύλινες παραστάδες οδηγούν στον προθάλαμο από όπου μαρμάρινες σκάλες εκατέρωθεν οδηγούν στους τρεις εξώστες με τα πενηντατρία θεωρεία, ενώ υπάρχει και τέταρτος δίχως θεωρεία. Η κεντρική ημικυκλική σάλα κατά πρώτον φωτίστηκε με κεριά, μετά με φωταέριο (1870) και σήμερα στέφεται από κρυστάλλινο πολυέλαιο. Η σκηνή είναι 13,5 χ 7.50 μέτρα. Οι εικονογραφίες εκμαιεύουν το θέμα τους από την μυθολογία.

Εγκαινιάστηκε με το έργο του Βέρντι «UnbaloinMachera». Οι πατρινοί ήταν πολύ αυστηροί με την ποιότητα των θεαμάτων που στην αρχή προέρχονταν από Ιταλία και αργότερα λόγω κρίσης από Ελλάδα. Το θέατρο συμπληρώθηκε από την διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου της πλατείας με φανοστάτες, σιντριβάνια, δένδρα..

Αφαιρώντας τα καθίσματα χρησιμοποιήθηκε για δημόσιους χορούς, ιδιαίτερα στο καρναβάλι (χοροεσπερίδες, μπουρμπούλια) αλλά και διαλέξεις, συνέδρια.. Είναι ανακηρυγμένο νεότερο μνημείο. Οι πατρινοί το φρόντιζαν προπληρώνοντας θέσεις στα θεωρεία παρόντες σε κάθε εκδήλωση. Το κομψότατο αυτό κτίριο σεισμόπληκτο τα τελευταία χρόνια έμεινε κλειστό. Αφέθηκε αδύναμο στην αντιμετώπιση του από κοινό που αγνοεί την αξία του, οι φανοστάτες μπροστά του απαξιώθηκαν, οι παραστάδες ξηλώθηκαν μέχρι να φαίνεται το τοιχίο. Το αρχιτεκτονικό κόσμημα της πόλης περιμένει την αποκατάσταση του μετά τις υπογραφές του Δήμου με το Υπουργείο Πολιτισμού και την Περιφέρεια.

Ένα κτήριο «με συγκρατημένη σεμνή πολυτέλεια και κομψότητα» περιθωριοποιημένο. Το ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΥΜΩΝ απρόσιτο στους επισκέπτες ευελπιστεί στην αναγνώριση του πρώτα από τους ντόπιους και μετά από τους λάτρες της πόλης.

Πάτρα 12/01/2021