 |
| Μονή Αγίων Πάντων. Ανατολική είσοδος και πύργος |
Στους πρόποδες του Ερύμανθου, στην Τριταία (1), κρυμμένο ανάμεσα σε πουρνάρια, πανύψηλα πεύκα και κυπαρίσσια, στην τοποθεσία Σέληντζα, ορθώνεται από τον καιρό της τουρκοκρατίας ιδρυμένο (1715-1728) το καστρομονάστηρο των Αγίων Πάντων (2), στα 500μέτρα περίπου υψόμετρο. Τριανταπέντε με σαράντα χιλιόμετρα το ενώνουν με την Πάτρα και βρίσκεται ανάμεσα στο Αλποχώρι, Γρεβενό και Βελιμάχι.
 |
| Κεραμοσκεπές.. γκριζόμαυρο, στέρεο... |
Παίρνοντας τον παραλιακό δρόμο από Πάτρα για Πύργο, στρίβουμε αριστερά στην Βενιζέλου και στο τρίτο φανάρι δεξιά προς Οβριά-Καλάβρυτα, προς ΝΔ. Στην διασταύρωση για Χαλανδρίτσα/Καλάβρυτα συνεχίζουμε ίσια στο δρόμο που για όνομα έχει ένα νούμερο, εκατόν έντεκα (111) και ξετελεύει στην Τριπολιτσά. Ανηφορίζουμε έχοντας στα δεξιά μας το βουνό Ερύμανθο και διαλέγουμε αφήνοντας πίσω μας το Φαρέ να στρίψουμε στο Διάσελο αριστερά.
 |
| Λιμνοδεξαμενή Ντασκά |
Προσπερνάμε το χωριό Ερυμάνθεια και στην πρώτη ταμπέλα με το όνομα του μοναστηριού στρίβουμε αριστερά σε ένα κατηφορικό, στενό, τσιμεντένιο δρόμο που οδηγεί στην λιμνοδεξαμενή Ντασκά, για να ατενίσουμε τον καθρεπτισμένο Ερύμανθο ή Ωλενό (3)στα νερά. Η ταμπέλα έχει ξεμείνει, γιατί η σημερινή διασταύρωση είναι στα 85 μέτρα πιο πάνω. Δεξιά ανηφορίζει για Καλέντζι, αριστερά για Βελιμάχι, που πάει να πει «εύφορη γη». Κατηφορίζοντας μετά το μικρό χωριό ο χωμάτινος δρόμος μέχρι το μοναστήρι.
 |
| Η Βόρια είσοδος με την ζεματίστρα |
Πέτρινο, κεραμοσκεπές, γκριζόμαυρο, στέρεο αλλά σεμνό, σχεδόν τετράγωνο με δυο πύργους υψώνεται ερμητικά φυλαγμένο με διάσπαρτες πολεμίστρες. Τελευταία ανακαινίστηκε ολοκληρωτικά, μιας και λάσπες είχαν κατέβη από το βουνό και δια μέσου της βορινής εισόδου είχε ολότελα κατακλυσθεί.
 |
| Η μικροσκοπική βόρεια είσοδος |
Η κύρια είσοδος στα Ανατολικά είναι κλειστή. Θα κτυπήσετε το κουδούνι στην πλαϊνή βορινή πόρτα που στέφεται από την ζεματίστρα ψηλά. Σαν έφταναν οι οχθροί τους ζεματούσαν με καυτό νερό ή λάδι, για να τους αποπέμψουν. Καλό είναι να έχετε πάρει τηλ (2694071562), για να σιγουρέψετε την είσοδό σας. Στη Μονή ζουν δύο καλόγεροι.
 |
| Εσωτερική αυλή |
Σκύβοντας από την μικροσκοπική πόρτα εισέρχεστε στην εσωτερική πλακόστρωτη αυλή. Η χαμηλές πόρτες σκοπό είχαν την προστασία αλλά και το «σκύψιμο» που ήταν ένδειξη ταπεινότητας. Περιτρέχεται από την στοά του ισογείου και του πρώτου ορόφου με πέτρινα και ξύλινα στοιχεία που οδηγούν στα κελιά και στους τρεις ναούς.
 |
| Το καμπαναριό στην αυλή |
Οι αψίδες της κάτω στοάς που στηρίζονται σε πέτρινους κίονες θυμίζουν ενετική αρχιτεκτονική πιθανόν από επτανήσιους κτίστες φτιαγμένη. Στα δεξιά μπαίνοντας οι φούρνοι. Ο μεγάλος χωρά 3 άνδρες καθιστούς. Αμέσως στα ΒΔ το ελαιοτριβείο με τον πέτρινο μύλου που γύριζαν ζώα και ο ξύλινος πιεστήρας. Εδώ εκτίθενται συγκεντρωμένα όσα σκεύη έχουν απομείνει.
 |
| Η βρύση |
Στην αυλή δεσπόζει μια βρύση που ήταν στημένη αρχικά απέξω και μεταφέρθηκε. Δεξιά και αριστερά της κοσμείται με ανάγλυφα πλακίδια, απομεινάρια παλαιότερης κατασκευής (;). Το αριστερό απεικονίζει ένα τέρας με κεφάλι αγελάδας (;) σώμα λιονταριού και πόδια αρπακτικού που έχει γραπώσει ένα φίδι. Και το νεώτερο κωδωνοστάσιο.
 |
| Η βρύση, λεπτομέρεια.. |
Στα νότια της αυλής ορθώνεται το καθολικό (εκεί που μαζεύονται όλοι) της Μονής. Η κύρια βορινή είσοδο κοσμείται εκατέρωθεν με αγιογραφίες του Αγίου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου.
 |
| Η βόρεια είσοδος |
Η δεύτερη είσοδος από δυτικά οδηγεί στον πρόναο που απεικονίζει το θέμα του Θρόνου, δηλ την ώρα της κρίσης. Αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό, ολόγραφος, με ξυλόγλυπτο εξαιρετικό τέμπλο του 1734, φτιαγμένο από τον ξυλογλύπτη Νιταγιοδιώρο, όπως αναφέρει επιγραφή κάτω από την Δεσποτική εικόνα του Χριστού. Ξυλόγλυπτος είναι και ο πολυέλαιος.. Απέξω υπάρχει στην στοά μία Τράπεζα για λειτουργία σε εξωτερικό χώρο.
 |
| Β. στοά, εξωτερική Αγία Τράπεζα |
Στο ισόγειο ΒΑ ο λιτός ναός των Αγίων Πάντων. Αμέσως από πάνω στον πρώτο όροφο ο εξαιρετικά ζωγραφισμένος ναός του Αγίου Ιωάννη (1766)που φωτίζεται από ένα μικρό παράθυρο που όπως παραδίδει ο Κ. Τριανταφύλλου «είναι κατάστικτο από τουρκικάς σφαίρας». Έντονο το κόκκινο χρώμα θυμίζει την κρητική σχολή. Στον μικρό θόλο περιμετρικά του Παντοκράτορα, σαν στεφάνι ολόσωμοι οι άγγελοι, οι ευαγγελιστές και οι Άγιοι με τα ονόματα τους. Το παρεκκλήσιο βεβηλώθηκε από τον Ισούφ Πασά παρά το φιρμάνι του Σουλτάνου που εξασφάλιζε προστασία του. Στον εξωτερικό τοίχο θα δείτε και το στόμιο της ζεματίστρας.
 |
| Το σήμαντρο και το τάλαντο στον πρώτο όροφο, όπου και ο ναός του Αγίου Ιωάννου |
Φεύγοντας αντί να γυρίσουμε πίσω συνεχίζουμε τον δρόμο προς Σπαρτιά, Αλποχώρι, Άγιο Δημήτριο και κατηφορίζοντας στο καταπράσινο τοπίο φτάνουμε στο Κριθαράκι, όπου και θα βγούμε στην 111 κι πάλι. Αν ακολουθήσουμε εξ αρχής την διαδρομή από Κριθαράκι που είναι και η πιο σύντομη, στην πρώτη διασταύρωση δίχως πινακίδα πάμε δεξιά. Πρόταση για φαγητό.... η κοντινή Χαλανδρίτσα..
 |
| είσοδος |
(1) Τριταία: πόλη του 4ου-5ου π.Χ.αιώνα από την οποία πήρε το όνομα της η περιοχή. Ο Παυσανίας αναφέρει τον ναό του Άρη, της Αθηνάς και των Μεγίστων Θεών. Ήταν μία από τις πόλεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας (Δύμη, Πάτρα, Φαραί) στην περιοχή (280 π.Χ.). Λέγεται ότι ο θεός Άρης και η Τρίτεια απέκτησαν ένα γιο τον Μελάνιππο που έδωσε το όνομα της μητέρας του στην πόλη. Άλλη εκδοχή λέει ότι ο Κελβίδας από την Κύμη για χάρη του Τρίτωνα την ονομάτισε Τριταία.
 |
| πολεμίστρα.. |
(2) Το μοναστήρι είναι Σταυροπηγιακό δηλ υπάγεται κατευθείαν στο Πατριαρχείο. Σώζεται ο κώδικας της ίδρυσής του, το φιρμάνι που το προστάτευε από τους Τούρκους, την φοροαπαλλαγή του και άλλα πατριαρχικά έγγραφα που το αφορούν. Έχει μεγάλη περιουσία διάσπαρτη στα χωριά και στην Πάτρα. Ιδρύθηκε με την άδεια των Τούρκων και είναι η μεταφορά της μονής Ταξιαρχών από τον Ωλενό λόγω σκληρών καιρικών συνθηκών.
 |
| Ερύμανθος ή Ωλενός |
(3) Ωλενός: ή Ερύμανθος, η οροσειρά ανάμεσα Αχαΐα και Ηλεία έχοντας το σχήμα της ωλένης εξ ου και το όνομα της. Η υψηλότερη κορφή 2.224μ καλείται Ωλενός.
23/1/2017