 |
| Αρεόπολη |
«Να κι οι Μανιάτες! Κι είν’ όπως είναι οι βράχοι τους:
και σουβλεροί κι ολόρθοι,
και ολόγυμνοι και απάτητοι και ξεμοναχιασμένοι».
Κ. Παλαμᾶ, Ἅπαντα, Τόμος Ε΄. Β΄ ΕΚΔΟΣΗ, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ
Η ΦΛΟΓΕΡΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
Η ΦΛΟΓΕΡΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
Μάνη, το νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου και της Ηπειρωτικής Ευρώπης, στο μεσαίο ακρωτήριο. Άγονο, με απόκρημνους γιαλούς. Εκχριστιανίστηκε πλήρως μετά τις παραινέσεις του Νίκωνα του μετανοείτε (9ος ). Καταφύγιο όλων των ανυπότακτων και περιθωριακών της τότε εποχής αλλά και των Σλάβων. Οι συγκρούσεις τους για το καπετανιλίκι ανέβαζε τους πύργους τους (*) όλο και πιο ψηλά. Βεντέτες ξεκίνησαν, οικογένειες ξεκληρίστηκαν, μίση θέριεψαν.. Τούρκοι δεν πάτησαν εδώ για το άγονο και το ενεργοβόρο της επιχείρησης, εξ άλλου ο… ηγεμόνας!! και οι μπέηδες της περιοχής πλήρωναν και με το παραπάνω τους φόρους, για να εξασφαλίσουν την ησυχία τους. Οι φτωχοί κάτοικοι σχεδόν δουλοπάροικοι. Τους έδιναν αντί μισθίου σε δουλεμπόρους που τους έφερναν στην Αμερική (17ος) σαν πρώτους σκλάβους στις φυτείες. Κράτος εν κράτει και σαν ο Καποδίστριας έβγαλε διάτα ότι θα γενεί κράτος, δεν άντεξαν να υπακούσουν και να υποταχθούν, γι αυτό και τον σκότωσαν στο Ναύπλιο εκπληρώνοντας άθελά τους (;) την πολιτική των Αγγλογάλλων, οι δε γυναίκες επιτέθηκαν στους Βαυαρούς και τους έδιωξαν από την επικράτεια σαν πήγαν να επιβάλλουν το νόμο και την τάξη.
 |
| Μανιάτικος πύργος |
Πρωτομαγιά του 1976, μέρα που έφυγε ο Α. Παναγούλης. Το πρώτο κατέβασμα στη Μάνη. Χωματόδρομος. Μικρόσωμες, τιμωρημένες ελιές. Φραγκοσυκιές, συκιές. Αγκάθια. Πέτρα. . Γυμνό τοπίο σε όλο του το μεγαλείο. Η πλήρη αίσθηση της ξεραΐλας, της απουσίας του νερού. Ξερολιθιές με καχεκτικά θαμνοειδή. Μυρωδιά του ξερού, του θυμαριού.. Καλντερίμια Γκρεμισμένοι ψηλόλιγνοι πύργοι. Βυζαντινές μικροεκκλησιές. Ο αέρας καθαρός και ξηρός. Παππούδες μαυροντυμένοι και γιαγιάδες με μαύρα τσεμπέρια, φιλόξενοι αλλά και αγέλαστοι. Ο χωματόδρομος σταματά κάπου στο Πόρτο Κάγιο, από εκεί με τα πόδια ανάμεσα σε αστραποβολούσες πέτρες και πλήθος από πυγολαμπίδες στο φάρο του Ταινάρου (1882). Ύπνος στο υγρό δάπεδο του φάρου κάτω από το χαμόγελο του φαροφύλακα…
 |
| Αρεόπολις |
Σήμερα όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Οι δρόμοι φτάνουν παντού, πλέον από το τέλος του, στο Μαρμάρι, αρχαίο λατομείο μαρμάρου, σε τριάντα λεπτά με τα πόδια φτάνεις στο φάρο. Φαροφύλακας δεν υπάρχει. Το νερό ήρθε από την Σπάρτη. Φυτεύτηκαν δένδρα, άνοιξαν κήποι και πισίνες!!! Υγρασία έντονη τα βράδια.. Ξεχάστηκαν τα χωράφια στα γκρεμνά. Παρατημένες οι ελιές. Επισκευάστηκαν σχεδόν όλοι οι πύργοι μειώνοντας το ύψος τους. Άπειρες καλοβαλμένες τουριστικές μονάδες. Η πέτρα κομματιασμένη, ορθογωνισμένη, χτισμένη. Νάναι καλά τα χέρια επυλίδων που ζήτησαν καταφύγιο και δουλειά στον τόπο μας. Συναντάς και αρχιτεκτονικές ανορθογραφίες, όπως πέτρινα σπίτια άκομψα που δήθεν τηρούν την τοπική αρχιτεκτονική με αποτέλεσμα να θυμίζουν φυλακές. Φτιάχτηκε και βιολογικός καθαρισμός. Χαλάρωσαν τα ήθη, άνοιξαν και livestriptshowγια τους ντόπιους που τώρα άφησαν τις βεντέτες και ασχολούνται με τον τουρισμό. Μερικοί θυμούνται τα ένδοξα χρόνια και έχουν μόνιμα αναρτημένη την σημαία του βυζαντίου, της Μάνης και την ελληνική. Σε κάποια χωριά οι δεξιοί δεν μιλιούνται με τους αριστερούς, για εκείνους οι θύμησες νωπές.
 |
| Φραγκοσυκιά Μάνης |
 |
| Ανατολική Μέσα Μάνη |
Η ανατολική πλευρά, η προσηλιακή, πιο άγρια, πιο απόκοσμη, αραιοκατοικημένη, με συστάδες πύργων και με εξοργιστικές παρεμβάσεις στο αρχιτεκτονικό τοπίο. Η δυτική, η αποσκιερή, πιο εξευγενισμένη και προσαρμοσμένη στις νέες απαιτήσεις της οικονομίας. Έρχεσαι, για να συναντηθείς με την ιστορία του τόπου, να διαβάσεις μέσα από τους πύργους τις ανάγκες τους, τις προσδοκίες τους και τις ψευδαισθήσεις της εποχής. Να ηρεμήσεις και να νιώσεις την άγρια φύση. Από την Καλαμάτα, στροφές πολλές στροφές αλλά περνάς από χωριά, βλέπεις τη φύση, διαμορφώνεις άποψη, ο στόχος δεν είναι να φτάσεις αλλά να νιώσεις και να αισθανθείς. Περνάς από Καρδαμύλη, Στούπα, Άγιο Νίκωνα, Οίτυλο, Λιμένι.. Μια κοντά στην θάλασσα, μια ψηλά στο βουνό. Ατελείωτος δρόμος με στροφές (80 χλμ). Νομίζεις ότι χάθηκες αλλά υπομονή κι έφτασες.
 |
| Λιμένι |
Πριν την Αρεόπολη το Λιμένι με τον Πύργο/παλάτι του Μαυρομιχάλη. Ολόλαμπρο αστραποβολόν τουριστικό συναπάντημα πύργων και νέων κτισμάτων. Ακριβό φαγητό, απευθύνεται σε γνωστούς που κατέβηκαν να φάνε ψάρι. Στην άκρη, (νότια) μια μικρή διαμορφωμένη παραλία καθιστά την πρόσβαση στην θάλασσα άνετη. Κολυμπάς παράλληλα με την ακτή χαζεύοντας το πρώην λιμάνι των πειρατών.
 |
| Αρεόπολις |
Μετά τον οφιοειδή ανηφορικό δρόμο άφιξη στην Αρεόπολη, πάνω σε επίπεδο, κάτω από μια κορφή, συνήθως κρυμμένη στα σύννεφα. Εδώ απολήγει και ο νέος δρόμος με τα πέντε διόδια από Κόρινθο μέσω Γυθείου. Το χωριό αποτελεί το καταλληλότερο συναπάντημα ηρεμίας και «κοσμικής ζωής». Το βράδυ μεταμορφώνονται τα εκατό μέτρα του κεντρικού στενού σε ζωή υψηλού επιπέδου από την καλαίσθητη διακόσμηση, φωτισμό, μουσική, κοκτέιλ (Bukka, Aula, La Roca bar). Εξευγενισμένο φαγητό (Μαυρομιχάλης, Αλέπης, Πούλος) ιδιαίτερο το οινομαγειρείο του Πέτρου. Αξιοπρόσεχτα τα εργαστήρια ζαχαροπλαστικής.
 |
| Υπέρθυρο Ταξιαρχών |
Τα πρωινά προσφέρονται για βόλτες στα νεότευκτα, πεντακάθαρα καλντερίμια. Αναπαλαιωμένοι πύργοι, οικογενειακές εστίες. Εκκλησίες με ιδιότυπα καμπαναριά. Διακρίνεται ο διατηρητέος ναός των Ταξιαρχών που απεικονίζονται ανάγλυφοι πάνω από την πλευρική είσοδο με δυο πρόσωπα εκατέρωθεν και άνωθεν να τους προσέχουν σαν τις «αποτροπιαστικές» μέδουσες του κακού στους αρχαίους ναούς. Σταυροειδής με δεκάπλευρο τρούλο.
 |
| Ο ζωδιακός κύκλος. Ναός Ταξιαρχών |
Μια ανάγλυφη ζώνη εξωτερικά του ιερού απεικονίζει το ζωδιακό κύκλο απομεινάρι κι αυτό της ύστερης ειδωλολατρίας και αγαπημένο θέμα της Μάνης. Το υψηλότερο, πολυώροφο πέτρινο καμπαναριό του 1836. Στα σκαλιά ή κάτω από τις μουριές ευκαιρία να χαζέψετε το στενό σε κάθε του έκφανση.
 |
| Στον πεζόδρομο |
Τρεις συνεχόμενες κεντρικές πλατείες. Στην των Αθανάτων με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Άγιον Αθανάσιο (18ος ) και το βιβλιοπωλείο «Η αδούλωτη Μάνη» συχνάζουν οι ντόπιοι. Η δεύτερη στην σειρά, του Μοιράρχου Π. Νιαρχάκου με το δαντελένιο καμπαναριό της του 18ουαιώνα εκκλησίας της Παναγίας και του Αγίου Χαραλάμπους.
 |
| καμπαναριό Παναγίας |
Έπεται της 17ηςΜαρτίου 1821, ημέρα που έστησαν την σημαία της επανάστασης σε οπή στο νέο πλακόστρωτο!! Σημαίες της Μάνης (λευκή με την επιγραφή «Ταν ή επί τας»)και όχι μόνο ανεμίζουν. Στο βάθος ολάνθιστος εκατοχρονίτικος ο φούρνος της Μηλιάς.
 |
| Το μνημείο της επανάστασης εν μέσω δύο φρουρών!!.. |
Κατηφορίζοντας ο πύργος του Καπετανάκου (1856), ξενώνας αναστηλωμένος από πρόγραμμα του ΕΟΤ. Περνώντας το δημοτικό χώρο στάθμευσης δεξιά η μεσαιωνική συνοικία Τσαλαπιάνικα. Η πλατεία Κουτσιλιέρη με τον αναπαλαιωμένο πύργο της οικογένειας και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1807) με την ανάγλυφη μορφή του εξωτερικά και τον δωδεκάπλευρο τρούλο.
 |
| Τσαλαπιάνικα. Άγιος Νικόλαος |
Ο πύργος του Κουτράκου, του Τρουφάκου, του Λιαράκου, του Στυλιανού Μαυρομιχάλη, του Μπαρέλου, του… με θυρεούς και εστεμμένους δικέφαλους… Η Αγία Τριάδα, ο Προφήτης Ηλίας, η Παναγία Γεωργιάνικη, ο Άγιος Ιωάννης… Δυστυχώς οι εκκλησίες και οι πύργοι δεν διαθέτουν πινακίδες με το όνομα και την ιστορία του κτίσματος εκτός από κάποια ιδιωτική πρωτοβουλία, ούτε σε κεντρικό σημείο υπάρχει ένας αστικός χάρτης της Αρεόπολης. Έτσι η περιήγηση περιορίζεται στην παρατηρητικότητα και τον θαυμασμό για τους ανώνυμους χτίστες της εποχής και απορία για την εμμονή των κτητόρων, μένοντας όμως στην σιωπή η ιστορία τους.
 |
| Πεζόδρομος Αρεόπολη |
Τα μικρά ιδιωτικά μουσεία (Πολιτιστικός ιππικός σύλλογος, το πολεμικό του Γ. Βερσάκου, το ελαιοτριβείο Καλαποθαράκου) ήταν κλειστά, το κρατικό που στεγάζεται στον Πύργο Πικουλάκη, 60 μέτρα από την εκκλησία των Ταξιαρχών με εκθέματα της βυζαντινής Μάνης, ανοικτό (2 ευρώ είσοδος), δίνει την δυνατότητα να ειδωθεί και εσωτερικά ένα πυργόσπιτο.
 |
| Το ξεροπήγαδο.Κριαλιάνικα |
«Επίμονες» πινακίδες οδηγούν δυτικά στο καφέ Σπήλιος, (ο σπήλιος=σπήλαιο) για θέα στο πέλαγος, μια δεύτερη διαδρομή, νότια, προς Κριαλιάνικα, οδηγεί στη θέα του κόλπου Δυρού μέσα από ένα γνήσιο τοπίο μανιάτικο με ξεχασμένα καλντερίμια, μικρόσωμες ελιές, ένα ξερό πηγάδι, πέτρες, ξερολιθιές..
 |
| Γερολιμένας |
Ευκαιρία για κοντινές αποδράσεις η Μονή Ντελούκο, πάνω από το νέο Οίτυλο, Γερολιμένας (αποφύγετε το μπάνιο στον κολπίσκο), Βάθεια, Πόρτο Κάγιο - Μαρμάρι- Υπνομαντείο Ποσειδώνα, ίσως και η είσοδος στον Άδη- φάρος στον κάβο Ματαπά («Από τον κάβο Ματαπά σαράντα μίλια μακριά!») ή στρίβοντας από Λάγια συνεχίζεται η διαδρομή περιμετρικά του όρους Σαγιάς προς Κότρωνα, Νύφι για να κλείσει στην Αερόπολη. Ξεστρατίστε στα άπειρα μικρά χωριά, μιλήστε με όσους έχουν απομείνει, αναζητείστε παλιούς πύργους, μισογκρεμισμένα εκκλησάκια. Και τολμήστε από μια προσβάσιμη βραχώδη ακτή να πέσετε στο ανοικτό πέλαγος.
 |
| Μέζαπος |
Η Μέσα Μάνη για την ώρα απευθύνεται σε ποιοτικό τουρισμό με χρήμα, ακριβές πολυτελείς μονάδες, υψηλής αισθητικής, απομονωμένες για απόλυτη ηρεμία. Αυτό δεν αποκλείει και την παροχή σε χαμηλότερα οικονομικά πορτοφόλια. Το φαγητό είναι πλέον «γκουρμέ», με τόνους μανιάτικης γεύσης. Αστακομακαρονάδες, ψάρι.. Σαλάτες με πορτοκάλι, φύλλα κάππαρης και φέτες σύγκλινου… Λίγο στο πιάτο και ακριβό.. Μέλι, χυλοπίτες, σύγκλινο, λαλάγια (4,5 ευρώ τα 250 gr !!), κρασί, λάδι τα τοπικά προϊόντα.
Ο τουρισμός έχει ανεβάσει τις τιμές αλλά και την ποιότητα παροχής υπηρεσιών. Ιδανικός τόπος για ζευγάρια!
 |
| Αρεόπολις |
* Οι πύργοιαποτελούσαν ένα συγκρότημα, σύμβολο δύναμης του κατόχου που ξεκίνησαν από την φραγκοκρατία (1200) από μανιάτες που υπηρετούσαν μισθοφόροι στην Δύση. Ιδιαίτερο πέτρινο, λιτό δημιούργημα λαϊκού αρχιτέκτονα, οκτακόσιοι σε όλη την Μάνη, ιδιάζουσα μορφή που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των κατοίκων που βρίσκονταν συνεχώς σε σύγκρουση μεταξύ τους είτε για την εξουσία είτε για τα κτήματα και αποκτήματα αλλά και για άμυνα σε εξωτερικούς εχθρούς, κράτος εν κράτει. Ο πύργος υψωνόταν σε τετράγωνη βάση έως και σε τέσσερα επίπεδα (15-20 μέτρα). Όσο πιο ψηλά, τόσο πιο εύκολη η βολή στον απέναντι εχθρό. Το 1828 απαγορεύτηκαν να κτίζονται. Μικρή εσωτερική αυλή με παράσπιτα. Μικρά εξωτερικά ανοίγματα, μάλλον πολεμίστρες παρά παράθυρα και πολεμότρυπες. Ακόμα μικρότερη είσοδο με μια τετράγωνη προέκταση από πάνω με τον πετρομάχο ή ζεματίστρα δηλ μια οπή για εκροή καυτού λαδιού ή νερού από πάνω στο κεφάλι του επίδοξου εισβολέα. Εξωτερική προέκταση με οπή για την αφόδευση, ακόμα φαίνονται οι ακαθαρσίες στον τοίχο σα σκιά. Επίπεδες στέγες και ταράτσες. Κυλινδρικοί πυργίσκοι σαν απόληξη στις τέσσερεις άκρες της στέγης. Ξύλινα πατώματα, στενές όρθιες σκάλες, τους καταρράκτες. Στενεμένος τόπος συγκατοίκησης. Ζώα και άνθρωποι μαζί. Στο υπόγειο το πηγάδι, η βροχή έρρε από τις επίπεδες στέγες –πού να σταθεί κεραμίδι με τους αέρηδες- και το γέμιζε, να είναι ανεξάρτητοι από νερό και εφόδια στις μέρες των αψιμαχιών τους. Κραυγαλέο γόητρο της στρατιωτικά οργανωμένης οικογένειας μέχρι το 1950.
 |
| Θυρεός των Μεδίκων Μάνης! |
24/06/2017