 |
| Το καμπαναριό του Αγίου Ιακώβου |
Χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ευρώπη έχοντας μια αχιβάδα στο καπέλο τους κατέφθαναν στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, στην βορειοδυτική Ισπανία, από όλα τα σημεία της Ευρώπης τον 11οαιώνα, για να αγκαλιάσουν μια κολόνα του ναού του Αγίου Ιακώβου. Από τον 9οαιώνα μ.Χ. θεωρείται απαραίτητο για την απαλοιφή των αμαρτιών αλλά και για τιμωρία ένα προσκύνημα. Τότε ξεκίνησε το προσκύνημα του Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα. Από όλη την Ευρώπη ξεκινούσαν οι προσκυνητές (pelegrinos). Περίπου 500.000 την ημέρα κατέφθαναν στην πόλη με τέτοια ροή που αδυνατούσε κάποιος να περάσει κάθετα το μονοπάτι. Έντεκα μονοπάτια (caminodeSantiago) έφταναν από διάφορα σημεία του ορίζοντα (π.χ. 1625 χλμ από τη Σαρτρ ή 855 χλμ από το SaintJeanPiedDePortτης Γαλλίας).
 |
| Το σημείο καύσης των ενδυμάτων |
Ξεχωριστή πύλη για τον κάθε λαό. Σαν έφταναν πλένονταν και ανεβαίνοντας σε ένα σημείο του ναού έκαιγαν τα ρούχα τους, για να φορέσουν καινούργια. Έμεναν μέσα στο ναό, όπου για να καλυφθεί η μυρωδιά τόσων ανθρώπων έκαιγαν λιβάνι στο ασημένιο θυμιατήρι, κρεμασμένο από την οροφή, βάρους πενήντα κιλών. Αίσχη και ασυδοσία επικρατούσε μέσα στο ναό.
 |
| Το ασημένιο θυμιατήρι |
Τον 16οαιώνα μειώθηκε η προσέλευση (αιτία η πανούκλα, η προτεσταντική μεταρρύθμιση, οι πολιτικές ταραχές ), για να ανανεωθεί τα τελευταία χρόνια από περιπατητές που διαλέγουν απόσταση και διαδρομή. Μια συνάντηση με τον εαυτό τους, «αντλώντας δύναμη για το τι μπορεί ο άνθρωπος να καταφέρει» https://vimeo.com/130091556. Την δεκαετία του ογδόντα σηματοδότησαν τα μονοπάτια με την αχιβάδα (σουρεαλιστική απεικόνιση του ηλιοβασιλέματος ή συμβολισμός της σύγκλισης των μονοπατιών), το σύμβολο των προσκυνητών που ακολουθώντας την θα φτάσετε στο Σαντιάγκο. Σήμερα χαρακτηρίζεται σαν «Η Διαδρομή του Πρώτου Ευρωπαϊκού Πολιτισμού» από το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και «Διαδρομή Παγκόσμιας κληρονομιάς» από την Unesco(1987).
 |
| Η σηματοδότηση του camino |
Από το ολάνθιστο με αζαλέες αεροδρόμιο του Πόρτο ξεκινά η διαδρομή με προορισμό την Γαλικία (Gallaecia), ονοματοθεσία που δόθηκε από τους Ρωμαίους. Τόπος θρύλων, θαυμάτων και παραδόσεων. Μια από τις δεκαεπτά αυτονομίες της Ισπανίας (*1),αναγνωρισμένη (1981) και βασισμένη στην «ιστορική εθνότητα». Κέλτεςκατοίκησαν την περιοχή το 1800 π.Χ. και τον 4ομ.Χ. Οι αρχαίοι Έλληνες τους ήξεραν ως Καλλαίκους, όπως αναφέρεται στο Στράβωνα (*2). Ένα άριστο δίκτυο δρόμων απλώνεται σηματοδοτημένο, με πινακίδες και αστυνομική επίβλεψη.
 |
| Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα |
Με προορισμό το Σαντιάγο στα βόρεια εμφανίζεται η πρώτη Ρίας. Ένα είδος φιόρδ με γλυκό νερό από τα ποτάμια και με θαλασσινό νερό σαν η θάλασσα φουσκώνει που, όταν αποσύρεται, αφήνει ελεύθερο για πολλά μέτρα τον βυθό, πρόσφορο για περίπατο και αναζήτηση οστράκων. Στο βάθος του η μεγαλύτερη πόλη της Γαλικίας το Βίγο (VIGO), ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια αλίευσης και βάση εμπορίου αλιευτικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο εξειδικευμένη στην κατασκευή αλιευτικών σκαφών.
 |
| Cambados, Αποθήκες |
Ξεστρατίσμα για το παραθαλάσσιο ψαροχώρι Κομπάδος (Cambados)στην περιοχή της Ρίας Μπάχας (RiasBaixas). Η πρώτη συνάντηση με τις μάγισσες της Γαλικίας στα τουριστικά μαγαζιά, τον απόηχο της ιερής Εξέτασης (*3)που μεγαλούργησε το Μεσαίωνα (13ο-17ομ.Χ.), για να εξοντώσει τους αιρετικούς, τους μάγους, τους μάντεις, τους μοιχούς, τους σοδομιστές, τους βλάσφημους, τους ιερόσυλους, τους τοκογλύφους, τους Μαράνους δηλ τους κρυπτοεβραίους, τους Moriscos(εκχριστιανισμένους με την βία μουσουλμάνους) και τους οπαδούς της Μεταρρύθμισης.
 |
| Cambados, τυράκια |
Ένας γραφικός πέτρινος οικισμός με στενορύμια, σταυρούς στα σταυροδρόμια και τις υπερυψωμένες αποθήκες, για να προφυλαχθούν τα προϊόντα τους από την υγρασία και τα τρωκτικά. Φημισμένο για τα οστρακοειδή, το κρασί Albarino, το πούλβο (βραστό χταπόδι) και το τυρί σε σχήμα στήθους σε πολύ καλές τιμές.
 |
| Ποντεβέντρα |
Το πρώτο ξάφνιασμα για την οργάνωση των σημερινών πόλεων στην Ισπανία δίνει το Ποντεβέντρα (Pontevedra)δηλ η παλιά γέφυρα που ακόμα σώζεται, του ποταμού Λέρεθ. Αντιπροσωπευτικό δείγμα πόλης, μεγάλη κεντρική πλατεία που από κάτω υπάρχει δημοτικός χώρος στάθμευσης, ανθισμένες αζαλέες και καμέλιες δένδρα παντού, καλοσυντηρημένα χρωματισμένα κτίρια με την κλειστή πρόσοψη, μοντέρνα αγάλματα σε ανοικτούς χώρους που δηλώνουν στιγμές από το παρελθόν, καθαροί τοίχοι, δρόμοι προσβάσιμοι στα ΑΜΕΑ αλλά και στους.. πεζούς, δίχως καυσαέρια, δίχως θορύβους από τα αυτοκίνητα που σταματούν, για να περάσουν οι πεζοί, χώρους για παιδιά, ήρεμη, ήσυχη γεμάτη πεζόδρομους.. Οι Ισπανοί πρώτα μαθαίνουν να σέβονται το παγκάκι και μετά το κρεββάτι τους, πρώτα το πάρκο και μετά το σπίτι τους και αυτό είναι διακριτό και αντιληπτό σε κάθε βήμα. Μια χώρα που έχει προχωρήσει στην καύση των νεκρών και στο θέμα της ομοφυλοφιλίας.
 |
| Δρόμος στο Ποντεβέντρα |
Κατάληξη στο Σαντιάγκο, την πόλη του Αγίου Ιακώβου, γιος του Ζεβεδαίου και αδελφός του ευαγγελιστή Ιωάννη, την πόλη των θαυμάτων. Πιθανόν να έφτασε εδώ μέχρι με σκοπό τον εκχριστιανισμό, αποτυγχάνοντας επέστρεψε στην Παλαιστίνη, εκεί τον σκότωσαν (44μ.Χ.). Το ακέφαλο σώμα έφεραν οι μαθητές του πάνω σε πέτρινη βάρκα!!! που οδηγούσαν άγγελοι και το έθαψαν στην.. άκρη της γης, σε ένα χωράφι στο MonteLiberumDonum, όπου εκεί κάθε χρόνο στις 25/7 το φεγγάρι φώτιζε έντονα (*3). Σκάβοντας βρήκαν την σορό (813 μ.Χ.) και στήθηκε ο επιβλητικός τεράστιος ναός που χτιζόταν διακόσια χρόνια. Λέγεται ότι χρηματοδοτήθηκε από τους εισοδηματίες σαν αντάλλαγμα μετά από ένα θαύμα του Ιάκωβου που έδιωξε τους Μαυριτανούς. Στην Ανατολική είσοδο, στο τύμπανο πάνω από την είσοδο γραμμένα ελληνικά το Ω και το Α, εννοούν ότι μπαίνοντας στο ναό σηματοδοτείται το τέλος της έως τώρα ζωής του προσκυνητή με σκοπό το Α δηλ την αρχή της.
 |
| Το ανώθυρο του ναού |
ToΣαντιάγκο ντε Κομποστέλα (Santiagodecompostela) δηλ. η συνάθροιση τάφων compostelaαπό το composita (compositum) tellaπου σημαίνει νεκροταφείο. Χώρος τάφων, απομεινάρια μια ρωμαϊκής παρακμασμένης πόλης. Σήμερα είναι μια τουριστική πόλη με γοτθικά και μπαρόκ κτίρια, στενά δρομάκια, μπαράκια, καταγώγια, μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Ounescoπου λειτουργεί με αξιοπρέπεια και σοβαρότητα απέναντι στους τουρίστες. Εξαιρετικό φαγητό, εκλεκτά τάπας (*4),πατάτες μπράβας, τοπική τάρτα με αμύγδαλα, ντόπιο κρασί, ποικιλία από τυριά. Ευγενικοί αλλά απόμακροι, μιλούν μόνο ισπανικά ή την τοπική γλώσσα κι αυτό δυσκολεύει την παραγγελία!! Το ιστορικό κέντρο κατοικείται από ντόπιους, αρέσκονται στο άκουσμα της γκάϊντας, όντες Κέλτες. Όταν τρώνε συνηθίζουν να πετούν κάτω το χαρτάκι από το τάπας, δείγμα της ευαρέσκειας τους για την ποιότητα του μαγαζιού.
 |
| Οι δύο Μαρίες! |
Στο πάρκο το σύνταγμα δύο γυναικών, οι δυο Μαρίες. Βασανίστηκαν και εξευτελίστηκαν από τους κυβερνητικούς, γιατί τα αδέλφια τους ήταν αριστεροί στον εμφύλιο. Τρελαμένες στα τελευταία τους χρόνια, ντυμένες παρδαλά στέκονταν στο Πάρκο, στην έξοδο του πανεπιστημίου και πείραζαν τους φοιτητές. Η πόλη χαρακτηρίζεται από την πανεπιστημιούπολη, από τις παλαιότερες αλλά πουθενά δεν θα βρείτε αφίσες, πανώ, συνθήματα στους τοίχους, μια απλή πινακίδα ορίζει τον χώρο του πανεπιστημίου. Για όλα αυτά η πόλη χαρακτηρίζεται σαν μια από τις καλλίτερες για μια ήρεμη διαμονή.
 |
| Lugo. Ξύλινη κατασκευή για την πομπή |
Έξω από τα τείχη το μοναστήρι των Φραγκισκανών έχει μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο, όπως και το νοσοκομείο-εντευκτήριο στην πλατεία του ναού. Στην είσοδο του στις παραστάδες από την μια ο Αδάμ και ο τότε βασιλιάς και από την άλλη η Εύα και η βασίλισσα σηματοδοτούν την ανδρική και γυναικεία πτέρυγα. Στα όρια της παλαιάς πόλης με την αδιάφορη νέα πόλη οι προσόψεις των νέων κτιρίων ακολουθούν την αρχιτεκτονική όψη των παλαιών, σαν συνέχεια. Στο αέτωμα του παλιού κτιρίου της ιατρικής μια μορφή άραβα, αναγνώριση του στίγματος του πολιτισμού τους στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού και ιδιαίτερα της ιατρικής.
 |
| Σαντιάγκο.Το αέτωμα της ιατρικής σχολής. |
Ακολουθώντας βόρεια, στην επαρχία LaCorunia, την βραχώδη με απόκρημνες πλαγιές παραλία CostadelaMuerte, την ακτή του θανάτου, όνομα που πήρε από τα εξήντα ναυάγια, εμφανίζεται ο φάρος στο ακρωτήρι CapeFinisterre, finisterrae, το τέλος της γης. Εδώ τελείωναν κάποιοι προσκυνητές το caminoτους για το Σαντιάγκο κάνοντας μπάνιο, καίγοντας τα παπούτσια και τα ρούχα τους για εξαγνισμό πάνω στα ερείπια του βωμού AraSolisδηλ του Ήλιου (τόπος συσχετισμένος με την γονιμότητα). Χώρος προ-κελτικών τελετουργιών συνυφασμένη με τη δύση του Ήλιου. Συνδέεται με τους μαθητές του Ιάκωβου που, όταν ναυάγησαν εδώ φέρνοντας τον νεκρό του και φυλακίστηκαν από τον τοπικό άρχοντα, η Παναγία πάνω σε πέτρινη βάρκα ήρθε να τους συνδράμει, ενώ η σορός (*5)ξεβράστηκε αργότερα από τα κύματα σκεπασμένη με κοχύλια!
 |
| Monte do Cozo. Ο λόφος των προσκυνητών |
Οι Ισπανοί αντιλαμβανόμενοι νωρίς την αξία του τουρισμού αναδεικνύουν το κάθε τι. Στο MontedoGozo, έξω από το Σαντιάγκο, υψώνονται στην κορυφή του λόφου, τα αγάλματα των προσκυνητών που περιχαρείς έβλεπαν τους πυργίσκους του, σημάδι ότι έφτασαν στον προορισμό τους. Αξίζει να περπατήσει κάποιος ένα μέρος του caminoκαι να συνοδοιπορήσει για λίγο με προσκυνητές ή εναλλακτικούς περιηγητές.
 |
| Το μονοπάτι |
Με 2.117 μέτρα ρωμαϊκό τείχος, ύψους 10-15 μέτρων και επτά πύργους του 3ουμ. Χ. είναι περικλεισμένη η πόλη Lugo, χαρακτηρισμένη μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς με μεσαιωνικά στενάκια και πλατείες... Στην εκκλησία της φυλάσσονται ξύλινες κατασκευές όπως τον μυστικό δείπνο που περιφέρουν στους ώμους τους την Μ. Εβδομάδα (*6). Είναι η τελευταία πόλη που θα συναντήσετε.. μάγισσες αποχαιρετώντας την Γαλικία με τα θαλασσινά, το κρασί και τα εξαιρετικά τάπας.
 |
| Lugo. Ο περίδρομος του τείχους |
Καυχώνται ότι είναι χώρα δίχως διαφθορά! Στιγμή δεν θα νιώσετε κίνδυνο ή εγκληματικότητα. Δεν θα συναντήσετε αδέσποτα, δεν κυκλοφορούν μηχανάκια. Ήρεμοι, πειθαρχημένοι στο σεβασμό, μια καθαρά ανθρωποκεντρική κοινωνία που συντηρεί τα όσα φτιάχνει, προσθέτει καθημερινά δίχως να καταστρέφει, προστατεύουν συνειδητά την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά του τόπου τους.
 |
| Cambados |
*1 Αυτονομίες: Η Ανδαλουσία, η Καταλονία, η Χώρα των Βάσκων, η Γαλικία, η Αραγονία, η Καστίλη και Λεόν, η Καστίλλη-Λα Μαντζα, η Εξτρεμαδούρα, η Κοινότητα της Βαλένθια, Κανάρια, Βαρεαρίδες, Καντάβρια, Αστουρίες, Λα Ριόχα, Ναβάρρα, Περιοχή Μούρθια, Κοινότητα Μαδρίτης, Θέουτα, Μελίγια.
 |
| Cambados |
*2 Strabonis Rerum geographicarum libr. XVII..., βιβλίοΓ, Ιβηρία, 152-153
*3 Παρέχεται από τον Codex Calixtinus ή την Legenda Aurea
 |
| Πούλβο |
*5 Πιθανολογείται ότι ο Άγιος Ιάκωβος δεν πήγε ποτέ στην Ισπανία κι ότι η σορός ανήκει στον επίσκοπο της Αβίλας Πρισκιλιανό (340-385 μ.Χ.) που ίδρυσε ομώνυμη αίρεση (προσκόληση στο παρελθόν και στην μαγεία). Βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε στην Ρώμη. Το ακέφαλο σώμα μεταφέρθηκε και τάφηκε από τους μαθητές του στην Ισπανία. Η Καθολική εκκλησία κάτω από τις νέες συνθήκες και εκμεταλλευόμενη την σύγχυση της εποχής στερέωσε το statusτης στην περιοχή.
 |
| Πάσχα., πομπή μετάνοιας. |
*6Το Πάσχα τους είναι μια εμπειρία, αφού διαφέρει παρασάγγες από το ορθόδοξο. Επικεντρώνονται στο Θείο Πάθος, στον πόνο, στην μετάνοια, στην ενοχή, στην αμαρτία και στην αποζήτηση της λύτρωσης. Η Ανάσταση έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Από νωρίς πριν την Μ. Εβδομάδα ξεκινούν οι εκδηλώσεις που κορυφώνονται στην διάρκεια της. Μεσάνυχτα ακούγονται τύμπανα και μέσα στα σκοτεινά στενά μια πομπή έρχεται σέρνοντας τα βήματα στο σύρε κι έλα του ήχου, η «πομπή μετάνοιας». Ξυπόλυτοι, κάποιοι με αλυσίδες στα πόδια, με μυτερές κουκούλες και ράσα (μοβ ή βυσσινί ή μαύρο, ανάλογα στην ομάδα που ανήκουν), δείγμα επιβαλλόμενης τιμωρίας για τις αμαρτίες τους. Κρατούν δάδες και περπατούν σεμνοί και ταπεινοί. Οι ταμένοι περιφέρουν στους ώμους τους το ξύλινο άρμα που φτάνει σε βάρος κι ένα τόνο κι αναπαριστά μια εικόνα του θείου Πάθους ή την δεομένη Παναγία σε φυσικό μέγεθος. Πηγαίνουν αργά κτυπώντας τα μεταλλικά ραβδιά τους. Κατά καιρούς στέκονται και στηρίζουν την κατασκευή με αυτά τα ραβδιά, για να ξεκουραστούν. Σε έξαρση της ευσέβειας τους το σηκώνουν με τα δύο χέρια ή με το ένα χειροκροτούμενοι από τους παρισταμένους. Οι γυναίκες που ακολουθούν είναι ντυμένες με τα καλά τους φορώντας τιάρα με μαύρη δαντέλα στα μαλλιά. Μέρες πριν στήνουν τα άρματα, τα στολίζουν, τα εκθέτουν στο κοινό και τέλος τα περιφέρουν. Κάποιες εκκλησίες έχουν σκαλισμένες κατασκευές. Πομπή από αυτομαστιγουμένους περιφέρεται περασμένα μεσάνυχτα σε κάποιες πόλεις.
 |
| Πάσχα., πομπή μετάνοιας. |