Από τη γέφυρα "Χαρίλαος Τρικούπης", στο Ρίο, ακολουθώντας το δρόμο για Αγρίνιο προσπερνάμε την αρχαία Μακύνεια, τους πρόποδες της Παλιοβούνας και κοντά στο σημερινό Ευηνοχώρι ή Μποχώρι, στο 26Οπερίπου χιλιόμετρο, στα δεξιά μας, είναι ορατή η πινακίδα του αρχαιολογικού χώρου της Καλυδώνας. Η πόληέλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με 40 πλοία με το βασιλιά Θόα (Ιλιάδα Β, 638-640). Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας σήμερα σώζεται ψηφιδωτό με θέμα το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου που σχετίζεται με την περιοχή. Η Αρτέμιδα θυμωμένη που την αγνόησαν στις θυσίες τους οι ντόπιοι, έστειλε ένα κάπρο, για να τιμωρήσει τους κατοίκους καταστρέφοντας τη σοδειά τους. Ξακουστοί ήρωες και μια γυναίκα ανάμεσα τους ήλθαν στην περιοχή, για να τον σκοτώσουν με έπαθλο το δέρμα του. Τελικά, αν και τον σκότωσε ο Μελέαγρος, γιος του Οινέα, το κέρδισε η Αταλάντη που πρώτη τον κτύπησε (Ιλιάδα, Ι, 527-599).
ο λόφος Κούρταγα
Βασιλιάς της περιοχής ο Οινέας παντρεμένος με την Αλθαία φιλοξενεί το Διόνυσο που ερωτεύεται την οικοδέσποινα. Εκείνος αποσύρεται και ο Διόνυσος για την διακριτικότητα του (!) δίνει στο κρασί το όνομα του: Οινέας-οίνος και του διδάσκει την καλλιέργεια του αμπελιού. Καρπός της ένωσης ήταν η Δηιάνειρα που θα γίνει γυναίκα του Ηρακλή. Η πόλη αναφέρεται στη μυκηναϊκή εποχή, λέγεται ότι την ίδρυσε ο Αιτωλός ή ο γιος του Καλυδών την δεύτερη χιλιετία πχ, ο δε αδελφός του Πλεύρων ίδρυσε την Πλευρώνα λίγο πιο πάνω. Τον 5οπχ αιώνα είναι ανεξάρτητη, τον 4ο πχ ανήκει στην Αχαϊκή συμπολιτεία, τον 3ο πχ είναι μέλος της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Καταστρέφεται από τους μακεδόνες και ολοκληρωτικά το 30 πχ από τους ρωμαίους που μετέφεραν τον πληθυσμό στην Νικόπολη και τα καλλιτεχνήματα της πόλης στην Πάτρα.
Οι βαθμίδες του θεάτρου-βουλευτηρίου
Η πόλη απλώνεται πάνω στους λόφους Κούρτ-αγα απ` όπου ελέγχεται η είσοδος του Πατραϊκού. Επίνειο τους ήταν ο κολπίσκος κοντά στο σημερινό Κρυονέρι, μεγάλο προνόμιο για την ανάπτυξη της πόλης. Οχυρωμένη πόλη στις δυτικές όχθες του ποταμού Εύηνου. Ο κατοικημένος τόπος εντός των τειχών ήταν στα 350.000 τετραγωνικά χιλ.,εκ των οποίων το ένα δέκατο ανήκε στην Ακρόπολη. Από τη θέση της ήλεγχε και το θαλάσσιο δρόμο κι αυτόν της στεριάς Μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο στα αριστερά μας απλώνεται κοίλο θεάτρου από 26 βαθμίδες, τα πρώτα 9 σκαλιά-καθίσματα σε σχήμα πι που θυμίζουν αντίστοιχο κτίσμα στην Πριήνη της Μ. Ασίας, περιστοιχίζουν την ορθογώνια ορχήστρα (κλασικής εποχής), ενώ οι επόμενες 17 βαθμίδες συνεχίζουν σε ημικυκλικό σχήμα όπως συνηθίζεται στο θέατρο, χωρητικότητας 500 τόμων. Οι αρχαιολόγοι πιθανολογούν ότι είναι βουλευτήριο ή θέατρο ελληνιστικής εποχής. Διακρίνεται αγωγός όμβριων υδάτων και έξι κίονες.
Αφήνοντας πίσω μας το θέατρο ανηφορίζουμε. Στο δεξί λόφο διακρίνονται τα θεμέλια από την παλαίστρα είσοδο από τα βόρεια. Σε τετράγωνο σχήμα, με εσωτερική αυλή και με χώρους που άλλαζαν γύρω από το αίθριο. Κτισμένη πάνω σε υπόγειο τάφο του 2ου πχ αιώνα, τον τάφο του Λέοντος. Ο τάφος διασώζεται σε καλή κατάσταση. Κατεβαίνοντας τα σκαλιά του τάφου-κρύπτης από την ανοικτή είσοδο διακρίνεται στο εσωτερικό το πέτρινο νεκρικό κρεβάτι με μαξιλάρι. Στο Μουσείο Στράτου στο κέντρο του Αγρινίου εκτίθεται η πέτρινη θύρα του τάφου και οι προτομές του Ηρακλή, μιας θεάς(;) και του έρωτα που βρέθηκαν εδώ.
Η βάση του ναού
Στον απέναντι λόφο εδράζονται ο μεγάλος και ο μικρός ναός της Λαφρίας ή Λαφρίας Αρτέμιδος (το άρμα της το έσερναν ελάφια) και του Απόλλωνα, η στοά και οι θησαυροί (οικοδομήματα, όπου φυλάσσονται οι θησαυροί/αναθήματα των γειτονικών πόλεων). Οι ναοί ήταν στην αρχή ξύλινοι με πήλινη διακόσμηση και μετά λίθινοι. Ο μεγάλος, πώρινος του 400πχ αιώνα, πάνω σε αναλημματικό επίπεδο (άνδηρο, τεχνητό πλάτωμα), είναι περίπτερος (περιστοιχίζεται από κίονες) δωρικός εξάστυλος (έξι κίονες στην πρόσοψη) με μαρμάρινα κεραμίδια.Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος πολιούχου μεταφέρθηκε στην Πάτρα το 30πχ, όπου κι εκεί πήρε την ανάλογη θέση σαν πολιούχος της πόλης. Στην εορτή της θυσίαζαν ελάφια και άλλα ζώα ακόμα και καρπούς, την λάτρευαν δηλ σαν Πότνια θηρών.
Η βάση του ναού
Ακόμα κι αν δεν υπάρχει αρχαιολογικό ενδιαφέρον από τον επισκέπτη, αξίζει ο περίπατος για τη θέα που προσφέρεται άπλετη στα πόδια του. Η Βαράσοβα, στο βάθος το Μεσολόγγι, το Αιτωλικό, η λιμνοθάλασσα, απέναντι η Πάτρα και ο μπλε ορίζοντας με τα νησιά του Ιονίου... Μετά κατεβαίνοντας στη Βασιλική δίπλα στη θάλασσα απολαύστε το ουζάκι σας....
Κατάφερα να δω και την τρίτη ταινία των βραβείων LUX. Τι είναι τα βραβεία LUX;Είναι η προσπάθεια προώθησης του ευρωπαϊκού κινηματογράφου από την ευρωπαϊκή ένωση. Επιλέχθηκαν τρεις ταινίες: «ο μικρός γίγαντας», αγγλική παραγωγή, «το μέλι», ιταλική παραγωγή, και «τα ραγισμένα όνειρα», βελγική παραγωγή, βασισμένη σε θεατρικό έργο, η οποία και απέσπασε το βραβείο κοινού μέσω της διαδικτυακής προβολής τους. Οι ταινίες προβλήθηκαν και στο 54οφεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 2013.
Πολύ καλή σκηνοθεσία, φωτισμός, εξωτερικά γυρίσματα στην φλαμανδική εξοχή, εξαιρετικές ερμηνείες, υπέροχη μουσική country…Ένα ζευγάρι «φευγάτο», ο Ντιντιέ και η Ελιζέ. Εκείνη είναι καλλιτέχνης των τατουάζ. Και φτιάχνει τατού και έχει και το σώμα της διάστικτο από αυτά. Το καθένα συμβολίζει κομμάτι από τη ζωή της και είναι όντως υπέροχη η εικόνα, όταν ο φακός μένει απάνω τους. Γελαστή, ανέμελη, γοητεύεται από τον άνδρα.. Εκείνος ένας ξέγνοιαστος κάο μπόυ της Ευρώπης ντύνεται και ζει ανάλογα με τη φάρμα του, τα ζώα του, ελεύθερος, γελαστός, δυναμικός,άνθρωπος που κατασκευάζει τα πάντα, έχει λύση για τα πάντα, τραγουδά bluegrass, θαυμάζειτην Αμερική, την χώρα της ελευθερίας. Με τους φίλους του παίζουν μουσική στο μπαράκι της γειτονιάς. Συνδέονται οι δυο τους με έντονο πάθος και έρωτα.
Αναδρομικά δίνονται στοιχεία της προηγούμενης ζωής τους διάρκειας επτά χρόνων. Το πώς γνωρίστηκαν, το πώς ερωτεύονται, το πώς παντρεύονται με ένα εικονικό γάμο που στήνουν οι φίλοι, γιατί ο γαμπρός είναι άθεος. Όμως οι όρκοι του γάμου δίνονται με μεγάλο πάθος. Η Ελιζέ αγαπά ό,τι αγαπά ο καλός της, ενσωματώνεται στο γκρουπ των ανδρών και με τα χρόνια φτάνουν να δίνουν συναυλίες στο μουσικό ραντεβού του Σαββάτου. Αποκτούν καιμια κόρη τη Μέιμπελ. Ο σκηνοθέτης δίνει μόνο τις καλές στιγμές και μένουμε με την εικόνα «του τέλειου ζευγαριού». Στα επτά της χρόνια η μικρή εμφανίζει καρκίνο, ξεκινά το δράμα της οικογένειας με την κατάληξη της μικρής. Και ενώ έχουν από κοινού αντιμετωπίσει την κατάσταση με κύριο μέλημα το να στηρίξουν τη μικρή, μετά το θάνατό της το ζευγάρι διαλύεται. Βγαίνουν παράπονα, απονέμονται ευθύνες, για πρώτη φορά βρίζονται, ανταλλάσσουν βαριές κουβέντες. Αναδύονται οι ιδεολογικές διαφορές τους. Εκείνος πιστεύει ότι μετά το θάνατο ακολουθεί το κενό, το τίποτα. Επιρρίπτει ευθύνες στην εκκλησία που κάτω από την πίεση της ο Μπους δεν υπογράφει το νόμο που στηρίζει την έρευνα για τα βλαστοκύτταρα, θεραπεία που θα δώσει λύση στο θέμα του καρκίνου κ σε τόσες άλλες ασθένειες. Καταρρίπτεται ο θαυμασμός του για την Αμερική και θεωρεί σωστό να διατυμπανίζει παντού τις ιδέες του. Εκείνη ψάχνει στο πέταγμα ενός πουλιού το σημάδι της επαφής με τη μικρή, πιστεύει ότι κάτι μένει, κάτι υπάρχει, έστω ένα αστέρι.. μια παρηγοριά.
Διαφωνούν, εκείνη νιώθει μεγάλο πόνο, είναι απαρηγόρητη, διαπιστώνει ότι δεν συμβαδίζουν, δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο και όταν εκείνος της ζητά να προχωρήσουν την ζωή τους και να γίνουν όπως ήταν παλιά, η Ελιζέ φεύγει, γιατί εννοεί διαφορετικά την αλλαγή, προχωρώντας μπροστά. Όμως προχωρά μόνη και η απόσταση μεγαλώνει. Αλλάζει τα τατού της και το όνομα της όπως κάνουν οι ινδιάνοι όταν αλλάζουν τα βιώματα τους σε Αλαμπάμα και του αγαπημένου της σε Μονρόε, το όνομα του τραγουδιστή που εκείνος θεωρούσε θεό. Η αλλαγή για εκείνη είναι η προβολή των πεποιθήσεων τους αλλά και η αποδοχή τους εκατέρωθεν, πράγμα που δεν συμβαίνει. Η διαφωνία, η απόκλιση, ο συναισθηματικός πόνοςτην οδηγεί στην αυτοκτονία. Παρά τις προσπάθειες η κοπέλα μένει εγκεφαλικά νεκρή και προχωράνε στην ευθανασία, ενώ η ψυχή της περιφέρεται και άδικα προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον Μονρόε, τον άνδρα της.
Το ερώτημα είναι: η ταινία πού θέλει να στρέψει το θεατή; Ποιος είναι ο στόχος της; Πού εστιάζεται; Στην αρρώστια και το θάνατο της μικρής;Στην σχέση του ζευγαριού που διαφωνεί και διαλύεται παρά τον έρωτα που το δένει; Στην πάλη για την εξουσία του αρσενικού και του θηλυκού; Στην ύπαρξη μεταθανάτιας ζωής;
Εστιάζεται στην αρχή στο πρότυπο της δήθεν τέλειας ευτυχίας ένας ονειρικός άνδραςπου αγαπά, καμαρώνει, προσέχει την χαριτωμένη γυναίκα του, μια όμορφη κόρη, εξασφαλισμένη εργασία, υλικά αγαθά, τρέχουν στο λιβάδι.., είναι διαρκώς ερωτευμένοι, έχουν κοινά ενδιαφέροντα. Η τέλεια ζωή, όταν εκ των υστέρων μαθαίνουμε ότι μετά την γέννα ο πατέρας εξαφανίστηκε πίνοντας μέχρι που έπαθε ίκτερο.. Κατά δεύτερον δίνοντας την έντονη συναισθηματική φόρτιση από την ασθένεια και το θάνατο της μικρής φέρνει το θεατή σε αδιέξοδη έκρηξη συναισθημάτων, ώστε να μπαίνει σε δεύτερη μοίρα η σχέση του ζευγαριού και τότε ο θεατής να χάνεται. Διασπάται ο στόχος του σεναρίου και ο θεατής πιθανολογεί. Κάποια δήθεν πολιτικά και κοινωνικά ξεσπάσματα του πρωταγωνιστή δεν πείθουν. Η ταινία άπτεται όλων και τίποτα. Επιφανειακοί χαρακτήρες που απλά περιγράφονται παρά την εξαιρετική ερμηνεία των πρωταγωνιστών και την μουσική μέσα από την οποία επικοινωνούν.
Φεύγοντας ο θεατής παίρνει μαζί του το απόλυτο τίποτα. Μια ταινία που χρησιμοποιεί τις τεχνικές της τηλεόρασης. Εξιτάρει το θυμικό αλλά δεν τολμά να αγγίξει την ουσία των πραγμάτων. Μακριά από ουσιαστικά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά θέματα. Ακροθιγώς η πρωταγωνίστρια αναφέρεται στην Αμερική λέγοντας ότι «πάντα η Αμερική ήταν έτσι.. εκείνοι μπορούν να κάνουν έρευνα αλλά δεν θέλουν, ενώ η Ευρώπη έχει την πρόθεση στο πλαίσιο της ελευθερίας κ του ανθρωπισμού αλλά δεν μπορεί…».
Μια ευρωπαϊκή ταινία με ολίγη από αμερικάνικη συνταγή, εντυπωσιασμός αλλά πέραν τούτου ουδέν και μηδέν. Όσοι παρασύρονται από το συναίσθημα, θα κλάψουν πολύ και θα το ευχαριστηθούν, θα την βρουν εξαιρετική και με το δίκιο τους. Όσοι ψάχνουν για προβληματισμό, το επόμενο πρωινό δεν θα την θυμούνται. Προσωπικά από τις τρεις ταινίες θα ψήφιζα την ταινία «Ο μικρός γίγαντας!
Η Ιεράπετρα είναι η νοτιότερη κωμόπολη της Κρήτης ανατολικά.Υπάρχει επιλογή στη διαδρομή που θα ακολουθήσετε. Μέσω Αγίου Νικολάου που απέχει από το Ηράκλειο 60 χιλιόμετρα με καλό ας πούμε εθνικό δρόμο και άλλα 20 μέχρι την διασταύρωση για Ιεράπετρα. Τα υπόλοιπα 14 χιλιόμετρα απόσταση είναι το πιο στενό σημείο του νησιού, σύνολο 95 χιλ περίπου. Βέβαια στην Κρήτη δεν υπολογίζεται ο χρόνος της διαδρομής σε σχέση με τα χιλιόμετρα αλλά με τη δυσκολία του δρόμου. Προτείνεται και μια δεύτερη διαδρομή από Αρχάνες-Χουδέτσι, το χωριό με τις μουσικές εκδηλώσεις και το διδασκαλείο μουσικής από τον Ρος Νταίϊλυ. Περνώντας μέσα από το Χουδέτσι θα βγείτε στην ευθεία του δρόμου που περνά έξω από το Αρκαλοχώρι, μέσα από την Άνω Βιάννο, την Πεύκο με κατάληξη την Ιεράπετρα.Ένας δρόμος αρκετά καλός μέχρι ενός σημείου και μετά συνεχίζει στον παλιό δρόμο. Περνώντας μέσα από χωριά και από μια αραιοφυτευμένη περιοχή με πεύκα θα δείτε ένα μέρος από τον κάμπο. Και μια τρίτη από το Ηράκλειο κατευθείαν στο δρόμο για Ιεράπετρα (Πεζά, Καλλονή, Αρκαλοχώρι... ). Διαλέγετε και ακολουθείτε..
Η προκυμαία της Ιεράπετρας
Η Ιεράπετρα κείτεται στο Λιβυκό πέλαγος, ακολουθεί την παραλία και περιβάλλεται από θερμοκήπια που οι μουσαμάδες τους γυαλίζουν ακαλαίσθητα στον ήλιο. Υψηλές θερμοκρασίες και αέρηδες. Πολύ τσιμέντο, κακόγουστα και άχρωμα κτίρια χαρακτηρίζουν την πόλη. Έχει όμως μια υπέροχη παραλία και είναι ακόμα πιο υπέροχο το να περπατάς ή να πίνεις τον καφέ σου δίπλα στην θάλασσα, το να μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου μπροστά στην πόλη σε πεντακάθαρα νερά, το να απολαμβάνεις το ηλιοβασίλεμα με όλα τα χρώματα της ίριδας και τα βουνά γαλάζια –ροζ, αυτό είναι και το δυνατό σημείο της περιοχής.
Αν είστε τυχεροί και δεν φυσά,θα απολαύσετε στην κυριολεξία τις πάμπολλες παραλίες της περιοχής με σκούρο χαλίκι οι περισσότερες, όπου θα χαρείτε το απέραντο και το απόλυτο μπλε. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο όλες οι παραλίες έχουν σκιά από αρμυρίκια και είναι καθαρές. Απέναντι η νήσος Χρυσή ή Γαϊδουρονήσι. Για να πάτε εκεί θα κλείσετε εισιτήριο αποβραδίς με 20ευρώ και 25ευρώ ανήμερα, αφού ακούσετε την αυτόβουλη απολογία των ταξιδιωτικών πρακτόρων για την τσουχτερή τιμή λόγω κόσμου και λόγω των ημερών... Έχει τέσσερα δρομολόγια, περίπου μία ώρα η διαδρομή, με δικαίωμα επιστροφής σε όποιο δρομολόγιο διαλέξετε. Το πρώτο φεύγει στις 10.30 και το τελευταίο από το νησί στις 6.30. Το νησί είναι γεμάτο χαμηλούς κέδρους, άσπρη άμμο δίχως σκιά εννοείται. Αν κάνετε το λάθος και δεν έχετε πάρει μαζί σας νερό και τροφή, τα μικρογεύματα γνωστής εταιρίας σας περιμένουν με τις…. ανάλογες τιμές. Τουλάχιστον νερό προμηθευτείτε από την Ιεράπετρα. Όσοι πήγαναπόλαυσαν ένα υπέροχο τοπίο και απερίγραπτου κάλλους παραλίες και νερά. Καλλίτερη εποχή είναι ο Ιούνιος-Ιούλιος και Σεπτέμβριος, γιατί εδώ οι άνεμοι τον Αύγουστο μπορεί να φτάσουν και πάνω από τα 9-10 μποφόρ και τότε μην το αποτολμήσετε. Εξ άλλου μια ένδειξη της έντασης των ανέμων, μας είπαν, είναι η απουσία ανεμογεννητριών.
Μονή Καψά
Ο τόπος χαρακτηρίζεται από τη χαμηλή βροχόπτωση κι επομένως χαμηλή βλάστηση.Τα βουνά γυμνά με σκοτεινές χαράδρες. Όσο πιο ανατολικά της Ιεράπετρας προχωρήσετε, τόσο καλύπτεστε από το βορινό άνεμο, διότι από το νοτιά δεν υπάρχει κάλυψη…. Ο νοτιάς είναι καυτός, σηκώνει άμμο που μπαίνει στον κάθε πόρο του σώματός σας και φυσά ακατάσχετα. Μετά την Ιεράπετρα προς τα ανατολικά θα περάσετε διάφορες τοποθεσίες/παραλίες που τώρα είναι κατοικημένες και με καλό δρόμο, το Κουτσουνάρι, τα Φέρμα, ο ορμίσκος της Αγίας Φωτιάς, ο Κουτσουράς, ο Μακρύγιαλος, το Καλό Νερό…Φτάνετε στηΜονή Καψά, κτισμένη στην κόγχη του βράχου. Αναζητείστε τις ώρες που είναι ανοικτή, για να την επισκεφθείτε και μέσα. Συνεχίστε για Γούδουρα. Καθ οδόν διαλέγετε ό,τι παραλία έχετε προτίμηση με βράχια, με βότσαλα, μόνος σας, με κόσμο, με ταβέρνες ή όχι.. Υπάρχουν μονάδες που με σκαλιά κατεβαίνεις στιςπερίπου ιδιωτικές παραλίες, διότι από ξηράςδεν υπάρχει άλλη πρόσβαση.
Στα Φερμά
Προς τα ανατολικά της Ιεράπετρας ιδιαίτερα, υπάρχουν πλήθος καταλυμάτων στις παραλίες, τα μεγάλα είναι κλεισμένα από γκρουπ, στα μικρά ιδιόκτητα θα βρείτε εύκολα δωμάτιο καθαρό, σε καλή τιμή με βεράντα με θέα στους ελαιώνες που πήραν τη θέση των θερμοκηπίων και των αμπελώνων. Η περιοχή είναι ήσυχη με ντόπιο τουρισμό δίχως έξαλλη διασκέδαση. Προσφέρεται για ηρεμία και επαφή με τη φύση. Υπάρχουν φαράγγια και μονοπάτια για περπάτημα, όχι όμως μόνοι σας αλλά με ντόπιο οδηγό. Εδώ η φύση είναι άγρια και απρόβλεπτη. Κοντινά χωριά, εκκλησιές και μοναστήρια υπάρχουν άπειρα για κοντινές εξορμήσεις.
Στην διασταύρωση για τη Μονή Καψά μετά το Μακρύγιαλο ο δρόμος οδηγεί μετά από 50 χιλιόμετρα για την Σητεία, στα βόρεια του νησιού. Μια πολιτεία τσιμεντοκτισμένη με αφορισμένο το πράσινο, αξιόλογο αρχαιολογικό μουσείο, φρούριο ενετικό ψηλά, την Καζάρμα, κάποιους πεζόδρομους, υπέροχη παραλία για βόλτα και διασκέδαση με υπέροχα Σητειακά γλυκά καιτο ντόπιο ξινόγαλο ( γάλα με αλάτι σε κρεμώδη υφή).
Βέβαια κάποιοι ντόπιοι ακόμα δεν έχουν καταλάβει ότι ο τουρισμός δεν είναι «αρπαχτή» κι έτσι αγόρασα 2 μικρές μπανάνεςστην τιμήενός κιλού από αγορά Αθήνας. Όσο για το φαγητό πολλοί υπόσχονται δήθενκουζίνα κρητική ή σερβίρουν μπριτζόλα δήθεν ψημένη στα κάρβουνα, ενώ είναι στην πλάκα και άλλα πολλά. Έχω να προτείνω για φαγητό στην Ιεράπετρα το εστιατόριο «Ναπολέων», πάνω στη θάλασσα με ποικιλία και ποιότητα. Δοκιμάστε τα τηγανητά πιττάκια γεμισμένα με μυζήθρα που είναι γλυκό τυρί ή με χόρτα και τους περίφημους κολοκυθοκεφτέδες. Τα περισσότερα εστιατόρια είναι οικογενειακές επιχειρήσεις. Σίγουρα θα σας πιάσουν κουβέντα, θα σας ενημερώσουν και θα σας καλοδεχτούν. Στους κρητικούς πάντα υπάρχει χρόνος για παρέα και είναι πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν αφήνοντας ακόμα και τις δουλειές τους...
Μια καλή δικαιολογία, για να πάτε στην Κέρκυρα είναι το Σαββατοκύριακο των Βαΐων. Θα σας δοθεί η δυνατότητα να δείτε την Πόλη των Φαιάκων, να παρακολουθήσετε δρώμενα και να ευχαριστηθείτε μουσική, ένα κατιτίς σαν προάγγελο του Πάσχα. Φτάνετε εκεί Παρασκευή απόγευμα με το πλοίο των 2μμ από Ηγουμενίτσα, όπου αφήνετε το αυτοκίνητο σας ή με το αεροπλάνο. Δυστυχώς τα δρομολόγια από Πάτρα με το πλοίο καταργήθηκαν. Χαλαρώνετε σε κεντρικό ξενοδοχείο που έχετε εξασφαλίσει, διότι το νησί έχει τουρισμό όλο το χρόνο από ιδιώτες, ιδιαίτερα ξένους και δεν θα βρείτε εύκολα.
Η μεταλλική κουκουνάρα στην περιοχή Πίνια.
Ξεκινάτε με βόλτα στα κεντρικά καντούνια, για να εγκλιματιστείτε στο περιβάλλον και να ενσωματωθείτε στα τεκταινόμενα. Μπαίνοντας στην περιοχή Πίνια (Κουκουνάρα) στην διασταύρωση με το καντούνι που έχει τα στεγασμένα πεζοδρόμια, σηκώστε το κεφάλι ψηλά, για να δείτε να κρέμεται μια μεταλλική κουκουνάρα, ήταν το σύμβολο της αφθονίας και ευφορίας στους ενετούς.Παρατηρείστε το και πάνω στην απόληξη του κονταριού του λάβαρου του Αγίου.
Το σπίτι του Μάντζαρου.
Εκεί κοντά και το απέριττα απλό σπίτι του Μάντζαρου που εξ αιτίας του μπήκαν οι βάσεις της μουσικής παιδείας των Κερκυραίων. Στο μέσον, πλατεία Βραχλιώτη, θα συναντήσετε ένα από τα ενετικά πηγάδια της πόλης. Επισκεφθείτε όσες εκκλησίες συναντήσετε ανοικτές και θαυμάστε τον πλούτο και τις δυτικότροπες εικόνες.
Το κωδωνοστάσιο της Ανουντσιάτα
Βγαίνοντας από την Πίνια, απέναντι σας, στέκεται το κωδωνοστάσιο της Ανουντσιάτα, της Ευαγγελίστριας, απομεινάρι από ένα καθολικό μοναστήρι του 14 ουαιώνα μ.Χ. που βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς το 1943 αλλά αδικαιολόγητα γκρεμίστηκε ολοσχερώς με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου το 1953. Εκεί ήταν η ενετική Πορτα-Ριάλα, η μεγαλοπρεπής, μία από τις τέσσερις του ενετικού τείχους και δυστυχώς και αυτή γκρεμίστηκε το 1893. http://www.corfu-museum.gr/index.php/en/component/content/article/17-2013-07-10-16-15-45/history/corfu-notes/158-h-porta-realold
Ο Κώστας Γιωργάκης
Σταθείτε στην πλατεία Γεωργάκη , κοντά μπροστά στο μνημείο του Κώστα Γεωργάκη, φοιτητή που πυρπολήθηκε το 1970, στη Γένοβα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας στην δικτατορία στην Ελλάδα και αναλογιστείτε το μέγεθος της πράξης του. http://www.sansimera.gr/biographies/194
Στην Σπιανάδα..
Στην Σπιανάδα, από το ιταλικό spaniareπου σημαίνει ισοπεδώνω. αφού ισοπέδωσαν 2500 σπίτια, για να αυξήσουν την άμυνα του κάστρου, την μεγαλύτερη των Βαλκανίων, ρίχνοντας μια ματιά στα γύρω ενετικά, γαλλικά και γαλλικά οικήματα, έχετε την ιστορία της αρχιτεκτονικής μπροστά σας. Ξεκινώντας από το Πεντοφάναρο, από ένα φανάρι στη νησίδα με πέντε φώτα, διασχίστε το Λιστόν τώρα που επιτρέπετε, διότι παλιά εδώ έκαναν βόλτα μόνο αυτοί που ήταν στoν κατάλογο της αριστοκρατίας, onthelist.
on the list..
Στο Πλατύ Καντούνι που ξεκινά από την πλατεία Δημαρχείου, θα βρείτε χαριτωμένα καινούργια εστιατοριάκια, ένα βίνο μπαρ, εξαιρετικές πίτες, λουκουμάδες, ένα χαριτωμένο σουβλατζίδικο που θα καλύψουν τις ανάγκες σας σε φαγητό.. αναζητείστε και το εστιατόριο REXμε πολύ καλή μουσική, ευγενικό προσωπικό και ντόπιες γεύσεις, θα υπάρχουν κι άλλα αλλά δεν τα γνωρίζω. Απολήγει σε μια πλατεία με ένα σχολείο που στον τοίχο του μια πινακίδα μας θυμίζει ότι εδώ έγινε η πρώτη αντιφασιστική εκδήλωση πανευρωπαϊκά το 1941 από νεολαίους.
Το ενετικό πηγάδι στο Καμπιέλο
Το Σάββατο του Λαζάρου τα τελευταία χρόνια αναβίωσαν το έθιμο να λένε χορωδίες ή μπάντες τα κάλαντα του Λαζάρου. Κατά τις 10 πμ χωθείτε μέσα στη συνοικία Καμπιέλο από την εκκλησία του Αγίου δεξιά προς την θάλασσα. Η συνοικία είναι από τις παλαιότερες της πόλης με ψηλά ενετικά κτίρια σαν πολυκατοικίες που ανάμεσα τους κρέμονται οι απλωμένες μπουγάδες. Διάσπαρτες εκκλησίες, σχεδόν μια σε κάθε καντούνι με ανοίγματα που τα λένε κάμπιο (campus), δηλ μικρές πλαταιίτσες. Μια από αυτές, στην πλατεία Λίλη Δεσσύλα, στο κέντρο της έχει ένα υπέροχο μαρμάρινο ενετικό πηγάδι.Εκεί λίγο πιο πάνω είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου των Γερόντων με ένα παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο που λειτουργεί το Σάββατο σε ανάμνηση του πλοίου που έφτασε στο νησί το 1083 ανήμερα του Λαζάρου μεταφέροντας το σκήνωμα του Αγίου Νικολάου από τα Μύρα της Κιλικίας στο Μπάρι. Εκεί μετά τη λειτουργία στην δαφνοστρωμένη αυλή της εκκλησίας έρχονται χορωδίες από όλο το νησί όλων των ηλικιών να πούνε τα κάλαντα στο ιερατείο. Κατόπιν κατευθύνονται στην πλατεία του Δημαρχείου όπου τα λένε και στο Δημοτικό Συμβούλιο. Καθ` οδόν στέκονται στα σταυροδρόμια και από παντού ακούγεται:
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα βάγια,
Ήρθε η εορτή μεγάλη και Άγια.
Κι αν κοιμόσαστε να σηκωθείτε,
Ήρθεν ο Λάζαρος να τον ειδείτε..
Η όλη διαδικασία καθιερώθηκε από το Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης που καθιέρωσαν τα κάλαντα του Λαζάρου, του 18 ουαιώνα μ.Χ. τα τελευταία χρόνια. Στους δρόμους μοιράζουν κολομπίνες. Οι Άγγλοι το Πάσχα έφτιαχναν ένα κέικ, λόγω φτώχειας οι ντόπιοι έφτιαχναν και αυτοί ένα είδος τσουρεκιού με ένα βραστό αυγό σε σχήμα περιστεριού.
Μοιράζοντας τις κολομπίνες..
Οι Κερκυραίοι εορτάζουν τέσσερις φορές το χρόνο τον Άγιο τους που τους έσωσε Α. από την πανώλη (1629 μ.Χ.), την Κυριακή των Βαΐων, Β. από την σιτοδεία (1533μ.Χ.), την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου, Γ. το Μέγα Σάββατο, από την λαίλαπα του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1716 μ.Χ.) και Δ. από την δεύτερη επιδημία πανώλης (1673μ.Χ), στις 11/8. Ο Άγιος τους εξασφάλισε φαγητό, υγεία και ασφάλεια. πώς να μην τον λατρεύουν. Την Κυριακή λοιπόν των Βαΐων ξυπνήστε πρωί, για να παρακολουθήσετε την λειτουργιά στον Άγιο που συνοδεύεται με χορωδία. Έρχονται από όλο το νησί μπάντες (περίπου 17), για να συνοδεύσουν τη λιτανεία του Αγίου. Όλα τα καπέλα τους είναι στολισμένα με βάγια. Οι δρόμοι στολίζονται με σκουροκόκκινα πανιά που κρεμούν από τα παράθυρα τους. Ξεκινά από το ναό, κατεβαίνει προς το λιμάνι, στη Σπηλιά, περνά την Πίνια, για να βγει στην πλατεία Σπιανάδα και να κάνει το γύρο της. Κρατά πάνω από τρεις ώρες και είναι όλοι εκεί. https://www.youtube.com/watch?v=JhCUIocaCN8
Η μεγάλη λιτανεία "των Βαγιώνε"
Μην παραλείψετε μια βόλτα στο πάρκο του λαού να χαζέψετε το πέλαγος των λουλουδιών και της θάλασσας, μετά στο Μποσκέτο, δηλ το μικρό άλσος, δίπλα στην είσοδο του κάστρου, την γλυπτοθήκη που αφηγείται την ιστορία του νησιού. Στο κάστρο έχει ένα μικρό εισιτήριο αλλά αξίζει η περιήγηση του, αν αντέχετε ανεβείτε στο ύψωμα με το Σταυρό για να χαζέψετε την πόλη από ψηλά. Αν είστε τυχεροί, θα ακούσετε τις καμπάνες του Αγίου που παίζονται κάποιες φορές από τον ίδιο το μαέστρο κάποιας φιλαρμονικής.
Η θέα από το κάστρο..
Είναι απίστευτο το πόσες μουσικές εκδηλώσεις γίνονται κάθε βράδυ σε διαφορετικά μέρη. Ήμουν τυχερή που παρακολούθησα την συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας (Παλαιάς), στο Δημοτικό Θέατρο. Συμμετείχαν περίπου 150 μουσικοί κάθε ηλικίας και εκεί έκαναν και την πρώτη τους εμφάνιση τα κλωσοπούλια της ορχήστρας.
Οι Κερκυραίοι μέσα από τη μουσική γιορτάζουν τον Άγιο τους με τον οποίο η ζωή τους είναι αμιγώς συνυφασμένη.
Διαλέγετε συναυλίες..
1/5/2014
Πρόβα στην καθολική εκκλησία..
Τραγουδώντας τα κάντρα του Λαζάρου πολυφωνικά από μικρά..
Ισραήλ, της Ράμα Μπερστάιν, με τους Χάντας Γιάρον, Ρενάτα Ραζ, Γίφτας Κλάιν
Επειδή είναι δύσκολο να μάθει κάποιος το τι συμβαίνει δίπλα του, νομίζουμε ότι όπως σκεφτόμαστε εμείς, σκέφτονται και όλοι οι άλλοι, όλος ο κόσμος μας, εμείς. Η ταινία "Στο κενό της"έρχεται να μας βγάλει από αυτήν την ψευδαίσθηση. Η ταινία αναφέρεται σε μια χασιδική κοινότητα εβραίων, ορθόδοξο κομμάτι του ιουδαϊσμού, στο Τελ Αβίδ που διακρίνεται από το αυστηρό τυπικό, το ιδιαίτερο ντύσιμο και χτένισμα. Εγκλωβισμένοι άνδρες και γυναίκες ακολουθούν αέναα τα ήθη και τις γραφές. Αφιερωμένοι όλη την ημέρα σιγοψιθυρίζουν ψαλμούς και αποσπάσματα της γραφής, ζουν στον δικό τους αυστηρό κόσμο ιεραρχημένο, επαναλαμβανόμενο με συνέπεια και εγκαρτέρηση. Ο κόσμος τους αποπνέει ασφάλεια στους κόλπους του. Ο καθένας ξέρει τον ρόλο του, τον αποδέχεται δίχως να δυσανασχετεί. Μια κοινωνία θωρακισμένη και στεγανή , αδιάφορη στο τι συμβαίνει γύρω της. Μια κοινωνία με όρια που εξασφαλίζει μεν τα μέλη της με το αποδεκτό τίμημα του περιορισμού της ελευθερίας τους. Όμως στην ταινία δεν τίθεται θέμα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο ραβίνος ακούει αμίλητος το αίτημα και την ανάγκη του καθενός και αμίλητος δίχως σχόλια απλώνει το χέρι βοηθείας, το χρήμα είναι το αντίδοτο για κάθε πρόβλημα. Απευθύνονται στο ραβίνο και για συμβουλές όπως εμείς σε ένα οικογενειακό σύμβουλο ή σε ένα ψυχολόγο. Οι αποφάσεις και η ευθύνη ζωής αφορούν το σύνολο και όχι το άτομο. Η ευρύτερη κοινωνία που ζούνε, το υπάρχον κρατικό πλαίσιο φαίνεται να μην τους ενδιαφέρει. Λειτουργεί το όπου γη πατρίς, διότι παντού υπάρχει η κοινότητα που τους περιμένει, μια μεγάλη οικογένεια, αυτός είναι ο κόσμος τους, άσχετα από πολίτευμα και κράτος. Ένα κράτος εν κράτει.
Οι γυναίκες σε δεύτερη μοίρα, καλοντυμένες, σχετικά μορφωμένες, με καλύπτρα οι παντρεμένες, όταν γλεντάνε οι άνδρες μένουν σε άλλο δωμάτιο και τους καμαρώνουν κρυφοκοιτάζοντας, στο τραπέζι δεν μιλούν και δεν συμμετέχουν στα τραγούδια των ανδρών. Σιωπηλές και υπάκουες σε δεύτερο πλάνο αποφασίζουν ουσιαστικά για το τι θα γίνει στην οικογένεια. Μέλημα της γυναίκας ο γάμος της σε μικρή ηλικία με πολλά παιδιά. Αλίμονο σε όποια κοπέλα μείνει ανύπαντρη, δεν την υπολήπτονται. Αναγκάζεται να υποδυθεί την παντρεμένη ή την χήρα, για να επιβιώσει αξιοπρεπώς. Εντελώς συμπτωματικά η ανύπαντρη από πεποίθηση θεία είναι και δίχως χέρια. Γάμοι από συνοικέσιο αλλά τον τελευταίο λόγο έχει η νύφη, δίχως την θέληση της δεν προχωρά το συνοικέσιο.
Σιωπηλή ταινία, πολυβραβευμένη δίχως μουσική προσπαθεί να δώσει την ηρεμία της κοινότητας μέσα από την ροή της καθημερινότητας, τις σκιές και την γαλήνια εικόνα της ζωής τους. Μικρά δωμάτια, μικροί χώροι όπως και ο κόσμος τους. Μόνο οι ψαλμοί και τα τραγούδια των ανδρών διανθίζουν την ησυχία. Σε αυτό το πλαίσιο μια κόρη της παντρειάς, δεκαοχτώ χρονών, περιμένει τον άγνωστο συνομήλικο γαμπρό φοιτητή από την Αμερική καταχαρούμενη, τον έχει διαλέξει η οικογένεια μέσω προξενητή! Τότε πεθαίνει η αδελφή της στη γέννα. Ο γαμπρός που ήταν ερωτευμένος με την γυναίκα του, σε σύντομο χρονικό διάστημα σύμφωνα με τα ήθη, αναζητά νύφη για τον ίδιο και μάνα για το παιδί του στο εξωτερικό. Αποδεχόμενος απόλυτα το εφήμερο και τον κανόνα ότι η ζωή συνεχίζεται. Η πρώην πεθερά συλλαμβάνει ένα σχέδιο, για να κρατήσει ενωμένη την οικογένεια. Ζητά από την μικρή κόρη να παντρευτεί τον άνδρα της αδελφής της, για να μείνουν κοντά γαμπρός και εγγονός. Παρά την έκπληξη, παρά την κάποια αντίσταση της μικρής κόρης, τελικά οι όποιες αντιρρήσεις της κάμπτονται και δέχεται. Το δίλημμα καθήκον και ελευθερία βούλησης που θα απασχολούσε μια κόρη της κοινωνίας μας, εδώ δεν υπάρχει σχεδόν. Οι ενστάσεις της μικρής αναφέρονται στο ότι ο γαμπρός ήταν μεγάλος σε σχέση με αυτόν του προξενιού που αν και δεν γνώριζε, είχε αποδεχτεί!! Οι ενδιαφερόμενοι στην αρχή αμήχανοι σιγά σιγά έρχονται σε οικειότητα και αποδέχονται την λύση όχι νοητικά και πειθαναγκαστικά αλλά συναισθηματικά, γιατί το συναίσθημα πρέπει να χαρακτηρίζει τις αποφάσεις τους, είπε ο ραβίνος. Η σεναριογράφος καταγράφει σχεδόν σαν δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, σαν αφήγηση την ιστορία της οικογένειας, δίχως να αφήνει αιχμή για τα τεκταινόμενα.
Αδιανόητο βέβαια για την δική μας κοινωνία, αποδεκτό στην δική τους, άλλα ήθη άλλα έθιμα. Μέχρι και ασελγές θα χαρακτηρίζαμε το γάμο μιας αδελφής με τον γαμπρό της πεθαμένης αδελφής. Παρακολουθώντας έναν άγνωστο κόσμο σε μας λύνεται η απορία, γιατί οι Εβραίοι κρατήθηκαν τόσα χρόνια. Δεν υπάρχει γι αυτούς τίποτε άλλο πέρα από το δέσιμο τους. Οι γραφές τηρούνται, τα έθιμα.. Οι ανάγκες τους διακτινίζονται σε όλο τον κόσμο άσχετα συνόρων…
«Άλλη φορά, που να `ρθω θέλησα βοηθός σου, από το πόδι
Μ` έπιασε αυτός κι από το αθάνατο με πέταξε κατώφλι.
Όλη τη μέρα ως το ηλιοβασίλεμα του γήλιου, εγκρεμιζόμουν,
Ως που στη Λήμνο πια σωριάστηκα με την ψυχή στο στόμα.
Κι ευθύς, ως έπεσα, με πήρανε να με γνοιαστούν οι Σίντες».
Ιλιάδα,Α,590-504, μετφρ Καζαντζάκη- Κακριδή
Μια μέρα έπεφτε ο Ήφαιστος (εξ ου και η πόλις Ηφαιστία) από τον Όλυμπο εκσφενδονισμένος από το θυμωμένο Δία, γιατί τόλμησε να υπερασπιστεί τη μάνα του μέχρι να προσγειωθεί στην «πυρόεσσα» Λήμνο. Έστησε εδώ το εργαστήρι του στο ηφαίστειο Μόσυχλος του νησιού, κοντά στους προέλληνες Σίντιες (σίνεσθαι τους πλησίονδηλ έβλαπταν με τα όπλα τους τους γείτονες τους) που ήταν άγριοι, φωνακλάδες και αφιλόξενοι, όπως λέει ο Όμηρος. Παντρεύτηκε την Καβειρώ και γέννησαν τους Κάβειρους (εξ ου και το ιερό Καβείριον, τόπος μυστηριακών τελετών που αργότερα επεκτάθηκε και στην Σαμοθράκη) που τους έμαθε την τέχνη της μεταλλουργίας. Ούσα στο σταυροδρόμι της θάλασσας η Λήμνος μεταφερόταν εκεί το μετάλλευμα από την Μ. Ασία, το επεξεργάζονταν και πουλούσαν τα όπλα πέριξ του Αιγαίου. Έτσι θα προσγειωθείτε κι εσείς στο αεροδρόμιο ΗΦΑΙΣΤΟΣ στο κέντρο του νησιού. Από εκεί με ταξί (25-30ευρώ) θα πάτε στον προορισμό σας, μπορείτε και να νοικιάσετε άσχετα με τα χιλιόμετρα, με 30 ευρώ ένα αυτοκίνητο και να το κρατήσετε 24 ώρες γυρνώντας το νησί που το μήκος του είναι περίπου 45 χιλιόμετρα με δική σας βενζίνη…
Η Λήμνος την άνοιξη
Ηφαιστειογενές νησί με χθαμαλούς λόφους, ο υψηλότερος στα 450 μέτρα, με ακαλλιέργητες κοιλάδες, θίνες, βιότοπους και άπειρους κόλπους. Με τα καταλύματα των κεχαγιάδων, βοσκών των πλουσίων τότε, κτηνοτρόφοι σήμερα, ξεπροβάλλουν στο τοπίο.
Βρε κιαχαγιά, βρε κιαχαγιά περήφανε! Με τις πλατιές λαγάρες, έλα πέρασε, παίξε και γέλασε!
Το καλοκαίρι φαντάζει κατακίτρινη και την άνοιξη καταπράσινη. Ξενοδοχειακές μονάδες ξεπροβάλλουν αλλά κρατά ακόμα την αρχοντιά της. Χαμηλή βλάστηση, δίχως πολλές σκιές αλλά πνιγμένο από τις καλονοικοκυράδες στα λουλούδια. Περπατάς στους δρόμους και στα σοκάκια των χωριών του και δεν χορταίνεις να γεμίζουν τα πνευμόνια από μυρωδιές, αψηφώντας την ψευδαίσθηση της αιωνιότητας αναπνέεις σαν να είναι τελευταία φορά.. Δεν χρειάζεται να κάνει κάποιος κάτι παραπάνω από το να περπατά στα πεντακάθαρα σοκάκια και δρόμους κι να απολαμβάνει τις ευωδιές… Πετρόχτιστα, από ντόπια πέτρα, από ντόπιους μαστόρους φτιαγμένα, στέρεα σπίτια, καλοθεμελιωμένα, κοκκινοσκούφικα με τα κόκκινα κεραμίδια τους.., διαθέτουν ισόγειο, ένα όροφο, μικρό ή καθόλου μπαλκόνι, αξιοζήλευτες σιδεριές, ανάγλυφες παραστάσεις...
Αυλή στον Κάσπακα
Εμφανώς με αγάπη και φροντίδα φτιαγμένα, περιποιημένα, καθαρά, τίποτα το περιττό, τίποτα το άχρηστο. Όλο το νησί αποπνέει αρχοντιά και αξιοπρέπεια, φαίνεται ότι κατοικείται από μερακλήδες. Οι Σαρδές ονομαστές για την ντόπια κουζίνα, ο Κοντιάς το πιο γραφικό χωριό, ο Κότσινας με θέα στο Άγιο Όρος... Το νησί προσφέρεται για ιστιοπλοΐα, σερφινγκ, ποδηλασία, πεζοπορίες, ψάρεμα, κολύμβηση και ηρεμία!! Διαθέτει ανακαινισμένα θερμά λουτρά, στα Θερμά. Τρεις οι σπουδαιότεροι αρχαιολογικοί χώροι που αξίζει να επισκεφθείτε, αφού βεβαιωθείτε ότι είναι ανοικτοί, η Πολιόχνη, με πολιτισμό που μοιάζει πολύ με αυτόν της Τροίας (ο θησαυρός της Πολιόχνης, αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών) (http://el.wikipedia.org/wiki/Πολιόχνη), η Ηφαιστία ((http://el.wikipedia.org/wiki/Ηφαιστία_Λήμνου) και το Καβείριο (http://el.wikipedia.org/wiki/Καβείριο_Λήμνου), αλλά και ο αρχαϊκός ναός της Αρτέμιδος στη θέση Αυλώνα (http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=2489). Εδώ διαπράχθηκε η ύβρις να εγκαταλείψουν στον δρόμο για την Τροία τον Φιλοκτήτη κατά προτροπή του Οδυσσέα, διότι δαγκωμένος από φίδι πονούσε φρικτά η κακοφορμισμένη δύσοσμη πληγή του και οι φωνές του έριχναν το ηθικό του στρατού!
Η Μύρινα από το κάστρο
Μύρινα, η πρωτεύουσα της Λήμνου… στο μυαλό μου έρχονται συνάμα οι μυρωδιές και οι μύθοι. Καταμεσής του Βόρειου Αιγαίου, κέντρο στις συναλλαγές και στις διαδρομές, την διεκδίκησαν οι Μινωίτες με τον Ραδάμανθυ αφήνοντας τον Θόαντα, γιο του Διονύσου και της Αριάδνης που τους δίδαξε την καλλιέργεια του αμπελιού, να βασιλέψει στο νησί. Ο βασιλιάς της Ιωλκού που τότε επικρατούσε στο νησί, Κρηθέας πάντρεψε την κόρη του Μύρινα μαζί του, για να συμβιβαστούν οι δυο κατακτητές του νησιού και απέκτησαν μια κόρη, την Υψιπύλη. Μα οι γυναίκες του νησιού, οι Λημνιάδες, προσέβαλαν την Αφροδίτη κι αυτή θυμωμένη μαζί τους τις καταράστηκε να μυρίζουν άσχημα και να αποδιώχνουν ερωτικά τους άνδρες τους. Εκείνοι έφεραν γυναίκες από την Θράκη.
Το ακρωτήρι Πέτασσος, στην παραλία των Αργοναυτών ή Ρηχά Νερά
Θυμωμένες για την απαξίωση τους μέθυσαν και τους πέταξαν από το ακρωτήρι Πέτασσο στην θάλασσα ή τους δολοφόνησαν στο Ανδροφώνιο, το σημερινό Ανδρώνι (Λήμνια κακά). Ούτε τα μικρά αγόρια δεν γλύτωσαν. Μόνο η Υψιπύλη έσωσε τον πατέρα της ρίχνοντας τον στη θάλασσα μέσα σε ένα πιθάρι που έφτασε στη Χίο, ενώ η ίδια, όταν αποκαλύφθηκε, την έδιωξαν, την πήραν πειρατές και βρέθηκε στη Νεμέα (βλέπε τραγωδία Αισχύλου και Ευριπίδη: Υψιπύλη http://ancient-dromena.blogspot.gr/2010/09/blog-post_28.html). Έτσι ξεπάστρεψαν τους απεχθείς κατακτητές μινωίτες και το σπόρο τους αλλά οι γυναίκες ξέμειναν από άνδρες. Όταν εμφανίστηκαν οι Αργοναύτες (τους κράτησαν δυο χρόνια στο νησί), η Υψιπύλη ήταν ακόμα βασίλισσα κι έδωσε λύση στο πρόβλημα των γυναικών επιτρέποντας τους να κάνουν παιδιά μαζί τους, όπως και η ίδια με τον Ιάσονα, μετά από συμφωνία ότι θα ικανοποιήσουν κάθε γυναίκα άσχετα της ηλικίας της και της εμφάνισης της. Αργότερα για εξαγνισμό λέει ο λήμνιος Φιλόστρατος για εννέα μέρες έσβηνε κάθε φωτιά στο νησί και στα σπίτια και στα καμίνια και στα μεταλλουργία, με πλοίο έφερναν φλόγα από τη Δήλο που τη μοίραζαν σε κάθε εστία (πυρφορία).
Το κάστρο της Μύρινας
Φανταστείτε μια ακρογιαλιά που χωρίζεται στα δυο από ένα όρμο που πάνω του είναι κτισμένο το κάστρο της Μύρινας που έχει ίχνη τείχους από την Μυκηναϊκή, βυζαντινή, μεσαιωνική και οθωμανική εποχή (υπολείμματα τζαμιού). Μέσα θα συναντήσετε ελάφια κ ζαρκάδια που ζουν ελεύθερα κ το χειμώνα, όταν χιονίζει κατεβαίνουν στην πόλη, για να βοσκήσουν στα πάρκα.
Η παραλία Ρωμαϊκή παραλία
Η μία παραλία στα δυτικά λέγεται Ρωμαίικη παραλία. Με εξαίρετα σεμνά νεοκλασικά, ίσα να εξασφαλίζουν τις ανάγκες τους, δίχως έντονη τη νοοτροπία της επίδειξης του πλούτου τους. Μετανάστες στην Αίγυπτο έστελναν λεφτά και τα έκτισαν. Διαμορφωμένη παραλία που συνεχίζεται και μετά το στρατόπεδο μέχρι τον κολπίσκο Ρηχά Νερά, η θεωρούμενη παραλία που προσάραξαν οι Αργοναύτες.
Μουσείον
Το κτίριο της αρχιεπισκοπής με το εκκλησιαστικό μουσείο, το πανεπιστήμιο του Αιγαίου, παραδίπλα το αρχαιολογικό μουσείο με τις λίθινες πλάκες του 5ουπΧ που πάνω αναγράφονται οι όροι της υποθήκης των κτημάτων, τα ειδώλια των κιθαρωδών, ένα ολόκληρο εργαστήριο κεραμικής ελληνιστικής εποχής... Παρεμβάλλεται η πόλη με σοκάκια, πεζόδρομο που λειτουργεί με εμπορικά μαγαζιά, με τρεις πλατειές. Πολύ μου άρεσε αυτή με τον πλάτανο και τα τραπέζια του οινομαγειρείου «Ο Πλάτανος».
Η πλατεία με τον πλάτανο
Αρκετά σπίτια με μακεδονίζοντα αρχιτεκτονικά στοιχεία με φουρούσια και σαχνίσια..Το «Εθνικόν Ξενοδοχείον», το παλαιότερο ξενοδοχείο από το 1851. Πολλά νεοκλασικά, τα περισσότερα διατηρημένα. Ο πεζόδρομος καταλήγει στο μικρό λιμάνι προς τα ανατολικά με λιγοστές ταβέρνες, άπλετη θέα στην θάλασσα και το κάστρο. Τα απογεύματα φτάνουν τα καΐκια και πουλάνε την ψαριά τους. Σε συνέχεια ο τούρκικος γιαλός μόνο κατ` όνομα, διότι τίποτε άλλο δεν συνάδει με το όνομα του. Όπου και να μένει κάποιος στη Μύρινα, μπορεί με τα πόδια να φτάσει στην θάλασσα που είναι πεντακάθαρη.
Λίθινες πλάκες με τους όρους της υποθήκης στον Μουσείο.
Ενωμένο πλέον με τη Μύρινα το Ανδρώνι, με τα εξοχικά των πλουσίων και τα χαμόσπιτα του προσωπικού τους, διότι το κάθε υποστατικό είχε τον ψαρά του, τον κηπουρό του. Σημερινή εξαίσια περιοχή με πάρκο, ξενώνες και ξενοδοχεία, όπου μπορείτε να μείνετε και να κατεβαίνετε με τα πόδια στο κέντρο. Αναζητείστε την πηγάδα που γύρω της είναι ακόμα μια συστάδα εξοχικών.
Τα νεοκλασικά της Ρωμαίικης παραλίας..
Μην παραλείψετε να φάτε «αυτούδια», φρεσκοζυμωμένα ζυμαρικά, ζεματισμένα με καυτό βούτυρο και σερβιρισμένα με πετιμέζι. Κασπακ`νό, φαγητό Πασχαλινό, αρνί με ρύζι στο φούρνο και κομμάτια ντόπιο φρέσκο τυρί, το μελίχλωρον. Φλωμάρια, χυλοπίτες από λημνιακό αλεύρι. Τα ντόπια τυριά, το καλαθάκι Λήμνου, το μελίχλωρο, η φέτα.. Το γλυκό βενιζέλια φτιαγμένα για χάρη του Βενιζέλου από αμύγδαλο, κακάο, ποτό, περιλουσμένα με βανίλια.. και βέβαια λημνιακό κρασί.
Ο τούρκικος γιαλός.
Κάποτε εδώ ζούσαν 18.000 ένστολοι και αυτό έδινε ζωή και εισόδημα στο νησί. Η δυσκολία στην μετακίνηση και μεταφορά στερεί στο νησί και τουρισμό αλλά και τις συνθήκες να ζήσει κάποιος εδώ. Όλη η γραφειοκρατία διεκπεραιώνεται στη Μυτιλήνη, το άρτιο κτιριακά νοσοκομείο στερείται και από μηχανήματα και από προσωπικό.
Το "Το εθνικόν ξενοδοχείον"του 1832
Η συγκοινωνία αμφίβολη, όπως λένε οι ντόπιοι το νησί μετακινείται, γι αυτό και αυξάνουν οι ώρες με το πλοίο που περνά Αϊ Στράτη, Ψαρά κλπ δηλ μια γυροβολιά στο Αιγαίο, για να φτάσει μετά από δέκα ώρες στο Λαύριο. Και από Καβάλα υπάρχουν δρομολόγια αλλά ενημερωθείτε έγκαιρα, διότι τα δρομολόγια συνεχώς μεταβάλλονται. Οι ντόπιοι μας είπαν ότι είναι φθηνότερο το εισιτήριο για Μυτιλήνη παρά για Λήμνο, γι αυτό κόβουν για Μυτιλήνη και κατεβαίνουν στη Λήμνο!!! Αεροπορικά αν κλείσετε νωρίς θα έχετε καλές τιμές αλλά προσέξτε να αφήσετε το αυτοκίνητο σε χώρο στάθμευσης μακράς διαρκείας του Βενιζέλος ή στο Κορωπί, για να σας έρθει φθηνότερα. Από τη Λήμνο θα βρείτε πάμφθηνα αεροπορικά για ταΔωδεκάνησα μιας και η γραμμή επιδοτείται.
Ήσυχη ζωή, ασφαλής, ήρεμη, πουθενά δεν νιώθεις απροστάτευτος… άμεση η επαφή με τη φύση… περικλεισμένη από θάλασσα και ανοικτή σε κάθε άνεμο..!!
Η υπόθεση είναι απλή, στην Ιρλανδία το 1952 μια έφηβη μένει έγκυος, ο πατέρας της, αφού την παρέδωσε στο μοναστήρι, όπως συνηθιζόταν, διέδωσε ότι η κόρη του πέθανε και την διέγραψε. Μόνη, αβοήθητη από τις καλόγριες γεννά το παιδί της, ανταποδοτικά εργάζεται σκληρά για το μοναστήρι. Η εμφάνιση ενός ζευγαριού από Αμερική θα ανατρέψει τον κόσμο της μικρομάνας. Έναντι αμοιβής ο Άντονι φεύγει Αμερική, άκαρπες οι προσπάθειές της να τον βρει. Για πενήντα χρόνια κρατά το μυστικό, ώσπου στα πεντηκοστά γενέθλια του εξαφανισμένου παιδιού της μοιράζεται το παρελθόν της με την κόρη της που την διευκολύνει στην αναζήτηση συστήνοντάς της ένα «έκπτωτο» δημοσιογράφο. Μαζί ξεκινάνε μια διαδρομή που τους φέρνει στα ίχνη του πεθαμένου πλέον γιου της. Η υπόθεση στηρίζεται πάνω σε μια αληθινή ιστορία που αντιπροσωπεύει μια από τις τόσες που εκτυλίχθηκαν την δεκαετία του πενήντα και στην Ελλάδα.
Η ταινία κρατά μια ισορροπία στο πλαίσιο της σοβαρότητας και καταφέρνει περιορίζοντας την έξαρση του συναισθήματος να σκιαγραφήσει καθαρά το κοινωνικό πλαίσιο που «γέννησε» το δράμα που περιγράφει. Το πρόσωπο τόσο της μάνας όσο και του γιου είναι σπονδή στα στερεότυπα της εποχής και της εκκλησίας. Το τίμημα της άγαμης μητέρας και το τίμημα του ομοφυλόφιλου γιου. Οι γονείς προτίμησαν να έχουν καθαρό πρόσωπο στην κοινωνία, μη αντέχοντας την πίεση αποποιήθηκαν το δεσμό που γεννά το αίμα, απέρριψαν από την οικογένεια την αμαρτωλή κόρη, πετάγοντας την έξω από το σπίτι. Η «καθώς πρέπει» σχολική αγωγή στέρησε την πληροφόρηση στην κοπέλα «δεν μου είπε κανένας πώς γίνονται τα μωρά» κραύγαζε κλαίγοντας. Ο γιος θητεύει ως δικηγόρος/σύμβουλος πλάι στους προέδρους των ΗΠΑ που πάγωσαν την χρηματοδότηση για το aids, ενώ ο ίδιος ήταν ασθενής.
Τα στερεότυπα πάγωσαν τα συναισθήματα των καλογραιών που στο όνομα της θρησκείας βρήκαν την ευκαιρία να εκφράσουν την ασχήμια της ψυχής τους. Ενδύονται το ρόλο των ιεροεξεταστών και αποτίνουν την κατηγορία του αμαρτήματος σε αντιστοιχία με την σκληρή τιμωρία. Ό,τι δεν μπορούν να χαρούν εκείνες δέσμιες του όρκου της αγνότητας του σώματος τους, δεν πρέπει να το χαρούν και οι άλλες. Ξεχνώντας τον όρκο της αγνότητας της ψυχής και των αρχών του χριστιανισμού φέρονται με ασίγαστο πάθος και κακία βασισμένες στα στερεότυπα της ηθικής και της υποκρισίας. Η στέρηση γεννά την κακοήθεια, αφήνουν τις μικρομάνες να γεννήσουν αβοήθητες γεμίζοντας έτσι το νεκροταφείο του μοναστηριού νιώθοντας ικανοποίηση για την τιμωρία τους.. Καίνε τα έγγραφα, για να μην υπάρχουν πειστήρια της αγοροπωλησίας, να μην μπορούν ποτέ οι «αμαρτωλές» μανάδες να σμίξουν με τα παιδιά τους. Ισχυρίζονται ψέματα, σπιλώνοντας μνήμες κ συμπεριφορές, ότι δήθεν οι μανάδες εγκατέλειψαν τα παιδιά τους αφήνοντας στην αγωνία τις μάνες κ στην πίκρα τα παιδιά. Αγέλαστες, καταδικασμένες να μην χαρούν την ζωή και τις χαρές της, απαιτούσαν σε αντίβαρο της επιλογής τους και οι άλλες γυναίκες να στερηθούν όσα αυτές με δική τους επιλογή στερήθηκαν σχεδόν εκδικητικά. Κάθε έννοια του χριστιανικού ελέους απουσίαζε από τις καρδιές τους. Η εκκλησία τους έδωσε το βήμα για την ανάπτυξη της μισαλλόδοξης προσωπικότητας τους. Έμμεσα η ταινία στηλιτεύει την στάση της καθολικής εκκλησίας που άφηνε να αναπτυχθούν τέτοιου είδους μορφώματα. Ο σκηνοθέτης δεν παραλείπει να σημειώσει ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις στο πρόσωπο της καλόγριας που γνωρίζοντας το τι θα συμβεί έβγαλε μια φωτογραφία, για να την δώσει στη μάνα ως παρηγορία κρυφά από τις άλλες καλόγριες.
Η κοπέλα δεν αρνείται ότι αγάπησε, ότι χάρηκε τον έρωτα. Στο πρόσωπό της βρέθηκαν αντίπαλες η φύση και η αμαρτία. Νίκησε η φύση! Αναζητά επίμονα αλλά μάταια το παιδί της δίχως να πάψει να πιστεύει διακρίνοντας την διαφορά της θρησκείας από την εκκλησία, ώσπου ως «οικονομία» παρουσιάζεται ένας «έκπτωτος» δημοσιογράφος λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων που αποζητά επαγγελματικό ξεκίνημα στο γράψιμο. Μαζί ξεκινάνε για την Αμερική. Άθεος, ανεξίθρησκος, ελεύθερος από στερεότυπα και προκαταλήψεις λειτουργεί σαν αντίποδας. Το απαύγασμα των συγκυριών, και οι δυο «ψάχνουν», οι στόχοι τους συγκλίνουν και συνοδοιπορούν.
Η μάνα απεγνωσμένα αναρωτιέται.. με θυμάται; Με αποζήτησε; Πώς θα είναι; Από ένστικτο ξέρει την ομοφυλοφιλία του γιου της και την αποδέχεται. Ο γιος ήξερε ότι είναι ιρλανδικής καταγωγής, ένιωθε ιρλανδός, διαπρέπει στην Αμερική πλάι στους Προέδρους δουλεύοντας σε αντίθεση από αυτό που βίωνε, την ομοφυλοφιλία και την ασθένεια. Και εκείνος εγκλωβισμένος στα στερεότυπα της κοινωνίας έζησε μια ζωή λαθραία, θύμα όπως και η μάνα του μιας συντηρητικής κοινωνίας. Αναζήτησε τη μάνα του, πήρε στρεβλές απαντήσεις από τις καλόγριες στην συνέχεια της διαχρονικής τιμωρίας της. Τελευταία του επιθυμία σαν συνάντηση μαζί της ζήτησε να τον θάψουν στο μοναστήρι που γεννήθηκε.
Δυο άνθρωποι αποκόπηκαν και έζησαν στερημένοι από το συναίσθημα τους για τις προκαταλήψεις μιας ψυχαναγκαστικής κοινωνίας που μισούσε -μισεί- και απεχθάνεται το ανέμελο βίωμα.
Την Αμοργό ή Υπερία ή Πάγκαλη πρώτα την ονειρεύεσαι, την έχεις αποζητήσει στα όνειρα σου σαν τον έρωτα που τον ψάχνεις χρόνια..και μετά αποφασίζεις να πας!! Άγρια, με καθαρές κορυφογραμμές, απότομες πλαγιές, ανέλπιστους κολπίσκους, τεράστια φεγγάρια! Μυρίζει φασκόμηλο, άγρια ρίγανη, θρούμπι και θυμάρι… Αρμύρα και ξερό χορτάρι…
Δρομίσκος.
Από τον Πειραιά το πλοίο φεύγει στις 5,30 για να φτάσει στην Αμοργό μετά από 9 ώρες. Πρώτη στάση η Πάρος, δεύτερη η Νάξος, Δονούσα, η Αμοργός και στην επιστροφή Ηρακλειά, Κουφονήσια, Σχοινούσα, Νάξος, Πάρος, Πειραιάς (http://www.travelcyclades.gr/map.html). Το νησί είναι μακρόστενο, στο νότιο Αιγαίο, κοντά στα Μικρασιατικά παράλια και έχει δυο λιμάνια, την Αιγιαλίδα και τα Κατάπολα. Μια στο ένα λιμάνι και μια στο άλλο πιάνει το καράβιαπό όπου διακρίνεται ο ορεινός όγκος στα ανατολικά και πιο ομαλά στα δυτικά. Μικρές προκλητικές παραλίες βραχώδεις με αιθέρια νερά, στραφταλίζουσες αμμώδεις.. κάτασπρη κουκίδα το μικροσκοπικό εκκλησάκι ..
Η μεταφορά της εικόνας, Πάσχα
Η καλλίτερη εποχή είναι στα πανηγύρια τους , στις απόκριες (http://nikitidis.blogspot.gr/2010/05/blog-post.html) και ιδιαίτερα το Πάσχα ανάμεσα στα προκλητικά κίτρινα, μωβ, λιλά.. Οι Αμοργιανοί το απόγευμα του Πάσχα μεταφέρουν τρεις εικόνες από το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας με τα πόδια μέσα από παλιά πλακόστρωτα μονοπάτια τις διακτινώνουν σε όλο το νησί σε μοναστήρια και σε εκκλησίες. Από εκεί τις μεταφέρουν σε κοντινά εξωκκλήσια, ευκαιρία να στήσουν τραπέζια, να κεράσουν κρασί, να μοιράσουν άρτους… Το ίδιο επαναλαμβάνεται και την Κυριακή του Θωμά που ξεκινά η επιστροφή των εικόνων στο Μοναστήρι με τα πόδια και πλήθος κόσμου να ακολουθεί.
Η Αιγιαλίς
Το νησί κρατά το χαρακτήρα του παρ ότι ξεκίνησαν να μιλάνε για ανάπτυξη δηλ δρόμους, μαρίνες, ξενοδοχεία κλπ κλπ ξεκινά δηλ η εκπόρνευση του. Από τα λίγα κυκλαδονήσια που εκτός από τη Χώρα έχει χωριά και οικισμούς. Στη θέση σας θα έμενα στην πράσινη περιοχή της Αιγιάλης, στα δυτικά, και με συγκοινωνία ή με νοικιασμένο αυτοκίνητο θα περιόδευα στο νησί. Η Αιγιάλη είναι παραθαλάσσια με σκιερή παραλία αμμώδη.. , μαζί με τη Μινώα και την Αρκεσίνη αποτελούσαν τις πόλεις –κράτη του νησιού στην αρχαιότητα.. Γευτείτε ντόπιους μεζέδες στην Κυρά Κατίνα, ιδιαίτερα φάβα και θαλασσινούς μεζέδες. Σε όλο το νησί θα γευτείτε ψωμί με γλυκάνισο και μαραθόσπορο, εξαιρετική γραβιέρα και ντόπια φέτα.
Λαγκάδα
Με τα πόδια αν θέλετε, ακολουθείστε το παλιό μονοπάτι, για να ανεβείτε στη Λαγκάδα σε τρία τέταρτα. Περπατείστε στους δρόμους του χωριού που είναι ασβεστωμένοι και σχεδιασμένοι από τις νοικοκυρές. Επισκεφθείτε το εργαστήρι βοτάνων, την εκκλησία, το φούρνο που τον διαφεντεύει μια γιαγιά σχεδόν εκατοχρονίτισσα, πιείτε ένα δροσερό αφέψημα στο «Τρατάρισμα» που βρίσκεται απέναντι από το χωριό γυρνώντας από το μοναστηράκι που απέχει μισή ώρα με τα πόδια. Κοντά είναι και τα Θολάρια με εξαιρετικό φαγητό και γλεντζέδες ανθρώπους, όπως όλοι στο νησί, που στήνουν γλέντι χορεύοντας το χορό νικανδρέ. Το Λακκί ή Λειβάδι με ελιές, περιβόλια και απέναντι οι Ποταμοί, από εδώ ξεκινά η πομπή του Θωμά με την εικόνα για την επιστροφή της στο μοναστήρι με κωδωνοκρουσίες.
Κατάπολα
Τα Κατάπολα είναι ένας φυσικός όρμος, η σκάλα της Χώρας, το πιο υπήνεμο λιμάνι του Αιγαίου. Τουριστικά ανεπτυγμένα τους τελευταίους χρόνους. Στο χωριό Βρούτση σας περιμένει ως θαύμα μια κινηματογραφική αίθουσα με καθίσματα από παλιό σινεμά.
Η Χώρα
Η Χώρα στα ΝΑ, με κάστρο που ανέβαιναν από τις κλιμακωτές επίπεδες στέγες… ασπριδερή σε κάθε γωνιά να στήνεται ένας πίνακας.. Πλακόστρωτα δρομάκια, καμάρες, καμπυλόσχημα εκκλησάκια, μικρά ανοίγματα, κουκλίστικα στέκια με πανοραμικά μπαλκόνια… όπως αυτό με την συλλογή από φιγούρες καραγκιόζη.
Μέτρο υπολογισμού, Αρχ. Μουσείο Χώρας
Διαθέτει αρχαιολογικό μουσείο, ανεμόμυλους και έντονες πνοές ανέμου τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην Καλλιστώ γευτείτε το γλυκό του γάμου, παστέλι στο λεμονόφυλλο… αμυγδαλωτά..
Στον ορεινό όγκο του νησιού ορθώνεται ο καλοκαιρινός οικισμός του νησιού, ο Σφονδυλίτης από τους ασφοδέλους, τα φυτά του κάτω κόσμου της μυθολογίας, ένας θησαυρός αρχιτεκτονικής. Η γκρι πέτρα, η ηρεμία και οι ασφόδελοι δίνουν μια νότα μελαγχολίας στο τοπίο. Απέχει δυόμισι ώρες με τα πόδια από την Αιγιάλη, αν περιφρονήσετε το αυτοκίνητο. Έρχονταν το καλοκαίρι από μονοπάτια με ξερολιθιές οριοθετημένα, για να σπείρουν και να θερίσουν την σοδειά του χειμώνα.
Σφονδυλίτης
Μια συστάδα από επτά πετρόκτιστα πηγάδια πότιζαν ανθρώπους και ζώα. Πρωτόγονες κατασκευές, πρόχειρα κατεργασμένες πέτρες στήνουν μικροσκοπικά αρχιτεκτονήματα ίσα να στεγαστεί η οικογένεια και τα ζώα.. Με φίδες (κλαδιά από τοπικό κυπαρίσσι), φύκια, κουτσουλιά περιστεριών και πατητό χώμα από το Λακκί (Λειβάδι) στέριωναν τις στέγες. Εσωτερικές αυλές, κυρίως δωμάτιο, πέτρινα ανώφλια, ανακουφιστική καμάρα, τζάκι, τετράγωνες κόγχες, βοηθητικοί χώροι…
Με την εικόνα..
Το άδειο εικονοστάσι
Ο Αϊ Γιάννης μοιράζεται με τον Άγιο Νικόλαο την εκκλησία με το άδειο εικονοστάσι που γεμίζει το Πάσχα με την εικόνα του μοναστηριού στο τρίστρατο, ίσα για να ξεκουραστεί στο πήγαινε έλα της (τέσσερις ώρες Ποταμός-Χοζοβιώτισα).
Άγιος Γεώργιος ο Βαλσαμίτης
Στο μοναστήρι του Άγιου Γεώργιου του Βαλσαμίτη, ημερωμένος τόπος από τις καλόγριες, περιμένει να σας υποδεχθεί η γλυκιά γερόντισσα του μοναστηριού με κέρασμα «ψημένης» (ρακή σιγοβρασμένη με κανέλλα και μέλι). Το αγίασμα ήταν το «λάλον ύδωρ» της αρχαιότητας που συνέχισε λειτουργεί σαν υδρομαντείο και στα νεώτερα χρόνια.
Το οφιοειδές μονοπάτι για τη Χοζοβιώτισσα
Το οφιοειδές μονοπάτι από την Χώρα κατεβαίνει αγνάντι στο Αιγαίο στο άριστα διατηρημένο μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας χτισμένο στην κόγχη του βράχου. Σήμερα οδηγεί και ανηφορικό καλντερίμι από το χώρο στάθμευσης. Θρύλους θα σας διηγηθούν οι οικοδεσπότες για την προέλευση της εικόνας (9ουαιώνα περίπου) και το χτίσιμο του μοναστηριού. Στην εικονομαχία, λέει, έφυγε η εικόνα από το Ισραήλ και έφτασε στο νησί. Σε μια κόγχη του βράχου με πέντε μέτρα πλάτος, οκτώ πατώματα, δυο στέρεες αντηρίδες.. πόρτες, σκαλάκια, δωματιάκια, παράθυρα στο μπλε.. στεριώσανε οι μάστοροι καθ υπόδειξη τη μονή και όχι όπου ήθελαν εκείνοι. Το βράδυ χτίζανε , το πρωί ήταν γκρεμισμένο. Σαθρό το έδαφος, πέφτουν πέτρες αλλά ποτέ κανείς δεν κτύπησε, ασπίδα η Παναγιά η Χοζοβιώτισσα.
Παναγιά η Χοζοβιώτισσα
Λεηλατημένος ο αρχαιολογικός πλούτος.. διάσπαρτος σε όλο το νησί αποτέλεσε πρόσφορο οικοδομικό υλικό για τις νεώτερες κατασκευές. Στην Κάτω Μεριά (του νησιού) επισκεφθείτε με ελεύθερη είσοδο, οπωσδήποτε τον πύργο του Βασίλη (350-330π.χ.), στο Χωριό του κάμπου της Αρκεσίνης στην Αγία Τριάδα που αναδείχθηκε πρόσφατα, ένας πραγματικός αρχιτεκτονικός άθλος σήμερα όπως και στην αρχαιότητα. συνδετικός κρίκος του χθες με το σήμερα.. (βεβαιωθείτε ότι είναι επισκέψιμοςΤηλέφωνο:+30 22850 71831, Email:kaepka@culture.gr). Η επιγραφή ΚΤΗΣΙΦΩΝΤΟΣ συγχέει περισσότερο τα πράγματα για το ποιος είναι και ποια η σχέση του με τον πύργο. Επίσης και στο Ρίχτι υπάρχει πύργος ενδοσυνεννόησης (με καπνό ).
Ο Πύργος του Βασίλη, στην Κάτω Μεριά
Το ορεινό, βραχώδες λιτό τοπίο της Αμοργού έχει ανεπανάληπτη ομορφιά για τους λάτρεις της πέτρας και της καθαρότητας του ορίζοντα.. Αμόλυντη και αλώβητη, απόλυτα γυμνή με δεκάδες εγκολπώσεις και νησάκια προστάτες προκλητικά προσκαλεί τους πιστούς να προσέλθουν…
Mια κόρη από την Aμοργό
"Mια κόρη από την Aμοργό, γατάνι, γατανάκι μου
να ταξι(δ)έψει θέλει, γατάνι μου πλεμένο.
Nα ταξι(δ)έψει δε μπορεί, να λάμνει (δ)εν ηξεύρει.
Δίνει τρακόσια δυό φλουριά, ναύλο του κεφαλιού της
κι άλλα τρακόσια τέσσερα, να πάει με τη(ν) τιμή της.
Kι απίτις πολαργάρασι δυο μίλια του λιμνιώνα
επο(δ)ιαντράπη ο ναύκληρος κι απλώνει πα στη(ν) κόρη.
Kι η κόρη από την εντροπή ήπεσε λι(γ)ωμένη
κι ο ναύκληρος εθάρεψε πως ήτο ποθαμένη,
’πο τα μαλλάκια την αρπά και στο γιαλό τη ρίχτει,
το ρέμα την εξόριξε στο κόρφο της Aττάλειας.
Kαι μιά Λαμπρή, μιά Kυριακή, μιάν ακριβήν ημέρα
ήβγαν οι Aτταλειώτισσες να παν να σουργιανίσου(ν).
K’ ήβραν τη(ν) κόρη κι ήπλεε στα βριά περιπλε(γ)μένη,
Η Μάλτα (πιθανόν από την ελληνική λέξη Μελίτη, μέλι) είναι ένα νησί κάτω από τη Σικελία μιάμιση ώρα από την Αθήνα με το αεροπλάνο. Μην φανταστείτε ότι θα δείτε ένα απείρου κάλλους νησί με ωραίες παραλίες, το αντίθετο. Το ενδιαφέρον του είναι οι αρχαιολογικοί χώροι, τα χωριά της, τα πανηγύρια και η νοοτροπία των ανθρώπων της. Με εβδομαδιαία δρομολόγια της airMaltaαπό Αθήνα κάθε Παρασκευή στις 12.30 το μεσημέρι με επιστροφή την Δευτέρα το βραδάκι μπορείτε σχετικά φθηνά να περάσετε υπέροχα.Οι κάτοικοί της ένα μείγμα από άραβες, ιταλούς, ισπανούς, γάλλους και άγγλους είναι μικρόσωμοι και όχι ιδιαίτερα ευειδείς. Ένα νησί με το ελάχιστο ποσοστό αμόρφωτων ανθρώπων.
Το μεγάλο λιμάνι
Το κράτος της Μάλτας αποτελείται από επτά νησιά, αλλά κατοικούνται τρία το νησί Μάλτα, Γκόζο και Κομίνο. Εσείς θα προσγειωθείτε στο Μάλτα. Αν πάτε με γκρουπ, θα σας περιμένει συνοδός. Καλό είναι να κλείσετε εκεί όποια εκδρομή σας ενδιαφέρει και όχι από Ελλάδα. Αν πάτε μόνοι, νοικιάστε αυτοκίνητο, εφ όσον μπορείτε να οδηγήσετε με αριστερό τιμόνι ή χρησιμοποιείστε τις συγκοινωνίες που είναι πολύ εξυπηρετικές, φθηνές και συνεπείς, δηλ μπορείτε άνετα να περιηγηθείτε το νησί με αυτές (με ένα εισιτήριο μπαίνετε και σε δεύτερη γραμμή). Το 2008 υπήρχαν ακόμα τα παλιά κίτρινα λεωφορεία που τραβούσες σχοινάκι με κουδουνάκι, για να σταματήσει ο οδηγός. Οι ψηλοί, δεν χωρούσαν σε ύψος. Σαν ποδηλάτης, θα βρείτε εδώ την καλλίτερη ευκαιρία να επενδύσετε την επιθυμία σας, το νησί είναι σχεδόν επίπεδο και προσφέρεται.
Βαλέτα
Διαλέξτε να μείνετε στην ήσυχη περιοχή της Gzira, ανάμεσα Βαλέτα και Sliemaπολύ πριν το Σαν Τζούλιανο που βρίθει από μεγάλα, πολυτελή ξενοδοχεία, νυχτερινή ζωή και καζίνο. Στη Gziraυπάρχουν παραδοσιακά σπίτια και ερχόσαστε πιο κοντά στην καθημερινότητα τους. Επικρατεί απόλυτη ηρεμία με μια μεγάλη προκυμαία γεμάτη φοίνικες για περίπατο και ρεμβασμό που συνεχίζεται μέχρι το Σαν Τζουλιάνο συνεχόμενα. Οι ντόπιοι κάνουν τη βόλτα τους, πίνουν μπύρα και τρώνε σποράκια στα παγκάκια. Από εδώ φεύγουν τα καραβάκια για τρίωρη κρουαζιέρα που μην παραλείψετε να την βάλετε στο πρόγραμμα σας. Η Βαλέτα, τα ναυπηγεία και οι Τρεις Πόλεις, Senglea, Vitotiossa, Cospicouaείναι υπέροχο θέαμα από τη θάλασσα.
Μεντίνα
Η Βαλέτα είναι η πρωτεύουσα του νησιού, από το όνομα του μάγιστρου των ιπποτών της Μάλτας Ζαν Παριζό ντε λα Βαλέτπου έσωσε το νησί από τους τούρκους το 1565.Είναι γεμάτη από γραφεία, εμπορικά καταστήματα και κάποια εστιατόρια. Όταν κλείνουν, η πόλη ερημώνει. Παρά τους επισκέπτες που έρχονται με τα κρουαζιερόπλοια, τα μαγαζιά κλείνουν στις 1.30 και ανοίγουν στις 5 το απόγευμα. Ίσως με την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή ένωση να έχουν αλλάξει ωράριο.
Προϊστορική μητέρα..
Επισκέψιμο είναι το παλάτι, η εκκλησία της πόλης και το αρχαιολογικό μουσείοπου βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο και αξίζει με τα προϊστορικά ευρήματα του. Ιδιαίτερα να σταθείτε στις παχουλές, εύσωμες, καλοντυμένες (αποδίδεται με χρώμα το ρούχο), πήλινες κυρίες του μουσείου που τα άκρα τους καταλήγουν σε αδύνατα μέλη σαν τις χονδρές του Θησαυρού. Άλλες είναι όρθιες, άλλες ξαπλωμένες μπρούμυτα δίχως κεφάλι… αλλά ξεχωριστή θέση έχει μια γυναικεία φιγούρα που ξαπλωμένη στο πλάι έχει αγκαλιά το μικρό της αποπνέοντας τρυφερότητα και αγάπη.
Τα πυροτεχνήματα
Ρωτήστε να μάθετε πού γίνεται κάποιο πανηγύρι. Οι εκκλησίες είναι λαμπροστολισμένες, εκθαμβωτικές με κόκκινα σατέν υφάσματα και καλογυαλισμένα ασημικά. Ο κόσμος μπαινοβγαίνει, κάθεται, κουβεντιάζει, μια έντονη κοινωνική εκδήλωση δηλ. Εκτός από τη λιτανεία το πρόγραμμα περιλαμβάνει ζωντανή μουσική όλων των ειδών και το εντυπωσιακότερο, διαγωνισμό πυροτεχνημάτων.
Το πυροτέχνημα
Τα στήνουν σε κοντάρια ύψους πέντε μέτρων και εκεί επιδεικνύεται η ικανότητα της τεχνικής του κάθε χωριού που εκπροσωπείται, καμία σχέση με αυτό που εννοούμε εμείς πυροτέχνημα. Στο τέλος όλοι ψηφίζουν με sms και πάραυτα ανακοινώνονται και τα αποτελέσματα.
Στο πανηγύρι
Η γύρω περιοχή είναι σημαιοστολισμένη, σε ξύλινα καροτσάκια πουλούν αμυγδαλωτά, λουκούμια και παστέλια, ακόμα και τα μπαρ είναι στολισμένα με μεγάλα λάβαρα με θρησκευτικές απεικονίσεις. Ο κόσμος όρθιος με ένα αναψυκτικό στο χέρι παρακολουθεί με τις ώρες.
Μεντίνα
Στη Μόστα, σε μικρή απόσταση από τη Βαλέτα, θαυμάστε τον μεγαλύτερο τρούλο του νησιού. Επισκεφθείτε την «γυμνή» Μεντίνα, μια καστροπολιτεία πάνω στο λόφο Ραμπάτ. Πλακόστρωτα δρομάκια, μουσείο βασανιστηρίων, ελάχιστα καφέ.. σχεδόν άδεια από ανθρώπους. Τη πόλη Ραμπάτ στο νησί Γκότσο. Και τις τρεις πόλεις, Senglea, Vitoriossa, Cospicoua, απέναντι από τη Βαλέτα, στο μεγάλο λιμάνι. Ένα συνονθύλευμα αρχιτεκτονικής. Αν βρεθείτε σε ψαροχώρι, παρατηρείστε τις πολύχρωμες, ανοικτομάτες βάρκες. Όσο για την σπηλιά της Καλυψώς, αποτελεί μια τουριστική ευρεσιτεχνία.
Οι πολύχρωμες, ανοικτομάτες βάρκες..
.Γι αυτό που αξίζει πράγματι κάποιος να επισκεφτεί τη Μάλτα είναι τα προϊστορικά κατάλοιπα που είναι πάμπολλα και διάσπαρτα, θεωρούνται τα αρχαιότερα στην Μεσόγειο, παλαιότερα από τις πυραμίδες κατά χίλια χρόνια και χρονολογούνται από το 3.800 πχ.. Τάφοι και επτά μεγαλιθικά κτίσματα, πιθανόν ναοί, εντυπωσιάζουν. Συνήθως γίνεται μια γρήγορη επίσκεψη σ` ένα από αυτά στο νησί Γκότσο, ένα κυκλικό συγκρότημα από ομόκεντρα οκτάσχημα κτίσματα που πιθανόν να συμβολίζουν την γυναίκα.
Μεγαλιθική κατασκευή..
Το σπουδαιότερο είναι αυτό του «Υπογείου», ιερό και χώρος τάφων, σε τρία επίπεδα, πολύ κοντά στην Βαλέτα, όμως, για να πάτε, πρέπει να έχετε κάνει κράτηση 2-3 μήνες πριν. Η επισκεψιμότητα περιορίζεται σε 500 ανθρώπους την ημέρα. Μόνοι σας μπορείτε να οργανώσετε τις διαδρομές στους χώρους αυτούς, αν ενδιαφέρεστε.
Είσοδος οικίας
Η ζωή ακόμα κυλά σε αργούς ρυθμούς της καθημερινότητας και με ιδιαίτερη φροντίδα από το κράτος.. δεν έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες του τουρισμού. Έξυπνα έχουν εκμεταλλευτεί το κάθε τι για τον τουρισμό αλλά δεν τον υπηρετούν. Τις Κυριακές πάνε με την οικογένεια τους στο γήπεδο, με μωρά στα καροτσάκια!! Ενδιαφέρονται για την πολιτική, είναι έντονα θρησκευόμενοι και ιδιαίτερα πράοι και ευγενείς.
Οι γυναίκες της Θράκης απηυδισμένες από τους άνδρες τους που γοητευμένοι από τον Ορφέα τις παράτησαν και έτρεχαν ξωπίσω του, τον έκοψαν θυμωμένες κομματάκια και έρριξαν το διαμελισμένο σώμα του στον Έβρο. Τα ρεύματα έφεραν το κεφάλι και την λύρα του Ορφέα στη Λέσβο. Οι κάτοικοι έθαψαν το κεφάλι και αφιέρωσαν την λύρα στο ναό του Απόλλωνα στην Άντισσα… εεεε από τότε εκεί τα αηδόνια κελαηδούν εκεί πιο γλυκά από οπουδήποτε αλλού! Από εδώ κατάγονταν και η Βρισηίδα που ο Αχιλλέας σε ένα από τα γιουρούσια (εισβολή) των ελληνικών στρατευμάτων στην Λέσβο κατά την διάρκεια του Τρωικού πολέμου για ανεφοδιασμό την άρπαξε ως λάφυρο που του την άρπαξε ο Αγαμέμνονας και ξεκίνησε το κακό στο ελληνικό στρατόπεδο.. Επτά γυναίκες του έστειλε ο Αγαμέμνονας, για να τον κατευνάσει, όλες από την Λέσβο, γιατί φημίζονταν για την ομορφιά τους…
Ο πεζόδρομος, Ερμού..
Όμως ανσαςαρέσουνοιΚυκλάδες, ηΜάνη, ταΖαγοροχώρια… ηγλυκόλαλη και με τις έμορφες γυναίκες Μυτιλήνηκαμίασχέση… ΑπομακρυσμένηστοβόρειοΑιγαίο, μεπανάκριβαεισιτήριαδηλαυτοκίνητοκαιδύοάτομακατάστρωμα 367 ευρώεκτόςανοπράκτοραςσαςείναισαΐνικαισαςκλείσειμε 19 ευρώ το άτομοέναμήνανωρίτερα… Ταπλοίαάνετα, ολοκαίνουργιατουλάχιστονθασαςμεταφέρουνευχάριστα. Ανηανάγκησαςναπάτεείναιμεγάλη.. τότεδιασκεδάστετο, γιατί θαμείνετεέντεκαώρεςστοπλοίο.... Ανκλείσετεαεροπορικώςποοοολύνωρίτερα,συμφέρει,νοικιάστεεκείαυτοκίνητο και αυτό πολύ νωρίτερα κλεισμένο.Πάρτε μαζί σας βιβλία του Στρατή Μυριβήλη, τα ποιήματα του Εφταλιώτη, της Σαπφούς και την μυθιστορηματική αφήγηση της ζωής του Θεόφιλου από τον Νέστορα Μάτσα για προοίμιο στην παραμονή σας.
Στον πεζόδρομο..
ΗΜυτιλήνηείναιμεγάλονησίπερίπουεκατόχιλιόμετρααπό την μια άκρη στην άλλη, με χαμηλές οροσειρές, δυομεγάλουςκόλπουςναδιεισδύουνμέσατης, ΓέραςκαιΚαλλονή,τόπους με εύηχα ονόματα.. Άντισσα, Λεπέτυμνος, Ερεσσός, Μίθυμνα... Γεμάτη ελιές. πεύκα, βότανα και ιδιαίτερη βλάστηση. Αυτάρκης στα προϊόντα της,μόνο το αμπέλι δεν ευδοκιμεί εδώ. Χωρίστετηννοητάδιαγώνιακαιδιαλέξτε,ανέχετεχρόνονα μείνετεκάποιες μέρες βορειοδυτικάκαινοτιοανατολικάτιςυπόλοιπες, γιαναμπορέσετενααυτοξεναγηθείτε.Άλληλύσηείναινατηναράξετεκάπουκαιναμηντοκουνήσετε, στην Πέτρα ας πούμε... ή να μείνετε κάπου στο μέσον (Καλλονή, Αγία Παρασκευή) και ακτινωτά να την χαρείτε.
Η Πέτρα..!
Ηαρχιτεκτονικήτηςομοιόμορφη, κιβωτιόσχημασπιτάκιακεραμοσκεπή, ισόγειο με ένα όροφο, στενά μπαλκόνια, γκρίζα πέτρα, κάποια νεοκλασικά στοιχεία,θυμίζουντηναρχιτεκτονικήτηςΘάσου, τηςΛήμνουαλλά και των σπιτιών απέναντι, με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που έφεραν οι πρόσφυγες πχ τα σαχνίσια, σαχνουσίνια τα λένε εδώ, δηλ χτιστά μπαλκόνια. Ακόμα κατοικούνται τα περίφημα αρχοντικά της πόλης καλοδιατηρημένα και απρόσιτα, αν και ο πλούτος σήμερα εκφράζεται με καλόγουστες πανάκριβες βίλες. Σε γενικές γραμμές η κρίση φαίνεται να έχει περάσει εκτός νησιού, νάναι καλά οι γείτονες και οι φοιτητές.
Παλιατζίδικο στην Ερμού
Kαθαρή(εμφανή τα προβλήματα από την συνένωση του νησιού σε ένα δήμο) δείχνειτηνχαράτηςγιατοναναπάντεχοτουρισμόπουτηςέλαχεμιαςκαιείναιοαγαπημένοςπροορισμόςτωνγυναικών και τωνγειτόνων. Σερβίρεταιτούρκικοπρωινόσταμαγαζιάκαιπολλέςπινακίδες, κατάλογοιείναιγραμμένεςτούρκικα. Η συρροή των πλούσιων γειτόνων έχει επηρεάσει κατά πολύ τις τιμές στον τουρισμό και θα έλεγα ότι είναι ένας ακριβός προορισμός.Κατά τόπους θασυναντήσετετηννοοτροπίαπερίτουρισμούτουεβδομήντα, προχειρότηταεγκαταστάσεων εστίασης, χαμηλήςποιότηταςφαγητό, οιτιμέςστασούπερμάρκετσταύψη, αποπνέειτηνκουλτούρατης «αρπακτής» εξ αιτίας του μαζικού τουρισμού, εσείς παραβλέψτε το και αναζητείστε γωνιές που ακόμα δεν έχουν πληγεί. Οι«αρχόντοι» τουνησιούφαίνεταιότιέχουνεκμεταλλευτείταευρωπαϊκάπρογράμματαστοέπακρο,ύδρευση, αποχέτευση,πλακόστρωση στα χωριά με κόκκινη πέτρα, ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, ανακαινισμένα ελαιοτριβεία, μονοπάτια ...
Πλανόδιοι μανάβηδες στην Ερμού
Στο«πουθενά» μουσείακινούντοενδιαφέρονκαιαυξάνουντηνεπισκεψιμότηταστηνπεριοχήπχδενθαπήγαινασταΧίδηρα (2253051128), ανδενήταντοεντυπωσιακό ψηφιακόμουσείοΓ. Ιακωβίδη (2253051128) ή στην Βρίσα για το μουσείο Φυσικής Ιστορίας (2252061890) ή στο Σίγρι για το Απολιθωμάτων (2251047033). Έχουν αναστηλωθεί τα ελαιοτριβεία, στο Μανταμάδο (2253032300), στην Αγία Παρασκευή (2253032300) και στους Παπάδος Γέρα του Βρανά (2251082007), παππού του Ελύτη..
Ουζερί ¨Ερμής", Μυτιλήνη
Αναζητείστε ταβέρνες σε απομακρυσμένα χωριά ή κολπίσκους και παραγγείλετε ψάρι (με 30 ευρώ το κιλό), γκιουσλεμέδες (πίτες με ζυμάρι, τυρί και δυόσμο), λαδοτύρι ψητό, γεμιστούς ανθούς με τυριά ή ρύζι, κεφτέδες ζυμωμένους με ούζο.. Απολαύστε παγωτό χειροποίητο από ντόπιο γάλα, το κουλούρι σορέντο και οπωσδήποτε την βασιλόπιτα Αγιάσου (με 50 φύλλα και γέμιση από σταφίδες, κανελογαρύφαλα και καρύδια).
Ο άγιος Θεράπων, Μυτιλήνη
ΗπόλητηςΜυτιλήνηςείναιμια από τις ομορφιές πουδιαθέτειτονησίκαικατανοώτουςΜυτιληνιούςπουπεθαίνουνγιατιςομορφιέςτουράθυμουτοπίουόπωςοιΣαλονικείςγιατηνΧαλκιδική, τουκαθενόςοτόποςχρυσός, όπωςμαρτυράκαιοΣολωμός.. Στολιμάνιμακαιαπότηναντίθετηπλευράτου χώροςγιαστάθμευση. ΑπότοκαράβιμιαπινακίδαδείχνειτηνκατεύθυνσηγιαΚαλλονήαλλάμετά;;; ΣεκάποιαδιχάλαμαντεύονταςστρίβετεδεξιάπερνώνταςτονΟΤΕ, ευθεία απάνω στονΠλάτανομιαπινακίδαπροςΚαλλονή, η μόνη δίοδος, γιαναφύγετε προς την ενδοχώρα..
Μερακλής ψαράς στην Ερμού..
Ηπόληκτισμένη σε επτά λόφους διαθέτειπολλά εντυπωσιακά αγάλματα εκτός από προτομές. Έναςπεζόδρομος, ηΕρμού, μεμικρομάγαζααποτελεί το εμπορικό κέντρο, μεταμορφώνεταιπροοδευτικάσεδρόμοτωνκαφέγιατηνυπηρεσίατωντουριστών.. Έναεγκαταλειμμένοτζαμί, το Γενί τζαμί, πολλάψαράδικα, κάποιαμανάβικα…
Καφέ Πανελλήνιον
Ένακαφέμε«επίστρωση» παλαιού,τοΠανελλήνιον (το παλαιότερο καφέ της πόλης), κάποιαπαλιατζίδικα, έναςφούρνος, ένα κουρείον…Παραγωγοί πουλάνε φρέσκα φρούτα στο πεζοδρόμιο, μια ομάδα από νεαρούς με παραδοσιακά όργανα ακούγεται ευχάριστα.....Στοτέλοςτουπεζόδρομουαπότην μια απόληξηξεκινάη νέα πόλη ευτυχώς με λίγες απαισιότατες πολυκατοικίες, συνεχίζει με διώροφα κτίσματα, βιώσιμα παλιά αρχοντικά, σύγχρονες εντυπωσιακές βίλεςκαιαπότηνάλληκαταλήγειστο παλιό ουζερί «Ερμής», το παλιό λιμάνι και το κάστρο.
Κάστρο Μυτιλήνης
Δίπλα από το Γενί τζαμί θα ανηφορήσετε, για να βρεθείτε στο αφρόντιστο πάνω κάστρο με ένα υποτυπώδες μουσείο μεσαιωνικών ευρημάτων και τα υπολείμματα από ένα μεντρεσέ, φυλακές, χαμάμ, τζαμί.. (2 ευρώ είσοδος). Αποφύγετε την βόλτα στον περιφερειακό του κάστρου λόγω σκουπιδιών. Κατεβαίνοντας στα δεξιά η Δημοτική Πινακοθήκη. Οιεκκλησίεςτουςπαρουσιάζουναρχιτεκτονικόκαισχεδιαστικόενδιαφέρονθυμίζουνκάτιαπόδύση με προεξάρχουσα αυτήν του αγίου Θεράποντα και του Αγίου Αθανασίου, μητρόπολη. Χτισμένες με λεφτά μεταναστών με όλη την αίγλη των χωρών που ενδήμησαν.
Το καμπαναριό του αγίου Αθανασίου
Πάνω από την Ερμού ανηφορικά δρομάκια θα σας φέρουν στα προσφυγικά, «μικρά κι ανήλιαγα στενά», στην Άνω Σκάλα. Οι άνθρωποι κάθονται τα βράδια στα σκαλιά των σπιτιών τους και βεγγερίζουν με τους γειτόνους. Κάτω από την Ερμού στα ενδιάμεσα στενά, δυο γωνιές, τα Λαδάδικα της Μυτιλήνης.
Γράφιτι στα Λαδάδικα της Μυτιλήνης
Εξαιρετικά γράφιτι κοσμούν τους τοίχους της πόλης. Απομακρυσμένα κάπως το αρχοντικό Γεωργιάδη, όπου κάποιος λάτρης του σινεμά προβάλλει με μεράκι ταινίες δωρεάν.Μάταιααναζητάτομάτιμιαγωνιά, μιααυλήμεακούσματασμυρναίικαήντόπια τραγούδια. Όμορφοςτόποςηπαραλίατους γιαβόλταμεέναδροσερόπάρκο, τοδημοτικόθέατρο, το Δημαρχείο…μοντέρνες πολύβουεςκαφετέριες και κάποια ουζερί…
Μωσαϊκό από ρωμαϊκή έπαυλη στο νέο μουσείο...
Παλιό (κλειστό λόγω ανακαίνισης) και νέο αρχαιολογικό μουσείο (3 ευρώ είσοδος, τηλ 2251040223) με καλότεχνα ρωμαϊκά ψηφιδωτά δάπεδα, νεκρόδειπνα και έφιπποι πάνω σε επιτύμβιες πλάκες. Από Μυτιλήνη ψάξτεκαιτιςεκδρομέςαπέναντιπολύπροσεκτικά, οργανώνουντριήμερες (στην Ίμβρο-Τένεδο, Σμύρνη, Πέργαμο) ή και μονοήμερες επισκέψεις αλλά μπορείτε και με 10 ευρώ αλλερετούρ μόνοι σας να βρεθείτε στο Αϊβαλή μονοήμερα, να σεργιανήσετε στις ελληνικές γειτονιές, να επισκεφθείτε την εκκλησιά του αϊ Γιώργη σήμερα τζαμί, να φάτε στα ταπεινά ταβερνεία τους προσέχοντας την ανταλλαγή, ένα ευρώ 3.1/2 λίρες περίπου. Εκεί θα συναντήσετε και τουρκοκρητικούς τρίτης γενιάς που μιλούν ρεθυμνιώτικα!
Εσωτερικό εκκλησίας, Μυτιλήνη
Έξω από τη Μυτιλήνη, 3χλμ, ψηλά στην Βαρειά, το δημοτικό μουσείο Θεόφιλου (3 ευρώ, τηλ 2251041644) και δίπλα το κλειστό μουσείο Teriadeλόγω εργασιών! Ο Θεόφιλος ήταν ο τρελός του χωριού, έφυγε, πήγε Σμύρνη, Πήλιο (βλέπε μουσείο Ανακασιάς). Γέρος πια γύρισε στο νησί, ο Teriadeαναγνωρίζοντας την αξία του τον «μάζεψε» με αντάλλαγμα να του ζωγραφίζει. Ο Θεόφιλος του έφτιαξε 86 πίνακες στα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του.
Η Παναγιά της Πέτρας..
Ανταβήματασαςσαςφέρουνστηνγραφική, ήσυχη Πέτρα (59 χιλιόμετρα από Μυτιλήνη), στην στροφή στις παρυφές του λόφου, σαν αντικρύσετε την θάλασσα, μια ταβέρνα διαθέτει υπέροχη θέα.. Εξαιρετικάμικρά, οικογενειακά, πεντακάθαραμεταλουλούδιατουςκαταλύματα ή εγκαταστάσεις σας περιμένουν.Ευτυχώςαπόκάποιαυπηρεσίαπουλειτουργείδίχωςναυποχωρείσταρουσφέτια, επιβάλλεταιφροντισμέναηαρχιτεκτονικήκαιηεπιλογήτωνχρωμάτων.
Σοκάκι της Πέτρας..
Κάποτεέναψαροχώρι, σήμεραβουερόμεπολλάαυτοκίνητακαικόσμοτηνπερίοδοτουκαλοκαιριού που κανείς δεν τολμά να διευθετήσει, αν και υπάρχει περιφερειακός. Νεότευκτηπαραλίαμεάμμο, ενώ παλιάήτανόλοπέτρεςκαιβράχια. Διαθέτειπολιτιστικόκέντροενεργό, δανειστικήβιβλιοθήκηπλακοστρωμέναστενάκαιαξιόλογεςεκκλησιές..
Το πρωί της παραμονής μαζεύονταιστονάγιοΝικόλαο, στολίζουντονταύροκαιμετάτηνλειτουργιάστο βράχο ξεκινάηπεριφοράσταστενά. Μπροστάτοκουτίμε«ό,τιπροαιρείσθε», ηεικόνα, ταόργανα, οστεφανωμένοςταύροςκαιπίσωοικαβαλάρηδεςτουνησιούμεάλογασανκιαυτότουΑϊΓιώργηστιςεικόνεςήαυτότουΕρωτόκριτουστηνφαντασίαμου.
Ό,τι προαιρείσθε, η εικόνα, τα όργανα..
Μαντηλοδεμένοιοιμαυροφορεμένοικαβαλάρηδες πάνω σταάλογα που μεπερισσάαξιοζήλευτα πλουμιάχλιμιντρίζουναναστατωμένααπότονκόσμο,ενώ οι καβαλάρηδες επιδεικνύουντιςεπιδεξιότητεςτους.
Μαντηλοδεμένοι..
Παλιάοταύρος-τάμαθυσιάζονταν, γιαναγίνειτοπεσκίσι, μικρασιάτικης προέλευσης φαγητό. Σήμερα ετοιμάζουν βραστό μοσχάριμερεβίθιαπουτομοιράζουναποβραδίς.
Τα άλογα χορεύουν..
Όλη νύχτα βράζουν αρνίκαι το ζουμί του το μοιράζουν σε καζάνια μεστάριπουφουσκώνειόληνύχταπάνω σε χαμηλή φωτιά στοναυλόγυροτηςεκκλησιάς. Το πρωί κτυπούνπολύκαλά τοκρέαςμετοστάρικαιτομοιράζουνστονκόσμοανήμερατηςΠαναγίας. Το έθιμο αυτό αναβιώνεται σχεδόν σε όλα τα θρησκευτικά τους πανηγύρια.
Η προετοιμασία του πεσκίσι στην αυλή του Αγ. Νικολάου
ΣτηνδιασταύρωσηγιαΕρεσσόηταμπέλαλέειδέκαχιλιόμετρααλλάθασαςφανούνπερισσότερα. ΠατρίδατουΘεόφραστουπουτον 4ο πχαιώναμίλησεπερίαπολιθωμάτων, και της Σαπφούς.Όταν οι δημοκρατικοί ανέτρεψαν και εξόρισαν τους αριστοκρατικούς, οι γυναίκες τους δεν καταδέχθηκαν να πάνε με άλλους άνδρες και προτίμησαν να μείνουν μόνες αναπτύσσοντας μια ιδιότυπη κοινωνία που μας είναι γνωστή από τα ποιήματα της Σαπφούς.
Η Σκάλα Ερεσσού..
Ηπαραλία–ΣκάλαΕρεσσού-μεμαύροβότσαλοθαήτανκάποτεκαταπληκτική, τώραείναιπληκτικήμετιςδήθενεγκαταστάσειςναφτάνουνσχεδόνμέσαστηθάλασσαδίχωςνααφήνουνχώρογιαμπάνιο. Ασφυκτικόπεριβάλλοναπότηνεκμετάλλευση. Διαθέτειελεύθεροκάμπινγκμεδημοτικέςτουαλέτες, έναεξαθλιωμένοσινεμά, άπειρασούπερμάρκετ, κάποιασυμπαθητικάκαφέκαισουβλατζίδικα. Το χωριό φαίνεται αλώβητο με εκκλησία που διαθέτει εξαιρετικό τέμπλο.
Παραλία Κάγια
Μια άλλη διαδρομή είναι από την Πέτρα στην Συκαμινιά ή Σκαμνιά= μουριά, από το βουνό Λεπέτυμνος, στρίβουμε από Στύψη, Ψηλομέτωπο, Πελόπη, Συκαμινιά (15 χιλ). Στο δρόμο για την θάλασσα το μικρό νεκροταφείο, ήρεμο, απέριττο, απλό με σεβασμό στην φθορά, αντιπροσωπεύει τα πιστεύω των ντόπιων για την ζωή και τον θάνατο. Στρίβοντας δεξιά διαλέγω την παραλία Κάγια, με χοντρό σκουρόχρωμο βότσαλο και μέσα αμμουδερή, πεντακάθαρη, ζεστή θάλασσα… Κολυμπώντας αριστερά του κόλπου, στην μύτη αντικρίζεις την Σκάλα. Σκιόεσσα παραλία με πλούσια αρμυρίκια και καλό φαγητό στην ταβέρνα.
Παναγιά η Γοργόνα
Στα αριστερά η διασταύρωση οδηγεί στην Σκάλα της Συκαμινιάς. Γραφικό λιμανάκι με την Παναγιά την Γοργόνα σε ένα βράχο, φρέσκο ψάρι, χειροποίητα υφαντά.. Αν θέλετε να δείτε την Παναγιά Γοργόνα, τηλεφωνείστε στον παπά.. Ξανά ανήφορος, η γκρι Συκαμινιά με το άγαλμα του Στρατή Μυριβήλη. Συνεχίζω το δρόμο δεξιά, πλατάνια, ηλιοβασίλεμα, ηλεκτροσόκ η… «εξευγενισμένη» με φωτορρυθμικά διαδρομή Μόλυβος-Πέτρα.
Παναγιά Γοργόνα..!!!
Μόλυβος ή Μίθυμνα. Απίστευτα βουερό και κοσμικό σημείο. Με νυχτερινή ζωή και αμέτρητες τουριστικές εγκαταστάσεις (το 80% του τουρισμού του νησιού είναι εδώ) αλλά κι ένα αξιοπρεπή σινεμά! Ψηλά το κάστρο μόνο του θωρεί έκπληκτο τι συμβαίνει στα πόδια του ανήμπορο να προστατεύσει τους κατοίκους του από την λαίλαπα της τουριστικής ανάπτυξης, δίχως να το θέλω μου έρχεται στο νου το βιβλίο του Άρη Φακίνου. Ανηφοριές απότομες, γρι στέρεα σπίτια, γραφικό λιμανάκι και κομφούζιο από αυτοκίνητα παρά τους άπλετους χώρους στάθμευσης στην είσοδο της Μίθυμνας, διότι κανείς δεν τολμά να απαγορεύσει την κυκλοφορία στον αδιέξοδο δρόμο προς το λιμάνι και σε όλα αυτά να και το τραινάκι!!.
Τα λουτρά της Εφταλούς
Προσπερνώντας την μετά από 5 χιλ παραθαλάσσια θα φτάσετε στους επτά λόφους, στην Εφταλού, ερημητήριο του Μυριβήλη. Ήρεμες παραλίες με αρμυρίκια. Στο τέλους του δρόμου οι θερμές πηγές με τον παλιό θόλο με τα μικρά γυάλινα παραθυράκια, όποιος αντέχει τους 45ο, ας το τολμήσει. Παραδίπλα η παραλία των Αγίων Αναργύρων, προχωράτε παραθαλάσσια από ένα υποτυπώδες μονοπάτι που το χειμώνα σβήνει από τα κύματα. Η εκκλησιά με τα κελιά, υπέροχη παραλία δίχως σκιά με σκούρο ψιλό βοτσαλάκι και μια ταβέρναμε θέα το στενό με την Τουρκία.
Καφενές στον Ασώματο..
Καλλονή-Αχλαδερή-Πολιχνίτος-Βατερά πευκόφυτη διαδρομή.. Στην Πύρρα (αρχαιολογικός χώρος) της Καλλονής ο Αριστοτέλης θεμελίωσε την επιστήμη της βιολογίας των ζώων. Βατερά παραλία περίπου αμμώδης 4-5 χιλ. Συμπαθητικά ταβερνάκια στην Σκάλα Πολιχνίτου με φρέσκο ψάρι.. Μουσείο φυσικής ιστορίας στην Βρίσσα. Τις ιαματικές πηγές Πολιχνίτου, γνωστές από την τουρκοκρατία, επισκέπτονταν παλαιότερα τα Σάββατα οικογένειες για το εβδομαδιαίο μπάνιο, κρατούσαν μαζί τους φαγητό και αυγά που τα έβραζαν στο νερό της πηγής.
"Η μηχανή τ` Αγιού", Μανταμάδος..
Όταν θα πάτε στο Μανταμάδος (http://www.emprosnet.gr/blogs/me-ypografi/55949-o-lesvas-kai-o-lesvados), να έχετε χρόνο, για να σεργιανήσετε. Αρχοντοχώρι με αναστυλωμένη τη "Μηχανή τ` Αγιού", το οινοτικό ατμοκίνητο ελαιοτριβείο του Αγιού δηλ του Αγίου, του Ταξιάρχη από το 1909, με εξαρτήματα από την Σμύρνη. Στην αυλή του ιδιωτικά δωματιάκια, όπου έμενε η κάθε οικογένεια μέχρι να τελειώσει το άλεσμα. Εκκλησία με υπέροχο τέμπλο, πάμπολλα τυροκομεία, αγγειοπλαστεία και χασάπικα εξ ου και Μανταμάδο (μαντάς στα τούρκικα σημαίνει βουβάλι). Από κάτω η παραλία Χρυσή με άμμο και παλιά κεραμουργιά.
Το μοναστήρι του Ταξιάρχη, Μανταμάδος
Κοντά το μοναστήρι του Ταξιάρχη, περίλαμπρο με κόκκινη πέτρα κτισμένο και υπέροχα διακοσμητικά σχέδια στην οροφή της εκκλησιάς. Ανάγλυφος ο Ταξιάρχης, με άπειρα τάματα, στρατιωτικά σπαθιά, μεταλλικά παπούτσια, στολές και ένα ολόκληρο στρατιωτικό αεροπλάνο στην αυλή.
Το τάμα..
Η παραλία από Μανταμάδος μέχρι την Μυτιλήνη δυσπρόσιτη για μπάνιο. Στην Θέρμη ο προϊστορικός οικισμός, στην Μόρια το ρωμαϊκό υδραγωγείο.
Οι ξύλινοι πολυέλαιοι του Ταξιάρχη, Ασώματος
Όταν ξεκινήσετε για Αγιάσο, μια διαδρομή που οι ντόπιοι την κάνουν με τα πόδια τον Δεκαπενταύγουστο από Μυτιλήνη, για να προσκυνήσουν, ξεκινήστε νωρίς, για να τα προλάβετε όλα. Επισκεφθείτε το πάρκο στο Μυλοπόταμο, ανεβείτε στο αναστυλωμένο από ιδιώτη χωριό του Ασώματου για καφέ, ανάψτε κι ένα κερί στον Ταξιάρχη τους με τους ξύλινους πολυελαίους. Επισκεφθείτε το πιο "χαρούμενο"νεκροταφείο, η εκκλησία με πρόσταση βαμμένη κόκκινη κ μπλε.
Οι θαλερές ελιές..
Θαλερές γέρικες ελιές στην διαδρομή στηριγμένες με ξερολιθιά οι ρίζες τους σκιάζουν τον δρόμο. Ανηφορίζοντας εμφανίζονται καστανιές, καρυδιές, κερασιές, μηλιές...
Η Αγιάσος
Η Αγιάσος θα σας θυμίσει Μέτσοβο ή Αράχοβα. Καλοστημένα μαγαζάκια, καλόγουστα καφέ, αναγνωστήριο και λαογραφικό μουσείο (τηλ 2252350560). Παρακολουθείστε την ντοπιολαλιά τους.. Δοκιμάστε την βασιλόπιτα της Αγιάσου, γλυκό του κουταλιού, αφού ρωτήσετε αν είναι δικό τους, δροσερή βυσσινάδα, καφές στην χόβολη… Εξαίρετοι ξυλουργοί.. Σεργιανώντας στα στενά θα συναντήσετε και καθημερινά καφενεία για τους ντόπιους.
Το Πλωμάρι
Από εδώ ξεκινά δρόμος εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς για το Πλωμάρι που αξίζει να τον διανύσετε. Μόνο ένα μικρό κομμάτι είναι χωματόδρομος.Το Πλωμάρι με τα πολύχρωμα σπιτάκια του, παραλία Άγιος Ισίδωρος, το μουσείο ούζου Βαρβαγιάννη (τηλ 2252032741) και σαπωνοποιίας (2252350101). Με κατεύθυνση για Μυτιλήνη στα δεξιά η διασταύρωση για το Τάρτι. Σε 10΄θα βρεθείτε σε ένα κολπίσκο με ψιλό χαλίκι, στα αριστερά η ταβέρνα του Σεμπαστιάν, με καλό και φθηνό φαγητό κάτω από την πλούσια σκιά των δένδρων, ένα από τα ωραιότερα μέρη του νησιού. Η επιστροφή περίπου τρία τέταρτα περνά από το αναστυλωμένο ελαιοτριβείο του Βρανά (2251082007), την Σκόπελο με τις κατακόμβες της Αγίας Μαγδαληνής και συνεχίζει παραλιακά του κόλπου της Γέρας.
Στην Αγ Παρασκευή..
Στο μέσον του νησιού στα Μέσα Αγίας Παρασκευής το Ιερό των Λεσβίων, κέντρο πανσλεβιακής λατρείας. Οι πόλεις Μήθυμνα, Άντισσα, Ερεσσός, Μυτιλήνη ενώθηκαν για το καλό του νησιού και έφτιαξαν ένα ιερό ιωνικού ρυθμού, τον 4οπχ αιώνα που λάτρευαν τον Δία, την Ήρα και τον Διόνυσο. Ο ναός καταστράφηκε, όταν τον χρησιμοποίησαν για οικοδομικό υλικό, σώζεται το βάθρο και κάποιες βάσεις από κολώνες.
Στα Μεσά, ο ιωνικός ναός του 4ου πχ
Πάνω του έκτισαν παλαιοχριστιανική βασιλική και μετά το βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών. Παλιά πηγάδια με ίδια στάθμη νερού χειμώνα-καλοκαίρι. Ένα αρχαιολογικό πάρκο που υπάρχει χάρις την φροντίδα των αρχαιοφυλάκων με μικρό εκθετήριο αρχιτεκτονικών υπολειμμάτων..
Η παραλία Άγ. Ερμογένης..
Στην επιστροφή για Μυτιλήνη στρίβουμε προς Λουτρά, για να καταλήξουμε στον κολπίσκο του Αγίου Ερμογένη, παραδίπλα η παραλία της Χαραμίδας με αρμυρίκια... Συνεχίζοντας ολοκληρώνουμε την διαδρομή μέχρι την πόλη.
Μεγάλο νησί, πολλά τα χιλιόμετρα.. τι να πρωτοδείς και να πρωτογευτείς… πού να τα ανακαλύψεις όλα.. Η κάθε εποχή έχει τις ομορφιές της, ενδημούν πουλιά και σπάνια φυτά που θέλουν χρόνο και περπάτημα, για να τα συναντήσεις... Ένας τόπος, για να τον ζήσεις, απαιτεί χρόνο και ανθρώπους που τον ξέρουν και τον αγαπούν, για να σε μυήσουν. Διαφορετικά διαβάτης διαβαίνεις και προσπερνάς…
Μπεχτσήδες ονομάζονται οι άνθρωποι που κάθε χρόνο, όταν προσλαμβάνονται από τον Δήμο, στις Πινακάτες, ορκίζονται ότι θα φροντίζουν, προστατεύουν, ρυθμίζουν και διανέμουν το νερό από τις πηγές της περιοχής!
Από την Αθήνα μετά από έξι διόδια!! 327 χιλιόμετρα, δηλ 4 ώρες… Από Πάτρα μετά από 304χιλ, δηλ 4.30 ώρες και από Θεσσαλονίκη μετά από 208 χιλ, δηλ 2 1/2 ώρες…. φτάνεις στον Βόλο από τον κόμβο του Βελεστίνο. Συνεχίζοντας μέσω περιφερειακού Βόλου, με την πινακίδα να γράφει προς Πορταριά, βρίσκεσαι στον παραλιακό, έξω από τον Βόλο, στην Αγιά. Έχοντας τον Παγασητικό στα δεξιά, στα Κάτω Λεχώνια, 10 χιλ από Βόλο, όπου και ο σταθμός του τραίνου για Μηλιές (Ξεκινά στις 10 το πρωί και επιστρέφει το απόγευμα στις 4.30) στρίβουμε αριστερά. Σκιόεσσα ανηφόρα, στροφές, χωριουδάκια, τα πρώτα πηλιορείτικα σπίτια, πλατάνια, καστανιές.. Άγιος Γεώργιος Νηλείας, Πινακάτες… μετά από διαδρομή τριών τετάρτων από την διασταύρωση, στα 25 χιλ από τον Βόλο! Το χωριό, χτισμένο στα 600 μέτρα, κομμένο στην μέση από τον δρόμο που συνεχίζει για Βυζίτσα, Μηλιές https://www.google.gr/maps/@39.3364833,23.1133151,16z. Παλαιότερα λιθόστρωτο μονοπάτι ένωνε τα δυο χωριά, σήμερα κατεστραμμένο. Τα τελευταία χρόνια (1999) στρώθηκαν τα υπολειπόμενα 300 μέτρα του δρόμου που ενώνουν τις Πινακάτες με την Βυζίτζα από τον φόβο του ανταγωνισμού που έτρεφαν οι τελευταίοι, όπως μας είπαν!
..στέρεα σπίτια υψώνονται..
Ένα άνοιγμα για στάθμευση, όπου η στάση του λεωφορείου και μια βρύση που τρέχει συνεχώς. Αναζητάς το χωριό.. Καλά κρυμμένο μέσα σε πλατάνια και άλλα δένδρα καμουφλαρισμένο στα χρώματα της πέτρας δεν ξεχωρίζει. Το μάτι εξοικειώνεται να ανακαλύπτει γκρι πέτρινες στέγες.
Η πλατεία
Στην άκρη του δρόμου κατεβαίνουν σκάλες και καλντερίμι που οδηγούν σε μια.. «θεατρική σκηνή» σε επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο η εκκλησία φτιαγμένη εξ αρχής μιας και γκρεμίστηκε στο σεισμό του 1955. Μόνο το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι σώθηκε και στα μέτρα του στήθηκε ο Άγιος Δημήτρης που γιορτάζει στις 27 του Αυγούστου!. , όπως και ο Άγιος Αθανάσιος στις 2 Απριλίου! Απότομα σκαλιά οδηγούν στην ωραιότερη πλακόστρωτη πλατεία με τον τεράστιο πεντακοσίων χρόνων πλάτανο, τον δεύτερο σε μέγεθος στο Πήλιο.
Προσθήκη λεζάντας
Μια ταβέρνα με μαγειρευτά και της ώρας από τα χεράκια της Μαρίας με επιδόρπιο φιρίκι γλυκό και νερό παγωμένο από την βρύση.
Ο φούρνος
Ένας κουκλίστικος ξυλόφουρνος που ανοίγει στις οκτώ, για να μοιράσει εξαιρετικά θεσσαλονικιώτικα τραγανά κουλούρια στις 10.30 και εκλεκτό ψωμί στις 12! Διακοσμημένος με μια πινακωτή που σήμερα λειτουργεί σαν ανθοστήλη και τσιγκέλια.
Η βρύση ή κρήνη
Μια βρύση έκπληξη του 1894, κυριολεκτικά στο πουθενά, φτιαγμένη με λεφτά αιγυπτιωτών. Δωρεά των ντόπιων μεταναστών στην Αίγυπτο αδελφών Τσιρογιάννη. Μια νεοκλασική βρύση ή αλλιώς κρήνη από άσπρη πέτρα με δωρικούς κίονες, κιονόκρανα, λιονταροκεφαλές που από το στόμα τους τρέχει το δροσερό νερό... μια πινελιά αστισμού. Το νερό έρχεται κατευθείαν από την πηγή, παγωμένο και πεντανόστιμο… Νερό να ξεδιψάσεις και μετά να μην μπορείς να ευχαριστηθείς νερό γυρνώντας στην πόλη σου. Τραπέζια σκόρπια κάτω από την σκιά του πλάτανου. Εκεί στην άκρη η απέραντη θέα προς την θάλασσα.
Τα μπακάλικα του χωριού
Η πλατεία περιτρέχεται από δρομίσκους-καλντερίμια, από εκεί περνοδιάβαιναν οι γυναίκες, για να αποφύγουν την πλατεία που ανήκε αποκλειστικά στους άνδρες. Από το δρόμο διακρίνονται φωτισμένα σαν χριστουγεννιάτικα δένδρα τα δύο μπακάλικα του χωριού σε τρίτο επίπεδο.. το ένα είναι και καφενείο. Ζητείστε γιαούρτι ντόπιο πρόβειο και κατσικίσιο.. Ευκαιρία να συναντήσεις ξανά τις γεύσεις σε τούτο τον τόπο.
η θέα από την πλατεία
Το χωριό ηλεκτροδοτήθηκε το 1973. Απομονωμένο οδικά, αφημένο από τους χίλιους τόσους κατοίκους του (το 1828) διασώθηκε από την ανάπτυξη. Τα παιδιά, όσα έμειναν, με τα πόδια πήγαιναν στο γυμνάσιο στις Μηλιές, πριν 30 τόσα χρόνια, για να μάθουν γράμματα. Σήμερα ο πρόεδρος του πολιτιστικού δίνει καθημερινό αγώνα να κρατηθεί το χωριό ως έχει.
Προσθήκη λεζάντας
Οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν τον 12ο μ.Χ. αιώνα από την Ανατολική Ρωμυλία. Πρώτα εγκαταστάθηκαν ανατολικά του Πηλίου, στην πλαγιά κάτω από το μοναστήρι της Αγίας Κυριακής προς τον Παγασητικό κόλπο, κοντά στην πηγή Διαμαντέϊκα. Για να αποφύγουν τους πειρατές μετακινήθηκαν στην σημερινή θέση. Η πρώτη αναφορά στις Πινακάτες γίνεται στην «Γεωγραφία Νεωτερική περί της Ελλάδος» του Δανιήλ Φιλιππίδη και του Γρηγορίου Κωνσταντά (Βιέννη, 1791). Εκεί σημειώνεται πως το χωριό είχε τότε περίπου 100 σπίτια, γεγονός που σημαίνει πως το χωριό ιδρύθηκε πολύ πιο πριν.
Η βρύση του Σαραφόπουλου
Σε βρύση πάνω από το σπίτι του Σαραφόπουλου η σκαλισμένη χρονολογία 1765, δίνει την παλαιότερη μαρτυρία κατοίκησης του τόπου.Το χωριό κάηκε το 1823 λόγω άρνησης επιβολής φόρων και άρσης του προνομίου του βακουφιού από την Βαλιντέ Σουλτάνα η οποία είχε την διοικητική μέριμνα του Πηλίου.
..οι δρόμοι του νερού..
Από την πλατεία ξεκινούν καλντερίμια που ακολουθούνται από αυλάκια νερού. Συνεχώς ακούγεται ο ήχος του νερού που τρέχει. Οι μπεχτσήδες κατά καιρούς κλείνουν την δίοδο του νερού, για να το κατευθύνουν, όπου υπάρχει ανάγκη και μόνο αυτοί. Ακολουθώντας τα μονοπάτια θα περιδιαβείτε το χωριό.
Μαρμάρινο Υπέρθυρο
Σπίτια απλά σχεδόν τετραγωνισμένα, ισόγειο και πρώτος όροφος, πέτρινα, βαριές κατασκευές, με λίθινες στέγες, λιγοστά παράθυρα, πέτρινα θυροστάσια, κατώφλια και ανώφλια που πάνω τους η ημερομηνία κατασκευής στοιχειώνει τον κτήτορα, 1880, 1890, 1923..
Πηλιορήτικη αρχιτεκτονική
Αλλά και καστρόσπιτα, με φουρούσια και σαχνίσια, χρωματιστά βιτρώ δηλώνουν τον πλούτο του ιδιοκτήτη. Τα δωμάτια χωρισμένα με τσατμά. Διαθέτουν εσωτερική κουζίνα, μπάνιο, αποθήκη, αχούρι.. Άλλα ανακαινισμένα, άλλα ερειπωμένα χάσκουν στον χρόνο..
Ξενώνας Αλατινός
Ένα από αυτά ήταν το εξοχικό του θεσσαλονικιού Εβραίου στην καταγωγή μεγαλοεργοστασιάρχη της εποχής Αλατίνη. Σήμερα είναι ένας δημοτικός ξενώνας που σέβεται το παρελθόν και το σήμερα. Δίχως τηλεόραση, με την ξύλινη σκάλα να τρίζει, τα μάνταλα στις πόρτες, τα ξύλινα παντζούρια, τις καθαρές αυλές, απόηχος για το χθες και προβολή του γίγνεσθαι σήμερα κάτω από το ζεστό βλέμμα του άρχοντα του χωριού. Μια ευκαιρία να συναντήσετε τον εαυτό σας.
Αγία Κυριακή
Από τα δεξιά της πλατείας βλέποντας θάλασσα κατηφορίζει ένας δρομίσκος που, αφού περάσει δενδροπερίβολα και το γεφύρι Τζουβάλα ενός χείμαρρου στο σκοτεινό από την βλάστηση ρουμάνι, ανηφορίζοντας περνά τον ασφαλτωμένο δρόμο, δίπλα στο πέτρινο αλώνι και καταλήγει στο μοναστήρι της Αγίας Κυριακής. Σήμερα σώζεται το καθολικό με κάποιες τοιχογραφίες. Εκεί αναπαύονται οι εκατοχρονίτες του χωριού με απέραντη θέα στην θάλασσα.
Προς Δόκανα-Παζαράκι
Στον κεντρικό δρόμο, στην έξοδο του χωριού προς Μηλιές, ο Τίμιος Σταυρός, εκκλησία του 17ουαιώνα. Αναζητείστε το μονοπάτι που οδηγεί σε μια από τις πηγές του χωριού, Δόκανα. Περπατώντας 300 μέτρα κάτω από πεύκα θα φτάσετε στην κοίτη ενός χειμάρου, όπου και η δεξαμενή νερού. Εδώ έστηναν δόκανα για πουλιά εξ ου και η ονομασία. Στη μέση της διαδρομής θα συναντήσετε ένα πλάτωμα με πεζούλι, το Παζαράκι» σημείο συνάντησης για τα «ειδώματα» των νέων. Απέναντι τα περιβόλια, όπου άνθρωποι οδηγούν ακόμη ζώα, για να φτάσουν στις περιουσίες τους και να μεταφέρουν τα προϊόντα τους.
Το σχολείο
Πάνω από τον δρόμο ορθώνεται το σχολείο του χωριού, σήμερα γραφείο του Πολιτιστικού Συλλόγου και χώρος εκδηλώσεων ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Εκεί μαζεύονται όλοι για να βοηθήσουν να στηθούν οι καρέκλες και όσα χρειάζεται η εκδήλωση. Πάνω ψηλά στον λόφο, στο πιο ψηλό σημείο του χωριού ο Προφήτης Ηλίας, για να πάτε θα ακολουθήσετε τον… αγροτικό-περιφερειακό χωμάτινο δρόμο του χωριού που ξεκινά από τον Τίμιο Σταυρό και καταλήγει στην έξοδο προς τον Άγιο Γεώργιο, όπου θα συναντήσετε μια σκιερή ταράτσα ταβέρνας με ντόπια κουζίνα.
Προφήτης Ηλίας
Παντού πυκνή βλάστηση, δροσιά, απεραντοσύνη του ορίζοντα, πράσινο και γαλάζιο. Οι άνθρωποι πρόσχαροι και ευγενικοί πηγαινοέρχονται ανηφορίζοντας ή κατηφορίζοντας τα καλντερίμια πρόθυμοι για κουβέντα. Αρκετοί ξενώνες, διακριτικοί στον χώρο με όλες τις σύγχρονες ανέσεις.
Η απεραντοσύνη..
Από τις Πινακάτες είναι κοντινές οι αποστάσεις για όλες τις ομορφιές του Πηλίου, χειμώνα καλοκαίρι. Είναι ιδανικό σημείο εκκίνησης για ημερήσιες εκδρομές με το αυτοκίνητο ή με τα πόδια. Το καταλληλότερο μέρος για ξεγνοιασιά και ξεκούραση! Είναι υπέροχο να ξυπνάς το πρωί από τον ήχο του νερού.. από το μάνταλο μιας πόρτας.. το τρίξιμο της σκάλας..!! Να παίρνεις πρωινό σε μια αυλή με θέα τον Παγασητικό.. Να βγαίνεις στην πλατεία και να λες καλημέρα! Μακάρι να διατηρηθεί από τα αναπτυξιακά σχέδια του κάθε άσχετου ο επίγειος παράδεισος της ηρεμίας και της απλότητας, οι Πινακάτες!
στην αγκαλιά της γης στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς.
Νίκος Γκάτσος
Αναζητώντας τον χώρο της ναυμαχίας έφτασα στο νησί. Ήθελα σαν περνώ τον δρόμο πηγαίνοντας για Αθήνα να αναγνωρίζω τον τόπο. Να δω την ιστορική εικόνα μπροστά στα μάτια μου. Η πρώτη εικόνα απογοητευτική. Ένα παραμελημένο, ξεδοντιασμένο νησί παρά την εμφανή προσπάθεια να ξαναγίνει τόπος. Ο «Άγιος Σώστης», όπως ονομάτιζαν το νησί με την έννοια ότι όλοι εύρισκαν καταφύγιο εκεί από την αρχαιότητα έως και την περίοδο της επανάστασης. Αλλά και μέχρι τους νεώτερους χρόνους διατήρησε την «σωστική του» ιδιότητα ως παραθεριστικό κέντρο από τους ανθρώπους των δυτικών συνοικιών.
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο..
σήμερα μόνο στην φαντασία. Παραμελημένο και ξεπουπουλιασμένο νησί από την κάθε είδους εκμετάλλευση. Άγονο με κάποιες συστάδες από πεύκα, αποδυναμωμένο από τοπικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Αναζητάς μάταια την ομορφιά που ενέπνευσε τον Σικελιανό κι ήρθε κι έμεινε εδώ. Οι στίχοι του Γκάτσου έρχονται και ξαναέρχονται άθελα στο μυαλό…
Ο χώρος της ναυμαχίας του 480π.Χ... Μια απαξίωση στο ιστορικό παρελθόν. Πρόσφατα, το 2006!!!, τοποθετήθηκε ένα υπέροχο χάλκινο σύνταγμα αγαλμάτων, του Αχιλλέα Βασιλείου, πάνω σε μια μαρμάρινη βάση σε ένα λοφίσκο στο ακρωτήρι της Κυνόσουρας. Ο τύμβος είναι ένας κυκλικός αδιαμόρφωτος σωρός από πέτρες (ύψους 20μ). με ξεραμένα στεφάνια πεταμένα παραδίπλα, παλιές σαμπρέλες, σκουπίδια... Μια πρόχειρη περίφραξη, δίχως διαμορφωμένο μονοπάτι… Πρόβατα μπαινοβγαίνουν. Διάσπαρτοι τάφοι από όσους απέμειναν στην περιοχή, αφού καταστράφηκαν 60 περίπου και χρησιμοποιήθηκαν ως υλικό σε νεώτερη κατασκευή. Σαν ο χώρος να δημιουργεί πρόβλημα με την ύπαρξή του και όλοι ή κάποιοι θέλουν να ξεχαστεί. Ούτε μία πινακίδα, ένα κείμενο που να εξηγεί το τι συνέβη, πώς συνέβη, έστω ένα σχεδιάγραμμα της ευφυούς αντιμετώπισης του περσικού στόλου από τον Θεμιστοκλή.
Έρχονται ξένοι όπως μας είπαν, για να δουν τον τόπο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, επιθυμώντας να έρθουν σε επαφή με την γεωγραφία του τόπου και την ιστορική μνήμη, να προσκυνήσουν. Άραγε έρχονται και σχολεία; Δεν έτυχε (;) να ακούσω σχολική εκδρομή με προορισμό τον τόπο της ναυμαχίας. Να γινόταν το μάθημα επιτόπου.. Να καταλάβουν τα παιδιά πού έστησε τον θρόνο το ο Ξέρξης απέναντι στον λόφο του Αιγάλεω από όπου και παρακολούθησε την συντριβή του στόλου του. Πού στάθηκαν τα πλοία, πού να ήταν ο τύμβος των νεκρών... Να φανταστούν την ναυμαχία..
Ο χώρος της ναυμαχίας
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα…
Οι στίχοι συμπληρώνονται άψογα από τον παρακείμενο σκουπιδότοπο πλοίων σε απόσυρση και το διαλυτήριο.. Στο ίδιο σημείο που έγινε η ναυμαχία.. που πιθανόν στο βυθό να υπάρχουν τα έμβολα των πλοίων, ασπίδες, κράνη.. Το στενό σήμερα είναι το απαύγασμα της περιφρόνησης. Ένας σκουπιδότοπος σιδηρικών.. Κι ας έρχονται να καταθέσουν στεφάνια..
Στα δεξιά ένας λασπώδης κολπίσκος με ίχνη από την θεμελίωση του παλιού λιμανιού της αρχαίας Σαλαμίνας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο πρανές ίχνη από την τότε πόλη που φιλόξενα δέχθηκε τους πρόσφυγες Αθηναίους. Κατά προτροπή του Θεμιστοκλή κατέφυγαν εδώ, όταν έφταναν οι Πέρσες. Από εκεί έβλεπαν την πόλη τους να καίγεται. Απέναντι σήμερα οι καμινάδες της Ελευσίνας, του Ασπρόπυργου που…
..τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο...
Εδώ ο Θεμιστοκλής αποκορύφωσε τα όσα κατέστρωσε το στρατηγικό μυαλό του, για να αποφευχθεί η επέλαση των Περσών στην Πελοπόννησο. Κατάφερε να πείσει τους Αθηναίους ότι τα ξύλινα τείχη ήταν τα καράβια και όχι τα ξύλινα τείχη στην Ακρόπολη. Τους έπεισε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Αναχαίτισε την ανταγωνιστικότητα του σπαρτιάτη Ευρυβιάδη με το «πάταξον μεν, άκουσον δε». Κατάφερε με τέχνασμα να εφαρμόσει το σχέδιο του και να ξεγελάσει και τον Πέρση βασιλιά αλλά και τους δικούς του εγκλωβίζοντας τους Πέρσες στο στενό και υποχρεώνοντας τους έλληνες να τους αντιμετωπίσουν εκεί. Εκεί όπου ήθελε εκείνος, εκμεταλλευόμενος ακόμα και το αεράκι που κατέβαινε από την Στερεά. Κατάφερε με το μυαλό του και την προσωπικότητα του το ακατόρθωτο. Οι ενεργοί πολίτες της Αθήνας αγωνίστηκαν για την καθημερινότητα τους, γιατί ήταν ελεύθεροι και ήξεραν τι σημαίνει ελευθερία. Ο απλός κάτοικος μετατράπηκε σε πολίτη/οπλίτη αγωνιζόμενο για την αξιοπρέπεια του, για την οικογένεια του, για τα υπάρχοντα του.
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.
Παραβλέποντας την εικόνα της… ανάπτυξης είδα τον Ξέρξη να κάθεται έκπληκτος και ανήσυχος στον θρόνο του πάνω στο λόφο του Αιγάλεω, την θάλασσα να κοκκινίζει, τα πτώματα να επιπλέουν. Άκουσα τις κλαγγές των όπλων, το πλατάγισμα των κοπών, τις φωνές απόγνωσης των βαριά ντυμένων Ασιατών, το βαρύγδουπο χτύπημα του εμβόλου των τριήρεων στα πλάγια του εχθρικού πλοίου. Τις κραυγές του πόνου αλλά και της νίκης. Τον ήχο από τα πλοία-μηχανές πολέμου. Η τριήρης, μια πολεμική μηχανή που έπαιρνε μπρος με το κέλευσμα του καπετάνιου στους κωπηλάτες. Ένα σώμα άνθρωποι και ξύλα..
Έφυγα από το λόφο με κατεβασμένο το κεφάλι έχοντας μέσα μου σαν μοιρολόγι το τραγούδι της Περσεφόνης )https://www.youtube.com/watch?v=lImBKj9KV0k). Τουλάχιστον στο μικρό αρχαιολογικό μουσείο της Σαλαμίνας υπάρχουν πληροφορίες για την ναυμαχία, όπου μπορείτε να ενημερωθείτε.
Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης στου κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς
«Μάγεμα η φύσις και όνειρο στην ομορφιά και χάρη..» Σολωμός. Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Hκαλλίτερη επιλογή, για να γνωρίσετε την περιοχή, είναι να μείνετε στα Σέρβια. Από την Εγνατία στρίβοντας στην πινακίδα προς «Κοζάνη- Λάρισσα» μετά από λίγο φτάνετε στην Κοζάνη, για να απολαύσετε μπουγάτσα, στην Μακεδονομάχων 3, με κιμά, με σοκολάτα εκτός από τις κλασικές που ξέρετε (2.30ευρώ) που σερβίρεται και μισή (τυρί) μισή(κιμά).
Κοζάνη. Κεντρική πλατεία
Πόλη που κατέστρεψε τον αρχιτεκτονικό της πλούτο μένοντας με ελάχιστα κτίσματα αντιπροσωπευτικά του περασμένου και του προπερασμένου αιώνα (αρχοντικό Βούρκα, Λασσάνη). Ανανεωμένη με την πεζοδρόμηση και τον εξωραϊσμό της κεντρικής πλατείας εντυπωσιάζει απρόσμενα, με την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του 1664, σχεδόν χρυσή και επίχρυση με ένα ασημοκεντημένο επιτάφιο και το Μουσείο λαογραφίας κ Φυσικής ιστορίας λίγα μέτρα από την πλατεία με την αναπαράσταση του κοζανίτικου σπιτιού. Αναζητώντας ντόπια κουζίνα στο κέντρο μας απάντησαν αρνητικά αμήχανα.
Κοζάνη.Λαογραφικό Μουσείο
Βγαίνοντας στον δρόμο περιφερειακά της Κοζάνης για Λάρισσα συναντάς, το φθινόπωρο, εκτάσεις μωβ –μπλε από τον κρόκο. Βγείτε από το αυτοκίνητο να αισθανθείτε την απαλή μυρωδιά του. Οι καλλιεργητές κάθε μέρα κόβουν το άνθος, για να βγει το νέο.
Κρόκος
Με επαρκή σηματοδότηση φτάνεις στην «κοσμική» Νεράιδα, σε ένα λόφο αριστερά λίγο πριν τον Αλιάκμονα. Οι κάτοικοι πρόσφυγες ήρθαν και κατοικώντας μια άγονη περιοχή αποφάσισαν να κατέβουν στο ποτάμι από όπου ξεριζώθηκαν τρίτη φορά λόγω των έργων, για να ξαναριζώσουν στην κορυφή του λόφου! Με εξαίρετη θέα στο φράγμα με πάμπολλα μπαρ-καφέ-ταβέρνες, θυμίζει τουριστικό θέρετρο με την χαρακτηριστική μυρωδιά μπόχα κουζίνας. Υπάρχουν εδώ δύο ευπρεπή ξενοδοχεία του Κυριακίδη (24640229750), έξω από το χωριό με θέα το κάστρο και το Ηρακλής (2464022022) μέσα στο χωριό. Σημείο «φαν» για φωτογράφηση των νυφών της περιοχής και όχι μόνο. Με πρόσχημα ένα γάμο ευτυχώς η περιοχή κινείται τουριστικά μιας και είναι μόδα η τέλεση γάμων σε αλλότριους τόπους με όλο το συγγενολόι. Για αυτό φροντίστε για ξενοδοχείο από πριν (36-50 ευρώ η βραδιά).
Σέρβια. Το τούρκικο σχολείο
Η Υψηλή γέφυρα Σερβίων (1350 μέτρα μήκος) στο φράγμα Πολυφύτου σε φέρνει απέναντι, στα Σέρβια μετά από 27 χμ. από Κοζάνη. Βλέπουμε το πέτρινο τούρκικο σχολείο δεξιά και μετά αφήνοντας το δρόμο να συνεχίσει για Λάρισσα στρίβετε αριστερά.
Σέρβια
Από το ρήμα servo (=φυλάσσω, διατηρώ, συντηρώ). Απόδειξη η βυζαντινή καστροπολιτεία του 6ουμ.Χ.αιώνα με τρία τείχη ψηλά στο βουνό (1200μ) που ήλεγχε την διαδρομή από Μακεδονία σε Θεσσαλία. Λεγόταν και «Φυλακαί». Ανάμεσα στα Πιέρια και τα Καμβούνια όρη. Στα πόδια της η νεόκτιστη στο πρανές, εξωραϊσμένη από προγράμματα κωμόπολη Σέρβια με τους φαρδείς δρόμους ορθογωνισμένους δρόμους, τα χαμηλά σπίτια. Πεζόδρομοι πλακοστρωμένοι, πεζοδρόμια, χώροι στάθμευσης, μοντέρνα φωτιστικά, μια εξωραϊσμένη πλατεία που ξετυλίγεται στα πόδια του Δημαρχείου, δεύτερη πλατεία..
Σέρβια. Η κεντρική πλατεία
Περίπτερο για πληροφορίες. Σχολή χορού, ωδείο.. Ομορφοκτισμένα σχολεία.. Καθαρά και νοικοκυρεμένα. Το πιο λουλουδάτο και ανθρώπινο νεκροταφείο είναι εδώ. Αναστηλωμένη η καμένη εκκλησιά της Αγίας Κυριακής. Δυο εντελώς μοντέρνα ζαχαροπλαστεία με τα σαλιάρια, γλυκό ντόπιο, κάτι σαν γεμιστό μελομακάρονο, τα γεμισμένα με κρέμα εκλαίρ και σου, τα κουρκουμπίνια και τις τουλούμπες. Φημισμένη η πουτίγκα του Γιάγκου, ζαχαροπλαστείο από το 1950. Μοντέρνα καφέ. Θυμίζει αστικό περιβάλλον παρά χωριό.
Σέρβια. Το νεκροταφείο
Ψηλά στο λόφο μια αξιοπρεπέστατη ταβέρνα «Τα κάστρα», όπου τρώτε ντόπια κουζίνα σε απίστευτα χαμηλές τιμές. Τα γιαπράκια έχουν έντονη την μυρωδιά του κύμινου και την γεύση του ξυδιού, φτιαγμένα με κιμά και κομμάτια χοιρινού. Από εδώ ξεκινά καλντερίμι που οδηγεί στην ακρόπολη του 6ου-7ουαιώνα μ.Χ., στο κάστρο της Ωριάς. Απομεινάρια από τα τείχη αλλά και την πρόσφατη αναστήλωση σκουριάζουν πεταμένα. Στα αριστερά το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων, 11ουαιώνα. Ακολουθεί η τρίκλιτη μητρόπολη του Αγίου Δημητρίου, 11ουαιώνα, ημιαναστηλωμένη.
Σέρβια.Ο πύργος του κάστρου
Πάνω δεσπόζει ο πύργος με το πλατύσκαλο και εμφανή δείγματα της αποχέτευσης/απορροής υδάτων. Από κάτω τα Σέρβια και το φράγμα. Η διαδρομή μυρίζει μέντα και πεύκο. Στην επιστροφή αριστερά στο κατέβασμα η πινακίδα οδηγεί στο φαράγγι Χούνη (όρος Τίταρος), μήκους 2 χλμ., με έντονους σχηματισμούς στα βράχια και καταρρακτάκους..
Σέρβια. Το φαράγγι Χούνη
Τα βράχια υψώνονται δεξιά και αριστερά σαν πύλες, οι πιο ευφάνταστοι θα δουν πρόσωπα και ζώα. Μετά από μία ώρα περίπου καταλήγεις και πάλι στην ταβέρνα, στην αυλή της οποίας ανοικτή περιμένει η ολόγραφη εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, του 1510.
Άγιοι Ανάργυροι
Το ξενοδοχείο της περιοχής έξω από τα Σέρβια (Κάστρο, 2464022992), μάλλον πανδοχείο, αν και νεόδμητο, πεντακάθαρο με ευγενέστατους ιδιοκτήτες, υστερεί σε ύφος, σε ηχομόνωση, σε σύνδεση ιντερνετ και σε λεπτομέρεια. Πιθανόν λειτουργεί και το παραμελημένο εξωτερικά Αθηνά στο κέντρο του χωριού (2464022069). Την νύχτα τα αμέτρητα φώτα γύρω δηλώνουν μια πυκνοκατοικημένη περιοχή που το πρωί αποκαλύπτεται.
Τρανοβάλτα
Εκτάσεις με σκούρα καφέ χώματα οργωμένα, κίτρινα φύλλα στα πλατάνια και στους δρύες. Ηρεμία, γαλήνη και η ψευδαίσθηση της απόλυτης αγνότητας συνδυάζεται με τους φιλόξενους γελαστούς κατοίκους έτοιμοι να προσφερθούν, να μιλήσουν, να βοηθήσουν. Το φράγμα είναι το καμάρι τους και όλοι παρακινούν στην απόλαυση της θέας του. Όντως το νερό άλλαξε το ύφος της περιοχής από μια ημιορεινή, άγονη περιοχή μετατρέπεται σιγά σιγά σε εναλλακτικό τουριστικό προορισμό.
Πάρκο στα Μπουχάρια
Ακολουθώντας τον δρόμο για Λάρισα στρίβουμε για Ελάτη ατενίζοντας τα Καμβούσια όρη. Στο χωριό Μικροβάλτα στρίβουμε αριστερά, ανατολικά, για τα Μπουχάρια (υπάρχει πινακίδα). Ένα γεωλογικό πάρκο διαμορφωμένο με μονοπάτια-διαδρόμους που σε οδηγούν να περιεργαστείς τα είκοσι περίπου μπουχάρια (καμινάδες) δηλ κόκκινες χωμάτινες πετρωμένες στήλες (από άργιλο, μάργες και κροκάλες) ύψους από δύο έως 7επτά μέτρα, με καπέλο μια σχιστολιθική πέτρα! Και τα νοχτάρια, χωμάτινες πτυχώσεις ανάμεσα σε κιτρινοπορτοκαλοκόκκινα φύλλα. Γεωλογικοί σχηματισμοί δεκάδων χιλιάδων χρόνων.
Τα Μπουχάρια
Τρανοβάλτα, Λαζαράδες, Ελάτη. Σταματάμε για ένα τσάι του βουνού με ντόπιο μέλι παρά την έκδηλη έκπληξη του καφετζή. Άπειρες βυζαντινές εκκλησούλες, μία σκήτη, το πάτημα του αγίου Νικάνορα, η σπηλιά της Κάκαινας, το δάσος με προτεινόμενες διαδρομές και το ποτάμι-φράγμα στα δεξιά. Σε ερώτηση κάτοικου αν υπάρχει κόσμος στην περιοχή, απάντησε: Μόνο μνημόσυνα!
Τα νοχτάρια
Παλιούργια Γρεβενών. Περνάμε την γέφυρα και σχεδόν αμέσως στα δεξιά στρίβουμε αναζητώντας την ΙΜ Κοιμήσεως Τορνικίου, του 15ουαιώνα, στα 150 μέτρα από τον δρόμο. Μια μικρή διώροφη εκκλησούλα, δηλ δύο μονόχωροι ναοί, ο ένας πάνω στον άλλο με ξεχωριστή είσοδο που μετακινήθηκε πρόσφατα για τις ανάγκες του φράγματος, ενώ το νερό σκέπασε τα κελιά και τα βοηθητικά κτίσματα.
ΙΝ Ζαβόρδας
Συνεχίζουμε αρκετά κατεβαίνοντας το φράγμα παράλληλα με την όχθη που ανεβήκαμε, για να προσεγγίσουμε την ΙΜ Ζάβορδας, ένα καστρομονάστηρο στην άκρη ενός βράχου, τώρα πάνω στο φράγμα που το ίδρυσε (16οςαιώνας) ο Άγιος Νικάνωρ. Φημισμένο για τον Κώδικα της Ζάβορδας, του 1534 (βιβλιοθήκη της Κοζάνης) που εμπλουτιζόταν μέχρι και αρχές του 20ουαιώνα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, διότι αναφέρεται στον πλούτο και την επιρροή της Μονής, όπου μας περιμένει μια έκπληξη.. ΑΒΑΤΟΝ για τις γυναίκες!!!! Μετά από 100χλμ περίπου διαδρομή από τα Σέρβια!!!
ΙΜ Ζαβόρδας. Η έκπληξη!
Εδώ σχηματίζεται η νέα λίμνη από το φράγμα του Ιλαρίωνα, ένα από τα έξι (του Ιλαρίωνα, Πολυφύτου, Σφηκιάς, Ασωμάτων, Αγίας Βαρβάρας Ημαθίας, Μακροχωρίου). Πριν κατακλύσουν τα νερά την περιοχή έγιναν εκτενείς ανασκαφές που αναφέρονταν στην προϊστορική και ιστορική περίοδο της Μακεδονίας. Με μελλοντικό προγραμματισμό και έβδομη λίμνη, του Ελαφιού.
Από την Μικροβάλτα, αν δεν έχει βρέξει και το αυτοκίνητο σας αντέχει στον χωματόδρομο (έξι χλμ), σε συνέχεια του δρόμου από Μπουχάρια, αριστερά μετά το νεκροταφείο, θα βγείτε στην ΙΜ Ζιδανίου του 1541. Αναστηλωμένη η καμένη εκκλησία με μία και μόνη καλόγρια. Από εδώ ο δρόμος κατηφορίζει έχοντας πλήρη θέα του φράγματος για το πλατανόδασος των Αναβρυτών. Χάρμα ειδέσθαι αν το πετύχετε ηλιοβασίλεμα με τις αχτίδες του ήλιου να διαπερνούν τα κίτρινα φύλλα ακούγοντας τα κουδούνια από το κοπάδι.
Πλατανόδασος Αναβρυτών
Φτάνουμε στην γέφυρα του Ιλαρίωνα, στο Ρύμνιο, για να περάσουμε στον αρχαιολογικό χώρο της Αιανής απέναντι. Έργο της αρχαιολόγου Καραμήτρου-Μεντεσίδη Γεωργία που κατάφερε να αναδείξει τον τόπο με την επιμονή της στις ανασκαφές και την ίδρυση του καινοτόμου μουσείου. Η περιοχή είναι γεμάτη από μακεδονικούς οικογενειακούς τάφους (κτιστοί θαλαμωτοί, κιβωτιόσχημοι κ λακκοειδείς με επιφανειακές εγκαταστάσεις λατρείας) και υπολείμματα της πόλης (6ος-5οςπ.Χ. αιώνα). Η ίδια οργάνωσε με τους Αιανιώτες ιππική πορεία από την Αιανή στην Βεργίνα, για να δώσει συμβολικά το νόημα της ενότητας των αρχαιολογικών χώρων της Μακεδονίας.
Γέφυρα Ιλαρίωνα
Η Αιανή, ένα χωριό που επίσης έχει ωφεληθεί από τα ευρωπαϊκά προγράμματα με αποτέλεσμα να πλακοστρωθούν τα φιδογύριστα σοκάκια, να αναπλαστεί η πλατεία με τα πλατάνια και στο κέντρο της η μόλις συντηρημένη βυζαντινή εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, 10ουαιώνα.. Ο κεντρικός της δρόμος ονομάζεται Ελιμείας (Έλυμος, πατέρας του Αιανού που ίδρυσε την πόλη) είναι το όνομα ενός από τα πολλά μακεδονικά βασιλεία που ενώθηκαν από τον Φίλιππο στο βασίλειο της Μακεδονίας, με την Αιανή πρωτεύουσα. Ομώνυμο το ξενοδοχείο της περιοχής (2464039990). Επίσης φημίζεται και για τα ψητά της στην πλατεία που αξίζει να τα δοκιμάσετε.
Φεύγοντας από Σέρβια, λίγο πριν την γέφυρα, στα δεξιά, η διακλάδωση για Βελβεντό (10χλμ), διαδρομή με πλούσια βλάστηση. Ωραιότατο χωριό 4000 κατοίκων με οινοποιεία, με συνεταιρισμό γυναικών, με ροδακινώνες... Ένας ξενώνας, οι Εννέα μούσες (2464049012) και μια ξενοδοχειακή μονάδα, ψηλά, πάνω από το χωριό, στο Μετόχι, το Αγνάντι (2464049002), όνομα και πράγμα, δίπλα στα γήπεδα, όπου έρχονται για προπόνηση μεγάλες ομάδες.
Βελβεντό. Τα γήπεδα
Κι εδώ είναι έντονη η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την ανάδειξη της περιοχής και τον εξωραϊσμό του χωριού, πριν τον Καλλικράτη. Του 1804 η κοίμηση της Θεοτόκου που δυστυχώς μένει κλειστή για τους επισκέπτες.. «Ανοίγει, όταν είναι εδώ ο παπάς και λειτουργεί»!!!
Βελβεντό. Κοίμηση Θεοτόκου
Στο περίβολο της η κοινοτική σχολή, το Αρρεναγωγείο, που υποχρεωτικά φοιτούσαν όλοι οι άρρενες, εννοείται, μέχρι και το 1913. Σήμερα κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης μέχρι να μετακομίσει στο νέο σύγχρονο κτίριο. Σαν πύργος υψώνεται δίπλα το κωδωνοστάσιο. Μια μικρή πλατεία, πολλά μπαρ γεμάτα από άνδρες που τις καθημερινές παρακολουθούν ποδόσφαιρο. Τρεις ταβέρνες και ένα οινομαγειρείο στο κέντρο...
Βελβεντό. Η κοινοτική Σχολή
Μην φύγετε αν δεν δοκιμάσετε τις μαρμελάδες, το μέλι και το κρασί της περιοχής που πουλιούνται σε προσιτές τιμές. Και οπωσδήποτε να περπατήσετε στο φαράγγι της Λάφισσας, 3χλμ από το Βελβεντό που ξεκινά από το Καταφύγι, το χωριό του Αλέξη Ζορμπά και καταλήγει στο φράγμα Πολυφύτου. Φθάνοντας στον αποταμιευτήρα νερού, σταθμεύετε και ξεκινάτε μια διαδρομή μισής ώρας με τα πόδια σε διαμορφωμένο μονοπάτι, ενώ δίπλα τρέχει το νερό που υδροδοτεί το χωριό (εξ ου και η ονομασία Σκεπαστό) που θα σας δοθεί η ευκαιρία να απολαύσετε την φύση. Πινακίδες πάνω στα δένδρα ονοματίζουν το είδος τους, χώροι αναψυχής, χώροι θέασης του 16άμετρου καταρράκτη. Εδώ κυνηγούσε η Άρτεμις με τις εννέα πιερίδες μούσες, που μία από αυτές η Βενδώ έμεινε στην περιοχή της οποίας έδωσε και το όνομα (Βέλη-Βενδώ) λέει ο θρύλος.
Βελβεντό. Στο Σκεπαστό
Αν υπάρχει χρόνος, ανηφορίστε μέχρι το Παλιογράτσανο, να δείτε την θέα. Ολοκληρωμένη η εικόνα του φράγματος με τους κολπίσκους, τα νησάκια, με την αχνή σκιά της γέφυρας του Πολυφύτου. Απολαύσετε τις οξιές, τις καστανιές, τα πλατάνια, τα πεύκα.. Κουβεντιάσετε με τους εναπομείναντες που τόσο λαχταρούν ένα λόγο. Περπατήστε μέχρι το σχολείο, την μικρή πλατεία με το καφενείο της, στα νερά που τρέχουν...
Παλιογράτσανο
Οι πληροφορίες για δρόμο που να ενώνει το φράγμα Πολυφύτου με την Βεργίνα ήταν αποθαρρυντικές. «Ο δρόμος είναι κλειστός αλλά περνάει. Πέφτουν πέτρες στην διαδρομή. Προτιμήστε την διαδρομή από την άλλη πλευρά του φράγματος, θα βγείτε στην Νεράιδα».
Βελβεντό. Ο καταρράκτης
Αλιάκμονας, γιος του Ωκεανού και της Τηθίδος, (άλς= αλάτι, θάλασσα, + άκμων= αμόνι). Πηγάζει από τον Γράμμο και εκβάλλει μετά από 297 χλμ στον Θερμαϊκό. Το έργο παρέχει το 70% της ύδρευσης της Θεσσαλονίκης και το 2-2.5% της καθαρής ενέργειας της χώρας. Έργο αντιπλημμυρικό και αρδευτικό. Βιότοπος με διάφορα πτηνά και ψάρια που έρχονται από την γείτονα χώρα, για να τα ψαρέψουν και να τα πουλήσουν γυρνώντας στον τόπο τους. Ένας άγνωστος χώρος για πολλούς. Χώρος ηρεμίας και ομορφιάς, απολαύστε τον πριν έρθει η… ανάπτυξη.
Η Αρναία είναι από τα τυχερά χωριά, γιατί το αγάπησε η Μελίνα. Κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός και με την συνδρομή των ευρωπαϊκών προγραμμάτων αναδεικνύεται τουριστικά. Στο κέντρο της ορεινής Χαλκιδικής, απόηχος του πλούτου μιας εποχής.
Αρναία
Στο ισόγειο το μαγαζί ή το εργαστήρι, οι βοηθητικοί χώροι και πάνω το σπίτι. Δουλειά και σπίτι, αλληλένδετα. Σπουδαίοι άνθρωποι έζησαν εκεί που θα συναντήσετε την ανάμνηση τους.
Αρναία. Μια πινακίδα σπιτιού
Μια πινακίδα στην πρόσοψη με την εικόνα του πώς ήταν πριν, ιστορεί την ταυτότητα του καθενός από τα σπίτια. Σπίτια με ταυτότητα, με ιστορία!.
Αρναία. Το ανθοπωλείο
Δαντέλες στα παράθυρα, ακόμα και στο ανθοπωλείο! Κρατώντας την αρμόζουσα επίπλωση οι κυράδες καταφέρνουν να στήσουν μια χαρούμενη εικόνα στα μάτια μας.
Αρναία
Μακεδονίτικη αρχιτεκτονική με φουρούσια και σαχνίσια. Βαμμένα με έντονα χρώματα. Χρώματα, κόκκινο, μπλε, κίτρινο..
Μικρές χρωματιστές πλατείες, σκάλες, πεζούλες, με λουλούδια... Καλντερίμια.. Πουθενά δεν υπάρχει καλώδιο, όλα υπόγεια, όπως παλιά, για να μην ξαστοχά η εικόνα της ομορφιάς. Ευτυχώς, διαφορετικά θα ήταν ένα άχρωμο, άοσμο χωριό..
Αρναία. Πλατεία Υφαντικής (πρώην Γιαννούδενας
Στην κεντρική πλατεία καφετέριες, υπάρχει και καφέ-μπαρ δίχως τηλεόραση, όπου στήνονται βραδιές μουσικής… Οινομαγειρεία, σουβλατζίδικο και το βραβευμένο ζαχαροπλαστείο Κοσμά από 1960. Αν και έχει τελειώσει ο περιφερειακός, δεν έχει παραδοθεί με αποτέλεσμα να θαυμάζεις τους ελιγμούς των τριαξονικών σαν συναντιούνται.
Αρναία. Από το παράθυρο του ξενώνα
Τρεις παραδοσιακοί ξενώνες («Μίσιου», πάνω από την κεντρική πλατεία, 2372022744, «Οικία Αλεξάνδρου», απέναντι από τον Άγιο Στέφανο, «Στροφή της Νίνας», πάνω στον δρόμο στην είσοδο του χωριού) παραπέμπουν στο κλίμα του ρομαντισμού με τον οποίο περιβάλλουμε τα παλιά καλά χρόνια με θέα στα δάση που περιβάλλουν την περιοχή.
Αρναία. Άγιος Στέφανος
Το εντυπωσιακότερο είναι η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου. Καταστράφηκε από φωτιά ολοσχερώς το 2005. Μαζεύτηκαν λεφτά και με την στήριξη της Εφορίας Βυζαντινών αρχαιοτήτων και συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση άνοιξε το 2009!! Τίποτα δεν θυμίζει την καταστροφή. Στην αναστύλωση βρέθηκαν στο δάπεδο του ναού τα θεμέλια μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, ενός βυζαντινού ναού κι ενός μεταβυζαντινού οικοδομήματος καθώς και δεκαπέντε τάφοι. Το δάπεδο είναι διαφανές φτιαγμένο με υαλοπίνακες και επαρκώς φωτισμένο. Ο ναός λειτουργεί και είναι επισκέψιμος (πληρ. 2371022060).
Αρναία
Στο αρχοντικού του ιατρού,χορηγία στο Δήμο, ιδιοκτησία Κων/νου Κατσάγγελου,στεγάζεται το εντυπωσιακό για το στήσιμοΑρναία. λαογραφικό μουσείο του το λαογραφικό μουσείο.
Προσθήκη λεζάντας
Το κτίριο πετρόκτιστο σε σχήμα Π, με σκεπαστό χαγιάτι, τέλος 18ουαιώνα, είναι δείγμα ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής. Στο ισόγειο οι στάβλοι, οι αποθήκες και η είσοδος, πάνω ήταν η διαμονή της οικογένειας.
Αρναία. λαογραφικό
Με ένα εισιτήριο των δύο ευρώ επισκέπτεστε και το μουσειάκι Υφαντικής με τα της υφαντικής κι αυτά δωρεάπαλιάς υφάντρας του χωριού στην πλατεία Υφαντικής (πρώην Γιαννούδενας), όπως και τα εκθέματα του λαογραφικού. Το υπόλοιπο χωριό εξαπλώνεται απρόσωπα τριγύρω με κάποιες οικοδομές που τηρούν την αρχιτεκτονική γραμμή.
Αρναία.
Σήμερα δεν υπάρχουν δουλειές… Πήγαν στις Σκουριές να δουλέψουν. Αναρωτιούνται για το νερό, για τον υδροφόρο ορίζοντα… «Τώρα ηρέμησαν.. έβαλαν και οι δυο πλευρές νερό στο κρασί τους… Έρχονταν και οι απέξω… Με όλα αυτά το καλό ήταν ότι η εταιρεία είναι πιο προσεκτική. Όλη η διαμάχη είναι για εξόρυξη που γίνεται εξωτερικά κι όχι εσωτερικά με στοές πράγμα που θα διαφύλασσε το περιβάλλον. Όσο για το νερό… θα φανεί». Χωρίστηκαν οικογένειες, φίλοι, κουμπάροι…
Αρναία
Εντελώς ντόπιο ποτό είναι η Μουντοβίνα, κάτι σαν τσίπουρο στην γεύση: «Οι μελισσοκόμοι, αφού τρυγήσουν το μέλι, ζυμώνουν τα σάκχαρα των υπολειπόμενων ποσοτήτων μελιού στις κηρήθρες και αποστάζουν το ζυμωμένο γλυκόμελο, για να παρασκευάσουν το δικό τους ποτό, το οποίο στην ντοπιολαλιά τους ονομάζεται Μουντοβίνα και που πρόσφατα κατοχυρώθηκε ως τοπικό Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης Ορεινής Χαλκιδικής».
Η διαδρομή Αρναία. Ολυμπιάδα
Καταπληκτική η διαδρομή μέσα σε δάσος με ποικιλία πανύψηλων δένδρων στο δρόμο για Νιοχώρι-Παλιοχώρι-Ολυμπιάδα, στρίβουμε αριστερά για Βαρβάρα, ένα συμπαθητικό χωριουδάκι. Το προσπερνάμε και σαν απομακρυνθούμε και αρχίσουμε να κατεβαίνουμε τις στροφές ατενίζοντας πλέον την θάλασσα στα αριστερά μια πινακίδα παραπέμπει στους καταρράκτες.
Το μονοπάτι για καταρράκτες
Μην ξεγελαστείτε ότι η απόσταση είναι 2.5χλμ, όπως γράφει η πινακίδα ούτε να περιμένετε τους τεράστιους καταρράκτες. Είναι περίπου 4.5-5χλμ. χωματόδρομος βατός σαν είναι στεγνός. Το τελευταίο χιλιόμετρο είναι κάπως.. «ανήσυχο». Καταλήγει σε μια διαμορφωμένη όαση με ξύλινα καθίσματα, τραπέζι, πινακίδες κλπ Οι οδηγίες λένε προς μεγάλο (3,5μ ύψος) και μικρό καταρράκτη. Η διαδρομή με τα πόδια, δέκα λεπτών, είναι σε διαμορφωμένο μονοπάτι και αξίζει να την περπατήσετε.
Βαρβάρα. Οι καταρράκτες
Η κατηφόρα οδηγεί στην θάλασσα, στην Ολυμπιάδα, ακολουθεί το αρχαιολογικό πάρκο της ακρόπολης Στάγειρα, πατρίδα του Αριστοτέλη με διαδραστικά παιχνίδια για παιδιά πάνω στις θεωρίες του.
(Γαλάτιστα)
Παντού ερημιά, είναι μόνο θερινός προορισμός. Φτάνουμε (15χλμ) στην Ιερισσό με τις μαύρες σημαίες. Η περιοχή είναι γεμάτη απόλατομεία και ορυχείακάθε είδους. Στρίβουμε δεξιά για Γομάτι, και αριστερά για Μεγάλη Παναγιά. Ανάμεσα Στην Μεγάλη Παναγιά και στην διασταύρωση στα δεξιά μας είπαν είναι οι περίφημες Σκουριές.
Χολομώντας
Η ανάβαση το φθινόπωρο στον Χολομώντα είναι"εκ των ων ουκ άνευ",1163 υψόμετρο.Για Ταξιάρχη από την Αρναία, 19 χλμ, η ανάβαση έχει πολλές στροφές αλλά το θέαμα δεν παραβάλλεται. Το χρυσαφί χρώμα είναι έντονο. Τα φύλλα πέφτουν σαν βροχή και κάτω είναι ένα κυματοειδές χρυσό χαλί. Διαδρομές στο δάσος πάνω σε πινακίδες προτείνονται.
Πάνω θα συναντήσετε παλιές απεριποίητες ταβέρνες με δελεαστικά ψητά στα κάρβουνα αλλά και πρόσφατες εγκαταστάσεις (ξενώνες- καφέ- εστιατόριο) με ποικιλία μαγειρεμένου φαγητού, ψητά, κυνήγι, μανιτάρια. Κατηφορίζουμε προς τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο για Θεσσαλονίκη.
Γαλάτιστα
Στην διαδρομή διαλέγουμε δεξιά την διακλάδωση για Γαλάτιστα. Κατηφορικά δρομάκια, εγκαταλειμμένα σπίτια, πολλές βρύσες που τρέχουν ακόμα νερό. Αντιστεκόμενο στην ανάπτυξη διατηρεί κάποια παραδοσιακά σπίτια.
Γαλάτιστα. Τούρκικη βρύση
Εμφανώς ένας βυζαντινός ή ενετικός τετράπλευρος πύργος, 11ουαιώνα, προβάλλει με υποστηριχτικούς πεσσούς σε κάθε πλευρά σε ύψος δεκαέξι μέτρων, με ανοίγματα στους πλαϊνούς τοίχους. Ήταν φρούριο, παρατηρητήριο, από εδώ έστελναν σήματα με φως, για να ειδοποιήσουν.
Γαλάτιστα
Μέρος από ένα συγκρότημα με εξωτερικό χώρο συγκέντρωσης νερού, ελαιοτριβείο, ρακαριό, αλευρόμυλο, εκκλησία. Ο πύργος ένας από τους πέντε σωζόμενους (των Βρασνών, του Αγίου Βασιλείου Λαγκαδά, του Αγίου Βασιλείου Χιλιανδραρίου, του μετοχίου Πυργούδια στον Πρόβλακα και της Μονής Ρίλας (Βουλγαρία).
Γαλάτιστα. Το συγκρότημα του Πύργου
Διαθέτει νιπτήρα, χώρους υγιεινής, δεξαμενή νερού στο υπόγειο, πιθανόν μαγειρείο και παρεκκλήσι. Γύρω του μαζεύτηκαν τα χωριουδάκια του κάμπου συγκροτημένα ανά μαχαλά με την δικιά του εκκλησία, για να προφυλαχθούν από την ελονοσία λέει ο θρύλος. Λόγω μη συντήρησης της τελευταίας αναπαλαίωσης του 2008, ο πύργος δεν είναι επισκέψιμος.
Μια χρωματιστή περιήγηση μιας ώρας απόσταση από την Θεσσαλονίκη…
Μετά τους περσικούς πολέμους οι άμεσα θιγόμενοι πρόγονοι μας από τον περσικό επεκτατισμό συγκρότησαν μια συμμαχία με ισότιμα μέλη, στην οποία ο καθένας με τα ανάλογα οικονομικά δεδομένα του συνείσφερε όπλα, στρατό, πλοία, ναύτες ή και λεφτά, ώστε να τροφοδοτηθεί το ταμείο που έδρευε στην Δήλο. Όμως αργότερα άλλαξαν γνώμη, οι σύμμαχοι προτίμησαν να δίνουν μόνο χρήματα και να αφήσουν τους Αθηναίους να σκοτώνονται αντί γι αυτούς προστατεύοντας τους από τους Πέρσες. Τότε θεωρήθηκε καλό από τους Αθηναίους, αφού είχαν στην πλάτη τους όλη την ευθύνη, να μεταφερθεί το Συμμαχικό ταμείο στην Αθήνα (454π.Χ.) και να το χειρίζονται κατά το δοκούν. Αύξησαν τις εισφορές με αποτέλεσμα να μετατραπούν σταδιακά οι σύμμαχοι στην ουσία σε υπηκόους των Αθηναίων. . Όποιος τολμούσε να αντισταθεί, εφαρμοζόταν «το δίκαιο του ισχυροτέρου», όπως στην Μήλο που την εξανδραπόδισαν, έλληνες εναντίον ελλήνων, όταν τόλμησαν να υπερασπιστούν την ουδετερότητα τους (Θουκυδίδης, Ε,89).
Προπύλαια
Η απραξία και η νωχέλεια των συμμάχων έδωσε το έρισμα στον Περικλή να γίνει ο ίδιος ο πρώτος των πρώτων, αν και ήταν ένας από τους εκλεγμένους δέκα ισότιμους στρατηγούς της Αθήνας, και στην Αθήνα να πρωτοστατήσει στα γράμματα, στην πολιτική, στην φιλοσοφία, στις τέχνες, στην οικονομία, στα στρατιωτικά, στον πολιτισμό. Η εποχή χαρακτηρίστηκε ως ο «χρυσός αιώνας του Περικλή».
Προπύλαια. Ιωνικός και Δωρικός ρυθμός.
Οι Αθηναίοι είχαν πληθύνει εκείνο τον καιρό, η γη και τα αγαθά δεν τους έφταναν, ήταν έτοιμοι για εξέγερση. Ο Περικλής, για να τους «απασχολήσει», έπεισε την εκκλησία να του δώσει την έγκριση της για τα έργα στον βράχο της Ακρόπολης (447 π. Χ.). Τα αρχαϊκά κτίσματα είχαν καταστραφεί από τους Πέρσες. Δούλοι υπήρχαν αρκετοί, για να δουλέψουν στα μεταλλεία και στα λατομεία, να μεταφέρουν τα υλικά στο λόφο. Αλλά και τεχνίτες άξιοι… Μηχανήματα, εργαλεία, τεχνογνωσία αλλά και χρυσός και ελεφαντόδοντο και χαλκός… Όλα στα πόδια τους. Ξεκίνησαν λοιπόν οι μαστόροι κι οι εργάτες πάνω στην Ακρόπολη, όλοι Αθηναίοι ελεύθεροι πολίτες, να δουλεύουν τα έργα έχοντας κατά νου ότι δουλεύουν για την δόξα και την προβολή της Αθήνας. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να ορθωθεί τέτοιο έργο, αν δεν το στήριζαν άνθρωποι δίχως να το πιστεύουν; Έτσι ο Περικλής κατάφερε να τους εξασφαλίσει εργασία, εμμέσως ηρεμία στην πόλη, ψήφους για τον ίδιο αλλά και να προωθηθεί το μεγαλείο της πόλης του Χρησιμοποιήθηκαν τα λεφτά της συμμαχίας, ως δανεικά, κατά κύριο λόγο προς όφελος της Αθήνας και του Περικλή. Όμως σφηνώθηκε στο μυαλό του Περικλή η Αθήνα να γίνει η ηγεμονίδα πόλη της εποχής. Μη υπολογίζοντας που μπορεί να φτάσει η πολιτική αυτή βλέψη, οι Αθηναίοι τον πίστεψαν, τον ακολούθησαν και προχώρησαν προκαλώντας την Ύβρη που συνοψίζεται στην ολοσχερή καταστροφή τους.
Παρθενώνας. Δωρικός και Ιωνικός ρυθμός
Στον βράχο υπήρχαν κτίσματα από την Μυκηναϊκή εποχή που επεκτάθηκαν στην αρχαϊκή περίοδο. Παρεξηγώντας τον χρησμό που ήθελε τα ξύλινα τείχη να προστατεύσουν την Αθήνα, την περιτείχισαν οι ιερείς με ξύλα και περίμεναν τους Πέρσες, ενώ ο Θεμιστοκλής κατανοώντας τον χρησμό τους περίμενε με τα θαλάσσια ξύλινα τείχη δηλ τα πλοία. Επόμενο ήταν οι Πέρσες να μπουν ανενόχλητοι, να την λεηλατήσουν και να την κάψουν. Κατέστρεψαν τα αγάλματα, έρριξαν κάτω τους ναούς... Σαν γύρισαν οι Αθηναίοι στον τόπο τους κατά το συνήθειο -οι άνθρωποι τότε δεν πετούσαν τα «ιερά», τα έθαβαν και πάνω τους συνέχιζαν το επόμενο έργο- μπάζωσαν τον βράχο με τα σπασμένα μέλη των αγαλμάτων, των κτισμάτων... Με αυτήν την τακτική σώθηκαν αρκετά κομμάτια από κόρες, κούρους και αρχαϊκά αετώματα που εκτίθενται στο μουσείο της Ακρόπολης. Κίονες χρησιμοποιήθηκαν (479π.Χ.) σαν οικοδομικό υλικό, εμφανείς πάνω από τα Αναφιώτικα, στο φρύδι του τείχους, στα βόρεια.
Ερέχθειο. Ανατολικά. Ιωνικός ρυθμός
Με την βοήθεια των δούλων περιτειχίστηκε ο βράχος ΝΑ και τόνοι από χώμα μεταφέρθηκαν, για να επιχωματωθεί. Με αυτόν τον τρόπο εξασφάλισαν μεγαλύτερη έκταση, για να απλώσουν τα νέα κτίσματα. Μεγάλη σημασία έδωσαν στα Προπύλαια, στον ναΐσκο της Απτέρου Νίκης, δεξιά πριν μπούμε στα Προπύλαια, στον Παρθενώνα και στο Ερέχθειο, ώστε να προβάλλουν την τέχνη, τον πλούτο και τον τόπο τους. Οικήματα υπήρχαν και άλλα που χρησίμευαν σαν κατοικία των ιερέων, του βοηθητικού προσωπικού, αποθήκες για την οικοσκευή που χρησιμοποιούσαν στις τελετές, ρουχισμό κλπ
Ναός άπτερου Νίκης. Ιωνικός ρυθμός
Μεταφέρθηκε ο Παρθενώνας πιο νότια και ορθώθηκε σε 22 μέτρα ύψος, σαν μια εξαόροφη σημερινή πολυκατοικία. Ο επισκέπτης ανεβαίνοντας έβλεπε πρώτα τον ναΐσκο της απτέρου Νίκης και διερχόμενος τα Προπύλαια, διαδοχικά το Ερέχθειο με την ιερή ελιά και τελευταίο τον Παρθενώνα, το αποκορύφωμα του εντυπωσιασμού του. Έστρωσαν με πλάκες την αυλή, γέμισαν τον τόπο βωμούς και αναθηματικά αγάλματα. Το μεγαλύτερο ήταν «η χαλκή Αθηνά» (9 μέτρα ύψος με το βάθρο της) που η αιχμή από το δόρυ της λαμπύριζε ορατή από το Φάληρο!!! Εξασφάλισαν νερό σκάβοντας σκαλιά στο βράχο εσωτερικά, για να κατεβαίνουν αόρατοι στα μάτια του εχθρού και να παίρνουν νερό από πηγή στα ριζά του ιερού βράχου.
Ιωνική ζωφόρος
Τα λαμπρά μυαλά των χτιστάδων που ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας μιας και τότε υποτιμούσαν την χειρονακτική τέχνη, ανέβαζαν τις ημιλαξευμένες πέτρες και αποτελείωναν επί τόπου την λάξευση κατά πως ταίριαζε στην θέση σε σχέση με το φως προσέχοντας τις οπτικές διορθώσεις, με αποτέλεσμα να είναι πιο πολύ γλυπτό παρά κτισμένο το κάθε κτίσμα. Λάξευαν την πέτρα πάντα στην ίδια κατεύθυνση, την λείαιναν και την στερέωναν εσωτερικά με μολύβι δίχως ουσιαστικά συνδετικό υλικό. Σπονδυλωτές ανέβαιναν οι κολώνες ευλύγιστες και εύκαμπτες στο ταρακούνημα της γης. Μετά χρωμάτιζαν, για να πάρουν σχήμα κόντρα στο τόσο φως. Δούλευαν την κάθε λεπτομέρεια ακόμα κι αν δεν το έφτανε ανθρώπινο μάτι, γιατί όλα τα.. έβλεπαν οι θεοί. Μισές δουλειές δεν ήθελαν. Ήταν ο αιώνας της τελειότητας και του ωραίου στην πλήρη εξιδανίκευση.
Ναός Απτέρου Νίκης
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός ήταν αποτέλεσμα της ορντίνιας που έλαβαν από το κράτος. Μαζί ιωνικός με δωρικό ρυθμό. Ο πρώτος ραδινός υψώθηκε πρώτη φορά στην Μικρά Ασία αντιπροσωπεύοντας τους Ίωνες και ο δεύτερος στιβαρός στην Πελοπόννησο αντιπροσωπεύοντας τους Δωριείς. Δυο κόσμοι, δυο ρυθμοί. Για πρώτη φορά συνταιριάζονται στην Ακρόπολη δίνοντας το μήνυμα για το ποιος θα είναι ο άρχοντας και ο ηγέτης των δύο κόσμων, του Αιγαίου και του Ηπειρωτικού χώρου. Η απάντηση στην διαμάχη τους με την Σπάρτη.
Και σαν να μην έφτανε αυτό έκοψαν και τα φτερά της Νίκης για να μην πετάξει αλλού μετά την νίκη τους απέναντι στους Πέρσες ξεχνώντας την ρήση του Ηράκλειτου «τα πάντα ρει και ουδέν μένει», ώστε να παραμείνει ες αεί στην Αθήνα, την νικήτρια. Έμμεση απάντηση σε κάθε βλέψη του κάθε ανταπαιτητή της ηγεμονίας. Αλλά η αλαζονεία τους έφτασε ακόμα πιο ψηλά και άγγιξε την ύβρη.
Ιωνική ζωφόρος.
Στην ιωνική ζωφόρο του Παρθενώνα που απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων κατέβασαν από τον Όλυμπο τους Θεούς, για να τιμήσουν με την παρουσία τους τους Αθηναίους! Τους Θεούς που δεν τους έβλεπε κανείς κι όσοι τους είδαν τυφλώθηκαν σαν τον Τειρεσία που τόλμησε να δει την Ήρα. Κι όμως εδώ κάθονται χαλαροί σχολιάζοντας την πομπή ανάμεσα στους Αθηναίους διαφέροντας μοναχά στο ύψος. Τέτοια μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους είχαν οι Αθηναίοι. Αυτή ήταν η πολιτική που την περνούσαν έμμεσα από την τέχνη στους άμυαλους πολίτες που πίστεψαν στο αέναο μεγαλείο. Η πολιτική της υπεροψίας αργότερα τους οδήγησε στην ολέθρια Σικελική εκστρατεία καταλήγοντας στην παρακμή τους με συνέπεια την υποδούλωση τους στην Σπάρτη.
Αναπαράσταση του Δυτικού αετώματος. Η έριδα Ποσειδώνα Αθηνάς.
Απέξω από το Ερέχθειο, νότια, έδειχναν την φυτρωμένη ελιά με την οποία διεκδίκησε η Αθηνά την πόλη από τον Ποσειδώνα. Δυο θεοί διεκδίκησαν την πρωτοκαθεδρία της πόλης. Ποιος θα δώσει το όνομα του στην πόλη που έμελλε να παίξει ρόλο στην ιστορία με τον πολιτισμό της, τις τέχνες, το θέατρο, το πολίτευμα της. Όλα συνηγορούσαν για την υπεροχή της.
Ερεχθείο. Η ελιά
Το απαύγασμα της τέχνης της Αθήνας πάνω στην Ακρόπολη, η δουλειά τόσων ανθρώπων ήταν η πραγμάτωση της «μεγάλης ιδέας» που αναφερόταν στην Ηγεμονία της Αθήνας. Η προπαγάνδα της εποχής, όσα και ό,τι κατορθώνεται σήμερα από τα ΜΜΕ. Υπηρέτησε δηλ την τέχνη αλλά και την πολιτική της Αθήνας εξυμνώντας το μεγαλείο της αλλά και τις βλέψεις της..
Ανεβαίνοντας
Βιβλιογραφία
1.Τζων Μπόρντμαν. Αρχαία ελληνική τέχνη. Υποδομή. Αθήνα. 1980
2.Ερνστ Γκομπριχ. Το χρονικό της τέχνης. ΜΙΕΤ. Αθήνα 2004
3.Θουκυδίδης. Πελοποννησιακός πόλεμος. Ζαχαρόπουλος. Αθήνα
4.BarbagalloC. Τα αίτια παρακμής της αρχαίας Ελλάδος. Μπάυρον. Αθήνα
5.Ντόκα Αγησίλαου. Η Αθηναϊκή δημοκρατία. Εστία. Αθήνα
6.MacDowelldouglas. Το δίκαιο στην Αθήνα των κλασικών χρόνων. Παπαδήμας. Αθήνα.1986
7.Μοντανέλλι Ίντρο. Ιστορία των ελλήνων. Τρία φύλλα. Αθήνα. 1959
8.BuryB. andMeiggsR. Ιστορία της αρχαίας Ελλάδος. Καρδαμίτσα. Καρδαμίτσα. Αθήνα. 1978
9.Μπονάρ Αντρέ. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός. Θεμέλιο. Αθήνα. 1985.
Στους πρόποδες του Ερύμανθου, στην Τριταία (1), κρυμμένο ανάμεσα σε πουρνάρια, πανύψηλα πεύκα και κυπαρίσσια, στην τοποθεσία Σέληντζα, ορθώνεται από τον καιρό της τουρκοκρατίας ιδρυμένο (1715-1728) το καστρομονάστηρο των Αγίων Πάντων (2), στα 500μέτρα περίπου υψόμετρο. Τριανταπέντε με σαράντα χιλιόμετρα το ενώνουν με την Πάτρα και βρίσκεται ανάμεσα στο Αλποχώρι, Γρεβενό και Βελιμάχι.
Παίρνοντας τον παραλιακό δρόμο από Πάτρα για Πύργο, στρίβουμε αριστερά στην Βενιζέλου και στο τρίτο φανάρι δεξιά προς Οβριά-Καλάβρυτα, προς ΝΔ. Στην διασταύρωση για Χαλανδρίτσα/Καλάβρυτα συνεχίζουμε ίσια στο δρόμο που για όνομα έχει ένα νούμερο, εκατόν έντεκα (111) και ξετελεύει στην Τριπολιτσά. Ανηφορίζουμε έχοντας στα δεξιά μας το βουνό Ερύμανθο και διαλέγουμε αφήνοντας πίσω μας το Φαρέ να στρίψουμε στο Διάσελο αριστερά.
Λιμνοδεξαμενή Ντασκά
Προσπερνάμε το χωριό Ερυμάνθεια και στην πρώτη ταμπέλα με το όνομα του μοναστηριού στρίβουμε αριστερά σε ένα κατηφορικό, στενό, τσιμεντένιο δρόμο που οδηγεί στην λιμνοδεξαμενή Ντασκά, για να ατενίσουμε τον καθρεπτισμένο Ερύμανθο ή Ωλενό (3)στα νερά. Η ταμπέλα έχει ξεμείνει, γιατί η σημερινή διασταύρωση είναι στα 85 μέτρα πιο πάνω. Δεξιά ανηφορίζει για Καλέντζι, αριστερά για Βελιμάχι, που πάει να πει «εύφορη γη». Κατηφορίζοντας μετά το μικρό χωριό ο χωμάτινος δρόμος μέχρι το μοναστήρι.
Η Βόρια είσοδος με την ζεματίστρα
Πέτρινο, κεραμοσκεπές, γκριζόμαυρο, στέρεο αλλά σεμνό, σχεδόν τετράγωνο με δυο πύργους υψώνεται ερμητικά φυλαγμένο με διάσπαρτες πολεμίστρες. Τελευταία ανακαινίστηκε ολοκληρωτικά, μιας και λάσπες είχαν κατέβη από το βουνό και δια μέσου της βορινής εισόδου είχε ολότελα κατακλυσθεί.
Η μικροσκοπική βόρεια είσοδος
Η κύρια είσοδος στα Ανατολικά είναι κλειστή. Θα κτυπήσετε το κουδούνι στην πλαϊνή βορινή πόρτα που στέφεται από την ζεματίστρα ψηλά. Σαν έφταναν οι οχθροί τους ζεματούσαν με καυτό νερό ή λάδι, για να τους αποπέμψουν. Καλό είναι να έχετε πάρει τηλ (2694071562), για να σιγουρέψετε την είσοδό σας. Στη Μονή ζουν δύο καλόγεροι.
Εσωτερική αυλή
Σκύβοντας από την μικροσκοπική πόρτα εισέρχεστε στην εσωτερική πλακόστρωτη αυλή. Η χαμηλές πόρτες σκοπό είχαν την προστασία αλλά και το «σκύψιμο» που ήταν ένδειξη ταπεινότητας. Περιτρέχεται από την στοά του ισογείου και του πρώτου ορόφου με πέτρινα και ξύλινα στοιχεία που οδηγούν στα κελιά και στους τρεις ναούς.
Το καμπαναριό στην αυλή
Οι αψίδες της κάτω στοάς που στηρίζονται σε πέτρινους κίονες θυμίζουν ενετική αρχιτεκτονική πιθανόν από επτανήσιους κτίστες φτιαγμένη. Στα δεξιά μπαίνοντας οι φούρνοι. Ο μεγάλος χωρά 3 άνδρες καθιστούς. Αμέσως στα ΒΔ το ελαιοτριβείο με τον πέτρινο μύλου που γύριζαν ζώα και ο ξύλινος πιεστήρας. Εδώ εκτίθενται συγκεντρωμένα όσα σκεύη έχουν απομείνει.
Η βρύση
Στην αυλή δεσπόζει μια βρύση που ήταν στημένη αρχικά απέξω και μεταφέρθηκε. Δεξιά και αριστερά της κοσμείται με ανάγλυφα πλακίδια, απομεινάρια παλαιότερης κατασκευής (;). Το αριστερό απεικονίζει ένα τέρας με κεφάλι αγελάδας (;) σώμα λιονταριού και πόδια αρπακτικού που έχει γραπώσει ένα φίδι. Και το νεώτερο κωδωνοστάσιο.
Η βρύση, λεπτομέρεια..
Στα νότια της αυλής ορθώνεται το καθολικό (εκεί που μαζεύονται όλοι) της Μονής. Η κύρια βορινή είσοδο κοσμείται εκατέρωθεν με αγιογραφίες του Αγίου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου.
Η βόρεια είσοδος
Η δεύτερη είσοδος από δυτικά οδηγεί στον πρόναο που απεικονίζει το θέμα του Θρόνου, δηλ την ώρα της κρίσης. Αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό, ολόγραφος, με ξυλόγλυπτο εξαιρετικό τέμπλο του 1734, φτιαγμένο από τον ξυλογλύπτη Νιταγιοδιώρο, όπως αναφέρει επιγραφή κάτω από την Δεσποτική εικόνα του Χριστού. Ξυλόγλυπτος είναι και ο πολυέλαιος.. Απέξω υπάρχει στην στοά μία Τράπεζα για λειτουργία σε εξωτερικό χώρο.
Β. στοά, εξωτερική Αγία Τράπεζα
Στο ισόγειο ΒΑ ο λιτός ναός των Αγίων Πάντων. Αμέσως από πάνω στον πρώτο όροφο ο εξαιρετικά ζωγραφισμένος ναός του Αγίου Ιωάννη (1766)που φωτίζεται από ένα μικρό παράθυρο που όπως παραδίδει ο Κ. Τριανταφύλλου «είναι κατάστικτο από τουρκικάς σφαίρας». Έντονο το κόκκινο χρώμα θυμίζει την κρητική σχολή. Στον μικρό θόλο περιμετρικά του Παντοκράτορα, σαν στεφάνι ολόσωμοι οι άγγελοι, οι ευαγγελιστές και οι Άγιοι με τα ονόματα τους. Το παρεκκλήσιο βεβηλώθηκε από τον Ισούφ Πασά παρά το φιρμάνι του Σουλτάνου που εξασφάλιζε προστασία του. Στον εξωτερικό τοίχο θα δείτε και το στόμιο της ζεματίστρας.
Το σήμαντρο και το τάλαντο στον πρώτο όροφο, όπου και ο ναός του Αγίου Ιωάννου
Φεύγοντας αντί να γυρίσουμε πίσω συνεχίζουμε τον δρόμο προς Σπαρτιά, Αλποχώρι, Άγιο Δημήτριο και κατηφορίζοντας στο καταπράσινο τοπίο φτάνουμε στο Κριθαράκι, όπου και θα βγούμε στην 111 κι πάλι. Αν ακολουθήσουμε εξ αρχής την διαδρομή από Κριθαράκι που είναι και η πιο σύντομη, στην πρώτη διασταύρωση δίχως πινακίδα πάμε δεξιά. Πρόταση για φαγητό.... η κοντινή Χαλανδρίτσα..
είσοδος
(1) Τριταία: πόλη του 4ου-5ου π.Χ.αιώνα από την οποία πήρε το όνομα της η περιοχή. Ο Παυσανίας αναφέρει τον ναό του Άρη, της Αθηνάς και των Μεγίστων Θεών. Ήταν μία από τις πόλεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας (Δύμη, Πάτρα, Φαραί) στην περιοχή (280 π.Χ.). Λέγεται ότι ο θεός Άρης και η Τρίτεια απέκτησαν ένα γιο τον Μελάνιππο που έδωσε το όνομα της μητέρας του στην πόλη. Άλλη εκδοχή λέει ότι ο Κελβίδας από την Κύμη για χάρη του Τρίτωνα την ονομάτισε Τριταία.
πολεμίστρα..
(2) Το μοναστήρι είναι Σταυροπηγιακό δηλ υπάγεται κατευθείαν στο Πατριαρχείο. Σώζεται ο κώδικας της ίδρυσής του, το φιρμάνι που το προστάτευε από τους Τούρκους, την φοροαπαλλαγή του και άλλα πατριαρχικά έγγραφα που το αφορούν. Έχει μεγάλη περιουσία διάσπαρτη στα χωριά και στην Πάτρα. Ιδρύθηκε με την άδεια των Τούρκων και είναι η μεταφορά της μονής Ταξιαρχών από τον Ωλενό λόγω σκληρών καιρικών συνθηκών.
Ερύμανθος ή Ωλενός
(3) Ωλενός: ή Ερύμανθος, η οροσειρά ανάμεσα Αχαΐα και Ηλεία έχοντας το σχήμα της ωλένης εξ ου και το όνομα της. Η υψηλότερη κορφή 2.224μ καλείται Ωλενός.
Από τα Ιωάννινα, σε 15-30 χλμ απόσταση, σκαλωμένα στην Πίνδο που ορθώνεται δεξιά σας ανηφορίζοντας βόρεια προς τα αλβανικά σύνορα, φωλιάζουν τα Ζαγοροχώρια. Τα χωριά πίσω (ΖΑ) από το βουνό (gora) Μιτσικέλι, όπως σημαίνει το σλαβικής προέλευσης όνομα τους. Μια συστάδα από σαράντα τέσσερα χωριά πετρόκτιστα, με γκρίζα στέγη γεμάτα αρχοντιά αναδύονται στο φυσικό περιβάλλον στημένα το 1321 περίπου από καλαίσθητους κτιστάδες και νοικοκυραίους. Πρόσφατα συντηρήθηκαν και μετατράπηκαν σε ξενώνες και ταβερνεία πολλά από αυτά. «Στήθηκαν» περιμένοντας τους επισκέπτες της περιοχής, ρέκτες του αρχιτεκτονικού τοπίου, της ηρεμίας και της άγριας φύσης.
Το βαθύτερο φαράγγι..
Γεφύριατου 18ουαιώνα που φέρνουν το όνομα του δημιουργού τους (π.χ. του Πλακίδα) ή του χρηματοδότη τους (π.χ. του Καμπέρ Αγά, του Νούτσου) ή της περιοχής (π.χ. της Κλειδωνιάς) ή του όνομα του επισκευαστή τους ( π.χ. του Κόκκορη) στέκονται ατόφια. Πετρόκτιστες σκάλεςελίσσονται σε πρανή (του Βραδέτο, της Βίτσας, του Κουκουλίου), καλντερίμιασε ερημιές (π.χ. του Βίκου) κάποτε ένωναν για πρακτικούς λόγους τα χωριά και τα μοναστήρια. Σήμερα εξυπηρετούν περιβαλλοντικές, τουριστικές, ορειβατικές αναζητήσεις με συνέπεια την οικονομική επιβίωση της περιοχής ίσως και της ψυχής ορισμένων.
Η χαράδρα
Βίκος, πιθανόν σλάβικη λέξη που σημαίνει αντίλαλος, το κέντρο του εθνικού πάρκου Βίκου –Αωού. Το βαθύτερο φαράγγι στον κόσμο (μέχρι 1000 μέτρα) και από τα ωραιότερα. Με τους πέτρινους «πύργους» να υψώνονται κατακόρυφα. Με δυσθεώρητους γκρεμνούς. Με ιδιαίτερη χλωρίδα, έδωσε την ευκαιρία να εμφανιστούν οι περίφημοι βικογιατροί. Τόπος της αρκούδας και του αγριόχοιρου. Ο Βοϊδομάτης, παραπόταμος του Αώου, ξεροπόταμος στην ουσία, εμφανίζει τις πηγές του ξαφνικά στα μεσοπόταμα. Η θέα είναι προσβάσιμη από τα μπαλκόνιατου Βίκου στη θέση α. Μπελόη, ανατολικά, μετά το Βραδέτο, β. Οξιά, νότια, συνεχίζοντας (7,5 χλμ) μετά το Μονοδένδρι ή γ. με τα ποδιά ένα χιλιόμετρο από το χωριό (Μονοδένδρι) στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής που συνεχίζεται στον γκρεμνό προς τις σπηλιές και από το χωριό Βίκο, βόρεια.
Η κοίτη του Βοϊδομάτη
Υπάρχουν αρκετές διαδρομέςδιάσχισης του φαραγγιού. Διακλαδωμένα, συντηρημένα καλντερίμια ενώνουν τα χωριά του Βίκου. Ξεκινούν από Πάπιγκο, Βίκο, Μονοδένδρι, Βίτσι, Κουκούλι, Κήπους, το μικρό Βικάκι. Η πιο διάσημη διαδρομή που έχει καθιερωθεί σαν το «πέρασμα» είναι από Μονοδένδρι-Βίκος. Η διαδρομή δεν έχει ιδιαίτερη δυσκολία, μόνο σε ένα δυο σημεία υπάρχουν σάρες και… περιπετειώδη περάσματα, η δυσκολία έγκειται στην οφιοειδή απότομη κάθοδο και την απότομη άνοδο. Πιο βατή και σύντομη είναι η άνοδος από Βίκο, γι αυτό επιλέγεται η είσοδος από Μονοδένδρι. Όλες οι εποχές έχουν να δώσουν ομορφιά, όμως η φύση έχει και απρόοπτα, γι αυτό καλό είναι οι καιρικές συνθήκες να είναι τουλάχιστον τσεκαρισμένα ευνοϊκές, πριν κατηφορίσετε.
Το θεατράκι στο Μονοδένδρι
Από το χωριό Μονοδένδρι, από το θεατράκι, στα δεξιά της εισόδου του χωριού, ξεκινά το μονοπάτι για την χαράδρα του Βίκου. Μετά από 40΄περίπου κάθοδο διασταυρώνεται. Αριστερά βγαίνει στις σκάλες του Βίκου και δεξιά για το γεφύρι του Μίσιου και από εδώ διακλαδώνονται τα μονοπάτια για το χωριό Κουκούλι ή ευθεία, παράλληλα στο ποτάμι, για το γεφύρι του Κόκκορη. Εμείς θα ακολουθήσουμε την διαδρομή ε3αριστερά, για να βγούμε στο χωριό Βίκος. Σε κάθε περίπτωση πρέπει με κάποιο τρόπο να έχει εξασφαλιστεί η περαιτέρω πορεία σας σαν βγείτε από το φαράγγι. Η απόσταση σε εφαρμογή κινητού καταγραμμένη είναι 17.600 μέτρα. Αν περπατάτε 2.5 χλμ ανά ώρα υπολογίστε τον χρόνο.
Το μονοπάτι στις σάρες
Ένα είναι σίγουρο ότι δεν θα έχετε καμιά βοήθεια αν σας συμβεί κάτι εκεί μέσα, γι αυτό να είσαστε με παρέα. Το κινητό τηλέφωνο συνδέεται καθ‘ όλη την διάρκεια της διαδρομής. Θα συναντήσετε όλες τις φυλές του Ισραήλ που περπατά αμέριμνα και πολύ λιγότερους έως καθόλου έλληνες. Χρειαζόσαστε καλό ορειβατικό παπούτσι, ορειβατικό μπαστούνι (δύο), καπέλο και νερό, γιατί δεν θα βρείτε. Αδιάβροχο, δεύτερο ζευγάρι κάλτσες, δυο σακούλες, για να μπουν, αν βραχείτε, πάνω από τις δεύτερες στεγνές κάλτσες, ώστε να προστατευτείτε από τα βρεγμένα παπούτσια.
Η σκιόεσσα διαδρομή..
Το μονοπάτι είναι καθαρό, προσεγμένο στις κακοτοπιές, σηματοδοτημένο και σε πολλά σημεία πρόσφατα συντηρημένο. Ακολουθεί παράλληλα, στα αριστερά, την ξερή κοίτη του ποταμού άλλοτε χαμηλά και άλλοτε σε ύψος. Το 1980 ανασυστάθηκε η «Αδελφότητα του Βίκου» που πρωτοστάτησε στην επισκευή του μονοπατιού της χαράδρας. Οι «πέριξ» έχουν καταλάβει την αξία του και όπως ομολογούν «από το φαράγγι ζούμε», οπότε σοφά το φροντίζουν.Καλό είναι να είναι στεγνό και να μην απαξιώσετε την πιθανότητα καταιγίδας.
Στην χαράδρα...
Μέσα από ποικιλία φυτών, βοτάνων, δένδρων (σφεντάμια, οξιές, μαύρη πεύκη, κέδρους, πουρνάρια, έλατα, κουμαριές, κυπαρίσσια, κρανιές), θάμνων, αρωμάτων, όλων των ειδών και σχημάτων πέτρας, ακούσματα πουλιών, κάτω από συνεχή σκιά εξελίσσεται η διαδρομή. Τα χρώματα αλλάζουν ανάλογα με την εποχή. Τέλος Μαΐου εδώ ανθεί η άνοιξη αλλά και το φθινόπωρο η ποικιλία χρωμάτων ασύγκριτη. Οι πέτρες γκρι, κίτρινες, πορτοκαλί, χάλκινο… αλλά και πράσινες από τα μούσκλια!!
Στην διαδρομή..
Αν δεν πιαστείτε στο δόκανο της ανταγωνιστικότητας για τον χρόνο, σταματάτε σε συχνά διαστήματα, για να θαυμάσετε το τοπίο. Σε κάποιο σημείο περίπου στο κέντρο ξαπλώστε σε πλάκα που θα συναντήσετε, για να συναντηθείτε με τα ύψη. Η βλάστηση είναι οργιώδης κι επόμενα κρύβεται ένα μεγάλο κομμάτι από την ομορφιά της αγριάδας του τοπίου.
Το μοναστηράκι της Παναγίας στις πηγές
Περίπου στο τέλος της διαδρομής στα ριζά του πρανούς για το χωριό Βίκος θα ακουστεί ροή νερού. Ένα κατηφορικό μονοπάτι δεξιά σας (αν έρχεστε από Μονοδένδρι) δίχως σηματοδότηση θα σας φέρει στο μοναστηράκι της Παναγίας του 1763 και πιο κάτω, όπου αναβλύζουν στα ριζά της Αστράκας, τα κρύα νερά του Βοϊδομάτη, του Μποϊδομάτη στα σλάβικα, δηλ καλό νερό. Στις πηγές ξεκουράστε τα πόδια σας, αν αντέχετε το κρύο νερό. Από την θέση Πόρος ξεκινά και το μονοπάτι για Πάπιγκο, αν δεν έχει νερό στην κοίτη, γιατί γκρεμίστηκε το γεφύρι που ένωνε τις όχθες. Επιστρέφοντας στο μονοπάτι ε3, σε 40-60΄έντονης ανηφόρας θα βρεθείτε στο χωριό Βετσικό που σημαίνει βοσκότοπος, το σημερινό Βίκος. Στα πετρόχτιστα πεζούλια της σκάλας θα ξεκουραστείτε και θα απολαύσετε από μακριά το γραφικό μοναστηράκι της Παναγίας, τους πύργους και όλο το βάθος του φαραγγιού.
Οι πηγές του Βοϊδομάτη φθινόπωρο..
Διαμονή θα βρείτε εύκολα και σε καλές τιμές αλλά το φαγητό σε σχέση με την ποιότητα, είναι ακριβό. Το Μονοδένδρι φημίζεται για τις αλευρόπιτες (αλεύρι, βούτυρο, αυγά και τυρί). Τελευταία σερβίρουν και αγριόχοιρο.
*«Η ίδια οδός που οδηγεί προς τα πάνω, οδηγεί και προς τα κάτω». Ηράκλειτος
«Να κι οι Μανιάτες! Κι είν’ όπως είναι οι βράχοι τους:
και σουβλεροί κι ολόρθοι,
και ολόγυμνοι και απάτητοι και ξεμοναχιασμένοι».
Κ. Παλαμᾶ, Ἅπαντα, Τόμος Ε΄. Β΄ ΕΚΔΟΣΗ, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ Η ΦΛΟΓΕΡΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
Μάνη, το νοτιότερο άκρο της Πελοποννήσου και της Ηπειρωτικής Ευρώπης, στο μεσαίο ακρωτήριο. Άγονο, με απόκρημνους γιαλούς. Εκχριστιανίστηκε πλήρως μετά τις παραινέσεις του Νίκωνα του μετανοείτε (9ος ). Καταφύγιο όλων των ανυπότακτων και περιθωριακών της τότε εποχής αλλά και των Σλάβων. Οι συγκρούσεις τους για το καπετανιλίκι ανέβαζε τους πύργους τους (*) όλο και πιο ψηλά. Βεντέτες ξεκίνησαν, οικογένειες ξεκληρίστηκαν, μίση θέριεψαν.. Τούρκοι δεν πάτησαν εδώ για το άγονο και το ενεργοβόρο της επιχείρησης, εξ άλλου ο… ηγεμόνας!! και οι μπέηδες της περιοχής πλήρωναν και με το παραπάνω τους φόρους, για να εξασφαλίσουν την ησυχία τους. Οι φτωχοί κάτοικοι σχεδόν δουλοπάροικοι. Τους έδιναν αντί μισθίου σε δουλεμπόρους που τους έφερναν στην Αμερική (17ος) σαν πρώτους σκλάβους στις φυτείες. Κράτος εν κράτει και σαν ο Καποδίστριας έβγαλε διάτα ότι θα γενεί κράτος, δεν άντεξαν να υπακούσουν και να υποταχθούν, γι αυτό και τον σκότωσαν στο Ναύπλιο εκπληρώνοντας άθελά τους (;) την πολιτική των Αγγλογάλλων, οι δε γυναίκες επιτέθηκαν στους Βαυαρούς και τους έδιωξαν από την επικράτεια σαν πήγαν να επιβάλλουν το νόμο και την τάξη.
Μανιάτικος πύργος
Πρωτομαγιά του 1976, μέρα που έφυγε ο Α. Παναγούλης. Το πρώτο κατέβασμα στη Μάνη. Χωματόδρομος. Μικρόσωμες, τιμωρημένες ελιές. Φραγκοσυκιές, συκιές. Αγκάθια. Πέτρα. . Γυμνό τοπίο σε όλο του το μεγαλείο. Η πλήρη αίσθηση της ξεραΐλας, της απουσίας του νερού. Ξερολιθιές με καχεκτικά θαμνοειδή. Μυρωδιά του ξερού, του θυμαριού.. Καλντερίμια Γκρεμισμένοι ψηλόλιγνοι πύργοι. Βυζαντινές μικροεκκλησιές. Ο αέρας καθαρός και ξηρός. Παππούδες μαυροντυμένοι και γιαγιάδες με μαύρα τσεμπέρια, φιλόξενοι αλλά και αγέλαστοι. Ο χωματόδρομος σταματά κάπου στο Πόρτο Κάγιο, από εκεί με τα πόδια ανάμεσα σε αστραποβολούσες πέτρες και πλήθος από πυγολαμπίδες στο φάρο του Ταινάρου (1882). Ύπνος στο υγρό δάπεδο του φάρου κάτω από το χαμόγελο του φαροφύλακα…
Αρεόπολις
Σήμερα όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Οι δρόμοι φτάνουν παντού, πλέον από το τέλος του, στο Μαρμάρι, αρχαίο λατομείο μαρμάρου, σε τριάντα λεπτά με τα πόδια φτάνεις στο φάρο. Φαροφύλακας δεν υπάρχει. Το νερό ήρθε από την Σπάρτη. Φυτεύτηκαν δένδρα, άνοιξαν κήποι και πισίνες!!! Υγρασία έντονη τα βράδια.. Ξεχάστηκαν τα χωράφια στα γκρεμνά. Παρατημένες οι ελιές. Επισκευάστηκαν σχεδόν όλοι οι πύργοι μειώνοντας το ύψος τους. Άπειρες καλοβαλμένες τουριστικές μονάδες. Η πέτρα κομματιασμένη, ορθογωνισμένη, χτισμένη. Νάναι καλά τα χέρια επυλίδων που ζήτησαν καταφύγιο και δουλειά στον τόπο μας. Συναντάς και αρχιτεκτονικές ανορθογραφίες, όπως πέτρινα σπίτια άκομψα που δήθεν τηρούν την τοπική αρχιτεκτονική με αποτέλεσμα να θυμίζουν φυλακές. Φτιάχτηκε και βιολογικός καθαρισμός. Χαλάρωσαν τα ήθη, άνοιξαν και livestriptshowγια τους ντόπιους που τώρα άφησαν τις βεντέτες και ασχολούνται με τον τουρισμό. Μερικοί θυμούνται τα ένδοξα χρόνια και έχουν μόνιμα αναρτημένη την σημαία του βυζαντίου, της Μάνης και την ελληνική. Σε κάποια χωριά οι δεξιοί δεν μιλιούνται με τους αριστερούς, για εκείνους οι θύμησες νωπές.
Φραγκοσυκιά Μάνης
Ο ουρανός όμως παραμένει υπέρλαμπρος, ο ορίζοντας ανοικτός, τα σύννεφα μαζεύονται στις κορφές, η γη μυρίζει και η θάλασσα είναι τυρκουάζ και καθαρή, αν και δύσκολα προσβάσιμη. Μέσα Μάνη, η Λακωνική δηλ το άκρο, η απόληξη του Ταύγετου στο ακρωτήριο Ταίναρο, εκεί όπου οι αρχαίοι είχαν τοποθετήσει μία ακόμη είσοδο για τον Άδη. Εύηχα ονόματα Οίτηλο, Νόμια, Πόρτο Κάγιο, Δρύαλος, Βάθεια, Λάγια..
Ανατολική Μέσα Μάνη
Η ανατολική πλευρά, η προσηλιακή, πιο άγρια, πιο απόκοσμη, αραιοκατοικημένη, με συστάδες πύργων και με εξοργιστικές παρεμβάσεις στο αρχιτεκτονικό τοπίο. Η δυτική, η αποσκιερή, πιο εξευγενισμένη και προσαρμοσμένη στις νέες απαιτήσεις της οικονομίας. Έρχεσαι, για να συναντηθείς με την ιστορία του τόπου, να διαβάσεις μέσα από τους πύργους τις ανάγκες τους, τις προσδοκίες τους και τις ψευδαισθήσεις της εποχής. Να ηρεμήσεις και να νιώσεις την άγρια φύση. Από την Καλαμάτα, στροφές πολλές στροφές αλλά περνάς από χωριά, βλέπεις τη φύση, διαμορφώνεις άποψη, ο στόχος δεν είναι να φτάσεις αλλά να νιώσεις και να αισθανθείς. Περνάς από Καρδαμύλη, Στούπα, Άγιο Νίκωνα, Οίτυλο, Λιμένι.. Μια κοντά στην θάλασσα, μια ψηλά στο βουνό. Ατελείωτος δρόμος με στροφές (80 χλμ). Νομίζεις ότι χάθηκες αλλά υπομονή κι έφτασες.
Λιμένι
Πριν την Αρεόπολη το Λιμένι με τον Πύργο/παλάτι του Μαυρομιχάλη. Ολόλαμπρο αστραποβολόν τουριστικό συναπάντημα πύργων και νέων κτισμάτων. Ακριβό φαγητό, απευθύνεται σε γνωστούς που κατέβηκαν να φάνε ψάρι. Στην άκρη, (νότια) μια μικρή διαμορφωμένη παραλία καθιστά την πρόσβαση στην θάλασσα άνετη. Κολυμπάς παράλληλα με την ακτή χαζεύοντας το πρώην λιμάνι των πειρατών.
Αρεόπολις
Μετά τον οφιοειδή ανηφορικό δρόμο άφιξη στην Αρεόπολη, πάνω σε επίπεδο, κάτω από μια κορφή, συνήθως κρυμμένη στα σύννεφα. Εδώ απολήγει και ο νέος δρόμος με τα πέντε διόδια από Κόρινθο μέσω Γυθείου. Το χωριό αποτελεί το καταλληλότερο συναπάντημα ηρεμίας και «κοσμικής ζωής». Το βράδυ μεταμορφώνονται τα εκατό μέτρα του κεντρικού στενού σε ζωή υψηλού επιπέδου από την καλαίσθητη διακόσμηση, φωτισμό, μουσική, κοκτέιλ (Bukka, Aula, La Roca bar). Εξευγενισμένο φαγητό (Μαυρομιχάλης, Αλέπης, Πούλος) ιδιαίτερο το οινομαγειρείο του Πέτρου. Αξιοπρόσεχτα τα εργαστήρια ζαχαροπλαστικής.
Υπέρθυρο Ταξιαρχών
Τα πρωινά προσφέρονται για βόλτες στα νεότευκτα, πεντακάθαρα καλντερίμια. Αναπαλαιωμένοι πύργοι, οικογενειακές εστίες. Εκκλησίες με ιδιότυπα καμπαναριά. Διακρίνεται ο διατηρητέος ναός των Ταξιαρχών που απεικονίζονται ανάγλυφοι πάνω από την πλευρική είσοδο με δυο πρόσωπα εκατέρωθεν και άνωθεν να τους προσέχουν σαν τις «αποτροπιαστικές» μέδουσες του κακού στους αρχαίους ναούς. Σταυροειδής με δεκάπλευρο τρούλο.
Ο ζωδιακός κύκλος. Ναός Ταξιαρχών
Μια ανάγλυφη ζώνη εξωτερικά του ιερού απεικονίζει το ζωδιακό κύκλο απομεινάρι κι αυτό της ύστερης ειδωλολατρίας και αγαπημένο θέμα της Μάνης. Το υψηλότερο, πολυώροφο πέτρινο καμπαναριό του 1836. Στα σκαλιά ή κάτω από τις μουριές ευκαιρία να χαζέψετε το στενό σε κάθε του έκφανση.
Στον πεζόδρομο
Τρεις συνεχόμενες κεντρικές πλατείες. Στην των Αθανάτων με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον Άγιον Αθανάσιο (18ος ) και το βιβλιοπωλείο «Η αδούλωτη Μάνη» συχνάζουν οι ντόπιοι. Η δεύτερη στην σειρά, του Μοιράρχου Π. Νιαρχάκου με το δαντελένιο καμπαναριό της του 18ουαιώνα εκκλησίας της Παναγίας και του Αγίου Χαραλάμπους.
καμπαναριό Παναγίας
Έπεται της 17ηςΜαρτίου 1821, ημέρα που έστησαν την σημαία της επανάστασης σε οπή στο νέο πλακόστρωτο!! Σημαίες της Μάνης (λευκή με την επιγραφή «Ταν ή επί τας»)και όχι μόνο ανεμίζουν. Στο βάθος ολάνθιστος εκατοχρονίτικος ο φούρνος της Μηλιάς.
Το μνημείο της επανάστασης εν μέσω δύο φρουρών!!..
Κατηφορίζοντας ο πύργος του Καπετανάκου (1856), ξενώνας αναστηλωμένος από πρόγραμμα του ΕΟΤ. Περνώντας το δημοτικό χώρο στάθμευσης δεξιά η μεσαιωνική συνοικία Τσαλαπιάνικα. Η πλατεία Κουτσιλιέρη με τον αναπαλαιωμένο πύργο της οικογένειας και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1807) με την ανάγλυφη μορφή του εξωτερικά και τον δωδεκάπλευρο τρούλο.
Τσαλαπιάνικα. Άγιος Νικόλαος
Ο πύργος του Κουτράκου, του Τρουφάκου, του Λιαράκου, του Στυλιανού Μαυρομιχάλη, του Μπαρέλου, του… με θυρεούς και εστεμμένους δικέφαλους… Η Αγία Τριάδα, ο Προφήτης Ηλίας, η Παναγία Γεωργιάνικη, ο Άγιος Ιωάννης… Δυστυχώς οι εκκλησίες και οι πύργοι δεν διαθέτουν πινακίδες με το όνομα και την ιστορία του κτίσματος εκτός από κάποια ιδιωτική πρωτοβουλία, ούτε σε κεντρικό σημείο υπάρχει ένας αστικός χάρτης της Αρεόπολης. Έτσι η περιήγηση περιορίζεται στην παρατηρητικότητα και τον θαυμασμό για τους ανώνυμους χτίστες της εποχής και απορία για την εμμονή των κτητόρων, μένοντας όμως στην σιωπή η ιστορία τους.
Πεζόδρομος Αρεόπολη
Τα μικρά ιδιωτικά μουσεία (Πολιτιστικός ιππικός σύλλογος, το πολεμικό του Γ. Βερσάκου, το ελαιοτριβείο Καλαποθαράκου) ήταν κλειστά, το κρατικό που στεγάζεται στον Πύργο Πικουλάκη, 60 μέτρα από την εκκλησία των Ταξιαρχών με εκθέματα της βυζαντινής Μάνης, ανοικτό (2 ευρώ είσοδος), δίνει την δυνατότητα να ειδωθεί και εσωτερικά ένα πυργόσπιτο.
Το ξεροπήγαδο.Κριαλιάνικα
«Επίμονες» πινακίδες οδηγούν δυτικά στο καφέ Σπήλιος, (ο σπήλιος=σπήλαιο) για θέα στο πέλαγος, μια δεύτερη διαδρομή, νότια, προς Κριαλιάνικα, οδηγεί στη θέα του κόλπου Δυρού μέσα από ένα γνήσιο τοπίο μανιάτικο με ξεχασμένα καλντερίμια, μικρόσωμες ελιές, ένα ξερό πηγάδι, πέτρες, ξερολιθιές..
Γερολιμένας
Ευκαιρία για κοντινές αποδράσεις η Μονή Ντελούκο, πάνω από το νέο Οίτυλο, Γερολιμένας (αποφύγετε το μπάνιο στον κολπίσκο), Βάθεια, Πόρτο Κάγιο - Μαρμάρι- Υπνομαντείο Ποσειδώνα, ίσως και η είσοδος στον Άδη- φάρος στον κάβο Ματαπά («Από τον κάβο Ματαπά σαράντα μίλια μακριά!») ή στρίβοντας από Λάγια συνεχίζεται η διαδρομή περιμετρικά του όρους Σαγιάς προς Κότρωνα, Νύφι για να κλείσει στην Αερόπολη. Ξεστρατίστε στα άπειρα μικρά χωριά, μιλήστε με όσους έχουν απομείνει, αναζητείστε παλιούς πύργους, μισογκρεμισμένα εκκλησάκια. Και τολμήστε από μια προσβάσιμη βραχώδη ακτή να πέσετε στο ανοικτό πέλαγος.
Μέζαπος
Η Μέσα Μάνη για την ώρα απευθύνεται σε ποιοτικό τουρισμό με χρήμα, ακριβές πολυτελείς μονάδες, υψηλής αισθητικής, απομονωμένες για απόλυτη ηρεμία. Αυτό δεν αποκλείει και την παροχή σε χαμηλότερα οικονομικά πορτοφόλια. Το φαγητό είναι πλέον «γκουρμέ», με τόνους μανιάτικης γεύσης. Αστακομακαρονάδες, ψάρι.. Σαλάτες με πορτοκάλι, φύλλα κάππαρης και φέτες σύγκλινου… Λίγο στο πιάτο και ακριβό.. Μέλι, χυλοπίτες, σύγκλινο, λαλάγια (4,5 ευρώ τα 250 gr !!), κρασί, λάδι τα τοπικά προϊόντα.
Ο τουρισμός έχει ανεβάσει τις τιμές αλλά και την ποιότητα παροχής υπηρεσιών. Ιδανικός τόπος για ζευγάρια!
Αρεόπολις
* Οι πύργοιαποτελούσαν ένα συγκρότημα, σύμβολο δύναμης του κατόχου που ξεκίνησαν από την φραγκοκρατία (1200) από μανιάτες που υπηρετούσαν μισθοφόροι στην Δύση. Ιδιαίτερο πέτρινο, λιτό δημιούργημα λαϊκού αρχιτέκτονα, οκτακόσιοι σε όλη την Μάνη, ιδιάζουσα μορφή που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των κατοίκων που βρίσκονταν συνεχώς σε σύγκρουση μεταξύ τους είτε για την εξουσία είτε για τα κτήματα και αποκτήματα αλλά και για άμυνα σε εξωτερικούς εχθρούς, κράτος εν κράτει. Ο πύργος υψωνόταν σε τετράγωνη βάση έως και σε τέσσερα επίπεδα (15-20 μέτρα). Όσο πιο ψηλά, τόσο πιο εύκολη η βολή στον απέναντι εχθρό. Το 1828 απαγορεύτηκαν να κτίζονται. Μικρή εσωτερική αυλή με παράσπιτα. Μικρά εξωτερικά ανοίγματα, μάλλον πολεμίστρες παρά παράθυρα και πολεμότρυπες. Ακόμα μικρότερη είσοδο με μια τετράγωνη προέκταση από πάνω με τον πετρομάχο ή ζεματίστρα δηλ μια οπή για εκροή καυτού λαδιού ή νερού από πάνω στο κεφάλι του επίδοξου εισβολέα. Εξωτερική προέκταση με οπή για την αφόδευση, ακόμα φαίνονται οι ακαθαρσίες στον τοίχο σα σκιά. Επίπεδες στέγες και ταράτσες. Κυλινδρικοί πυργίσκοι σαν απόληξη στις τέσσερεις άκρες της στέγης. Ξύλινα πατώματα, στενές όρθιες σκάλες, τους καταρράκτες. Στενεμένος τόπος συγκατοίκησης. Ζώα και άνθρωποι μαζί. Στο υπόγειο το πηγάδι, η βροχή έρρε από τις επίπεδες στέγες –πού να σταθεί κεραμίδι με τους αέρηδες- και το γέμιζε, να είναι ανεξάρτητοι από νερό και εφόδια στις μέρες των αψιμαχιών τους. Κραυγαλέο γόητρο της στρατιωτικά οργανωμένης οικογένειας μέχρι το 1950.
Σκαλωμένες ατενίζοντας την Δύση στον Παγασητικό οι Μηλιές ακούγονται για το σταθμό του Μουντζούρη, την βιβλιοθήκη, την υπέροχη πλατεία, τα αρχοντικά της, την προσφορά στα γράμματα, όμως το σπουδαιότερο που έχει να παρουσιάσει είναι η εκκλησία των Ταξιαρχών που φημίζεται για την ηχητική της. Κτισμένη πιθανόν τον 18οαιώνα (σίγουρα πριν το 1741, γιατί τότε ανακαινίστηκε κατά επιγραφή πάνω από την πλαϊνή πόρτα) από ηπειρώτες στέκει απέριττη στο κέντρο του χωριού, πάνω από την κεντρική πλατεία, στα 400 μέτρα υψόμετρο. Πετρόκτιστη, με στέγη από σχιστόλιθο, σε δύο επίπεδα, δίρρικτη στο κεντρικό σώμα, μονόρρικτο, χαμηλά το στέγαστρο του πρόναου, χωρίς καμπαναριό αρχικά… Το λευκό χρώμα και οι λιτές γραμμές, αντιστρατεύονται στον όγκο. Δίνεται η εντύπωση εξωτερικά της μονόκλιτης εκκλησιάς μέχρι να βρεθεί κάποιος στο εσωτερικό της.
Πρόναος και κυρίως ναός
Μπαίνοντας στο εσωτερικό, μετά από τον προθάλαμο αποκαλύπτεται ο ρυθμός της κάτω από το αχνό φως που μπαίνει από τα μικρά παραθύρια ψηλά, κοντά στην στέγη. Το κεντρικό μέρος της είναι τρίκλιτο. Με καμαρωτό το κεντρικό κλίτος. Τα πλαϊνά κλίτη αποτελούν την έκπληξη, με τους δώδεκα τρουλίσκους , έξι από κάθε πλευρά. Ο καθένας έχει στην κάθε απόληξη του σταυροθολίου ένα στρογγυλό εξόγκωμα, μια κοιλίτσα. Και με μια προσεκτικότερη ματιά, τρύπες διακρίνονται φαινομενικά αδικαιολόγητες. Οι κτιστάδες, για να δώσουν ανακούφιση στο βάρος της στέγης αλλά και για να αποδώσουν το απόλυτο στον ήχο, στα πρίμα, έβαλαν ανάποδα εξωτερικά του κάθε πετρόκτιστου τρουλίσκου, στην κάθε γωνία, από ένα πιθάρι. Το σύνολο δώδεκα τρούλοι από τέσσερις γωνίες ίσον σαράντα οκτώ πιθάρια!! Και τις οπές τις άφησαν, για να μπαίνει ο ήχος και να βγαίνει «ανακουφισμένος». Με τον σεισμό του 1955 παρουσιάστηκαν προβλήματα την στέγη, επισκευάζοντας την αποκαλύφθηκε το μυστικό του ναού για την απόλυτη ηχητική του.
Στο δάπεδο ανακάλυψαν καντούνια που διασταυρώνονται χιαστί, για να φεύγουν τα νερά μιας κι είναι κτισμένος πάνω σε πηγές ο ναός, έτσι μένει στεγνός και δεν υποφέρει από υγρασία. Στην διασταύρωση απάνω και στις άκρες, θάψανε κι από ένα πιθάρι για να απορροφάται ο ήχος και να βγαίνουν καθαρά τα μπάσα. Οι μάστοροι με σκέψη και περισυλλογή την έκτισαν ακολουθώντας τα χνάρια τα παλιά που κρατιόντουσαν μυστικά από γενιά σε γενιά, όπως οι πρόγονοι έκτιζαν τα θέατρα, τοποθετώντας αγγεία κάτω από τις κερκίδες κι έτσι στην Επίδαυρό κατάφεραν τον άψογο ήχο και μηδενική αντήχηση. Στην ουσία ναός είναι ένα αρχιτεκτονικό μνημείο ήχου!
Ναός Ταξιαρχών
Σχετικά πρόσφατα καθαρίστηκε από την κάπνα που είχε μεταμορφώσει την χρωματιστή εκκλησιά σε μια μουντζούρα. Φάνηκαν οι όμορφες αγιογραφίες από χέρι μοναχού του Αγίου Όρους που ήρθε εδώ επί τούτου. Διάβασε λέει μόνος του τα συναξάρια κι ερμηνεύοντας τα μόνος του τα ιστόρησε από καρδιάς. Στον πρόναο, ο ζωδιακός κύκλος (http://www.diakonima.gr/2016/01/13/%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%B9/).Αριστερά πάνω από την πλευρική είσοδο στον κεντρικό ναό απεικονίζεται ο Άγιος Σισώης, άγιος των Κοπτών και της ερήμου που εξιστορούσε ότι είχε δει τον τάφο του Μέγα Αλέξανδρου. Απεικονίζεται λοιπόν ο Άγιος και ο τάφος του Μ. Αλέξανδρου διαφανής, ώστε να φαίνεται ο σκελετός, για να καταλάβουν οι πιστοί ότι ο θάνατός είναι ίδιος για πλούσιους και φτωχούς, για σημαντικούς και ασήμαντους. Παραδίπλα ο άγιος Χριστόφορος με κεφάλι πρόβατου κι όχι σκύλου , όπως συνηθίζεται, για να δείξει ότι σημασία δεν έχει η ομορφιά του προσώπου αλλά της ψυχής.
Το τέμπλο είναι ξύλινο, χρυσοποίκιλτο και διακοσμείται από εικόνες κάθε εποχής και τεχνοτροπίας που έφτασαν ως εδώ τάματα και ένδειξη πλούτου. Η Παναγιά ρώσικη, ο Χριστός από Κρήτη..
Ανατολική πλευρά
Αναγνωρίζοντας η Μητρόπολη Δημητριάδος και το Υπουργείο Πολιτισμού το αρχιτεκτονικό μέγεθος του ναού επέτρεψε το 2000 να τελεστεί στο εσωτερικό του ναού ένα φεστιβάλ Μπαχ, δράση πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα. Επίσης το καλοκαίρι του 2017 δόθηκε μέσα στο ναό μια συναυλία από την Διεύθυνση Πολιτισμού του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π., το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Βόλου σε συνεργασία και την Μητρόπολη Δημητριάδος μια συναυλία. Η ηχητική απόδοση ήταν εφάμιλλη των όσων λέγονται για την ηχητική του ναού που, όπως τόνισε ο επίτροπος «είναι γνωστό σε όλη την Ευρώπη, εκτός από την Ελλάδα».
Το θέμα είναι ότι ο ναός είναι κλειστός και ανοίγει μόνο για τις καθιερωμένες θρησκευτικές τελετουργίες. Εξωτερικά δεν υπάρχει πίνακας με πληροφορίες για τον ναό. Το ιερό του περιβάλλεται από τον κεντρικό δρόμο πέρασμα του χωριού πράγμα που μειώνει το κτίσμα, επιπλέον έχει λειανθεί η μία γωνία για να την διευκόλυνση των αυτοκινήτων. Η μία πλευρά σχεδόν εμβολίζεται από τα σταθμευμένα αυτοκίνητα. Κάθε άλλο αναδεικνύεται παρά δίνεται η εντύπωση ότι οι ντόπιοι δεν έχουν καταλάβει την αξία του ναού, ώστε ένα τον προβάλλουν. Φαίνεται σαν να εμποδίζει με την παρουσία του την κυκλοφορία!!
Η αριστερή πλευρά του ναού, χώρος στάθμευσης
Αν και υπάρχουν δύο χώροι στάθμευσης, είναι δύσκολο σε μέρες τουριστικής αιχμής να σταθμεύσετε, όμως αξίζει η προσπάθεια. Πιθανόν να ταλαιπωρηθείτε, για να περάσετε και να παρκάρετε, γιατί καμία πρόνοια δεν υπάρχει για την διέλευση αλλά μόνο για την εκμετάλλευση των διερχομένων περιηγητών το καλοκαίρι – φαντάζομαι και τον χειμώνα-, θα αμειφτείτε δεόντως, αν επισκεφθείτε την εκκλησία. Φροντίστε μόνο να την βρείτε ανοικτή.
Πλωτό ναυτικό μουσείο που συνδέεται άμεσα όχι μόνο με την ιστορία του τόπου αλλά και με άλλες πληροφορίες σχετικά με την τεχνογνωσία και την ζωή της εποχής. Ναυπηγημένο στο Λιβόρνο από τον ναυπηγό Ιωσήφ Ορλάνδο, στο πλαίσιο του εξοπλιστικού προγράμματος του Σπ. Τρικούπη, ήρθε στην Ελλάδα ημιτελές και καθελκύστηκε το 1910. Έχει 7 μέτρα βύθιση με «μακριά» υποθαλάσσια πλωριαία μύτη με είκοσι πόντους θωράκιση. Διαθέτει τρία τεράστια φουγάρα, κανόνια και μοιάζει σήμερα σαν ένα τεράστιο παιδικό παιχνίδι.
Θ/Κ Γ. Αβέρωφ
Θ/Κ Γ. Αβέρωφ
Το όνομα του από τον χορηγό και ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ. Εκ Μετσόβου ορμώμενος αναπτυχθείς οικονομικά στην Αίγυπτο άφησε κληροδότημα στο κράτος. Καταβλήθηκε μεγάλο μέρος από την κληρονομιά του μαζί με εθνικούς πόρους για την αποπληρωμή του πρώτου θωρακισμένου καταδρομικού που περιόρισε τον οθωμανικό στόλο (1912-1913) στα Στενά! Αργότερα μετέφερε στην Ιωνία τα στρατεύματα, για να τα φέρει πίσω μετά την καταστροφή (1922).
Άγιος Νικόλαος
Ο ιερέας που ιερουργούσε στην μικρή εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κατάστρωμα, μάθαινε και γράμματα στους ναύτες. Για να κρατηθεί το σθένος του πληρώματος η μπάντα του τότε βασιλικού ναυτικού έπαιζε νυχθημερόν.
Θ/Κ Γ. Αβέρωφ
Σκάλες και σκαλίτσες έφερναν σε όλα τα επίπεδα του πλοίου το πλήρωμα που είχε σκληρή δουλειά να επιτελέσει μιας και όλα γίνονταν με τα χέρια.. Να φορτωθεί το κάρβουνο σε μεγάλα ζεμπίλια, να ανεβεί στο κατάστρωμα και στη συνέχεια να κατέβει στα αμπάρια, να φορτωθούν οι οβίδες και τα εφόδια... Φόρτωνε ενάμισι τόνο κάρβουνο που αρκούσε, για να φτάσει από Πειραιά Αγγλία δίχως ανεφοδιασμό.
Η πλώρη
Ευκίνητο, ταχύπλοο και θωρακισμένο. Υπήρχε μηχάνημα που υπολόγιζε την βολή με 90% επιτυχία. Εικοσιένα χιλιόμετρα βολή είχαν τα μεγάλα κανόνια. Προηγμένης τεχνολογίας για την εποχή του κατάφερε να είναι αήττητο. Ο συνδυασμός κατασκευής – ναυάρχου (Παύλου Κουντουριώτη) και ανδρών ήταν αποτελεσματικότατος.
Η άγκυρα
Στο πρώτο επίπεδο η πολυτέλεια ξεπερνούσε κάθε φαντασία για τα γραφεία και τις καμπίνες του ναύαρχου και των ανώτατων αξιωματικών. Ευάερες, ευήλιες… Τουαλέτα με μπανιέρα διέθεται η κάθε καμπίνα! Ξύλινα έπιπλα σκαλιστά και ασημένια σκεύη. Ξεχωριστή κουζίνα για τον ναύαρχο, ξεχωριστή για τους αξιωματικούς, ξεχωριστή για το πλήρωμα…
Κουζίνα
Οι κουζίνες μικρών διαστάσεων με ελάχιστες ανέσεις. Φούρνος που τροφοδοτούσε τις καθημερινές ανάγκες του πληρώματοςαλλά και των συνοδών πλοίων. Πλήρες εργαστήριο για τις επισκευές, όλες οι ανάγκες πληρούνται αφ εαυτού.
Κάσκα δύτη για τις υποθαλάσσιες επισκευές
Το πλήρωμα ανάλογα με το χρώμα, πράσινο ή κόκκινο, που είχε απάνω ο σάκος που περιείχε την αιώρα, την στολή και τα απαραίτητα, χωρίζονταν στα αριστερά ή στα δεξιά του πλοίου. Το βράδυ έβγαζαν την αιώρα, την κρεμούσαν από σιδερένιους γάντζους στην οροφή και κοιμόντουσταν ο ένας απάνω από τον άλλο κλυδωνιζόμενοι. Τα μεσημέρια τα μάζευαν και κατέβαζαν τα στερεωμένα στην οροφή αναδιπλωμένα τραπέζια, για να φάνε σε τσίγκινα σκεύη.
Γ. Αβέρωφ
Αναλογιστείτε την φασαρία των μηχανών, τις μυρωδιές, την ζέστη, την ένταση και συναισθανθείτε το τι βίωναν αυτοί οι μικρόσωμοι άνθρωποι που στήριξαν με κάθε τρόπο το σκοπό της ύπαρξης του πλοίου, ανώνυμοι ήρωες, πιστοί στο καθήκον και στο χρέος που είχαν ταχθεί. Στο μυαλό έρχονται οι στίχοι του Μπρεχτ «Απορίες ενός εργάτη που διαβάζει»*
Το κατάστρωμα
Στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο (1941) αποφασίστηκε, για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών, να το αυτοβυθίσουν, σε αντιπρόταση του πληρώματος που αντέδρασε έντονα, το πλοίο έφυγε για την Αλεξάνδρεια και κατόπιν για Βομβάη στηρίζοντας νηοπομπές. Στην απελευθέρωση (1944) έφερε στον όρμο του Φαλήρου την επαναπατριζόμενη κυβέρνηση. Στο Κερατσίνι ελλιμενισμένο (1947-1949) εδραζόταν το αρχηγείο του στόλου. Σήμερα παροπλισμένο (από το 1958) στην Ζέα λειτουργεί σαν ναυτικό μουσείο (1985), όπου πλήθος κόσμου έναντι τριών ευρώ το επισκέπτεται. Ενίοτε με ρυμουλκό φτάνει μέχρι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, της Αλεξανδρούπολης, όπου πλήθος κόσμου το επισκέπτεται…
30/10/2017
Προσθήκη λεζάντας
Μπέρτολτ Μπρεχτ – «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει»
Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;
Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.
Oι βασιλιάδες κουβαλήσαν τ’ αγκωνάρια;
Kαι τη χιλιοκαταστρεμμένη Bαβυλώνα,
ποιος την ξανάχτισε τόσες φορές; Σε τι χαμόσπιτα
της Λίμας της χρυσόλαμπρης ζούσαν οι οικοδόμοι;
Tη νύχτα που το Σινικό Tείχος αποτελειώσαν,
πού πήγανε οι χτίστες; H μεγάλη Pώμη
είναι γεμάτη αψίδες θριάμβου. Ποιος τις έστησε; Πάνω σε ποιούς
θριαμβεύσανε οι Kαίσαρες; Tο Bυζάντιο το χιλιοτραγουδισμένο
μόνο παλάτια είχε για τους κατοίκους του;
Aκόμα και στη μυθική Aτλαντίδα,
τη νύχτα που τη ρούφηξε η θάλασσα,
τ’ αφεντικά βουλιάζοντας, μ’ ουρλιαχτά τους σκλάβους τους καλούσαν.
O νεαρός Aλέξανδρος υπόταξε τις Iνδίες.
Mοναχός του;
O Kαίσαρας νίκησε τους Γαλάτες.
Δεν είχε ούτ’ ένα μάγειρα μαζί του;
O Φίλιππος της Iσπανίας έκλαψε όταν η Aρμάδα του
βυθίστηκε. Δεν έκλαψε, τάχα, άλλος κανένας;
O Mέγας Φρειδερίκος κέρδισε τον Eφτάχρονο τον Πόλεμο.
Ποιος άλλος τόνε κέρδισε;
Kάθε σελίδα και μια νίκη.
Ποιος μαγείρεψε τα νικητήρια συμπόσια;
Κάθε δέκα χρόνια κι ένας μεγάλος άντρας.
Ποιος πλήρωσε τα έξοδα;
Πόσες και πόσες ιστορίες.
Πόσες και πόσες απορίες.
Απόδοση ποιήματος Μάριος Πλωρίτης στο Bertold Brecht, Ποιήματα εκδ. Κοραντζή
-700.jpg)
-700.jpg)
